Ostatnie chwile na wynegocjowanie pokoju w wojnie celnej Donalda Trumpa z Europą

Zbliża się 9 lipca, do kiedy prezydent Donald Trump zawiesił na 90 dni karne cła amerykańskie na towary z Unii Europejskiej i większej części świata (ale nie Rosji). W przyszłym tygodniu poznamy więc drugi rozdział wojny celnej, rozpętanej 2 kwietnia przez 47. prezydenta USA po historycznej konferencji prasowej w ogrodzie różanym Białego Domu.

Do tej pory Europa nie zawarła ze Stanami Zjednoczonymi żadnego ostatecznego porozumienia, a ze słów przedstawicieli Komisji Europejskiej wynika, że negocjacje trwają, dopiero niedawno przyspieszyły i zapewne będą się toczyć do ostatniej chwili: – Pracujemy nad porozumieniem, nasz zespół negocjatorów poleciał w poniedziałek do USA, będą tam cały tydzień, dziś dołączył do nich komisarz ds. handlu Maroš Šefčovič, w czwartek będzie miał spotkania, wróci do Brukseli w piątek – usłyszeliśmy od pracownika unijnej Dyrekcji Generalnej ds. Handlu (DG Trade).

Czytaj więcej

Gospodarka

EY: Wojna celna obniży wzrost gospodarczy Polski. USA ucierpią najmocniej

Wyższe stawki celne mogą obniżyć PKB Polski nawet 0,9 pkt proc. w 2026 r., najmocniej ucierpi eks...

Amerykanie nabierają chęci do rozmów na ostatniej prostej

– Chcieliśmy znieść te uniwersalne stawki 10-proc., które obowiązują wszystkich od kwietnia, a tymczasem grożą nam znowu stawki karne, które początkowo wynosiły 20 proc., a teraz Trump mówił nawet o 50 proc., bo „UE go zdenerwowała”. Negocjacje toczą się, jego zdaniem, zbyt wolno – mówi znający temat inny ekspert związany z DG Trade.

To oczywiście nie pierwsze spotkanie negocjacyjne, w ciągu ostatnich miesięcy takich rozmów było już kilka. – Jeśli nie zdołamy osiągnąć porozumienia, to nie dzięki naszej stronie, bo mamy takie same stanowisko od początku. To Amerykanie są nieprzewidywalni, niestabilni. Na początku nie byli mocno zaangażowani w rozmowy, ale od miesiąca to się zmieniło – mówi nasz rozmówca w DG ds. handlu.

Dlaczego Amerykanie zmienili zdanie w ciągu ostatniego miesiąca? – W końcu my, UE i USA, jesteśmy dla siebie największymi partnerami handlowymi. Nasze przepływy handlowe wyniosły w ubiegłym roku 1,7 biliona dolarów, więc oni nie mogą sobie pozwolić na utratę takich możliwości – słyszymy w Komisji Europejskiej. – Mam nadzieję, że znajdą się jacyś doradcy, którzy powiedzą Trumpowi, że to, co robi, jest szalone. Ale to tylko nadzieja. 9 lipca już w przyszłym tygodniu... – mówi ekspert z Komisji.

UE od początku celuje w „zero za zero”, czyli zerowe stawki z obu stron. Jednocześnie jednak KE pracuje też nad ewentualnymi retorsjami, nad szczegółową listą towarów z USA, które zostaną w UE obłożone cłem. – Konsultacje listy produktów zakończyły się 10 czerwca. Teraz finalizujemy prace nad tą listą. Trwają jeszcze konsultacje na poziomie politycznym – mówi nasz pierwszy rozmówca z DG Trade.

Jakie scenariusze są przed UE?

– Dzisiejsza sytuacja to bilans wszystkich współzależności między Europą i Ameryką. Daliśmy się uzależnić od Amerykanów, nie przewidzieliśmy, że kiedykolwiek mogą oni stać się takim wyzwaniem – mówi „Rzeczpospolitej” dr Małgorzata Bonikowska, prezes Centrum Stosunków Międzynarodowych. Zauważa, że dziś UE bierze pod uwagę kilka scenariuszy, bo naprawdę nie wiadomo, jakie zamiary ma Trump. – Najlepsze dla Europy byłoby, gdyby się porozumieli. UE jest skłonna nawet zaakceptować dodatkowe cła, aby utrzymać wspólny front wobec Chin, co pozwoliłoby na zachowanie bliskiej relacji i handlu, z zachowaniem także niewysokich ceł – wskazuje dr Bonikowska.

Drugi wariant, jej zdaniem, zakłada pozostawienie ceł na dość niskim poziomie, ale załamanie dotychczasowej „sympatii i współpracy” między krajami. Trzecia opcja: Europa nie porozumie się ze Stanami i czeka nas powrót do blokujących ceł, które zmniejszają sens wymiany handlowej ponad Atlantykiem. Wreszcie, czwarty scenariusz zakłada, że ktoś kupi czas i negocjacje się przedłużą.

Problem w tym, że choć Europa mogłaby boleśnie odpowiedzieć Stanom Zjednoczonym w sprawie handlu, to USA trzymają nas w szachu technologiami i obronnością. Wojna w Ukrainie komplikuje sytuację, to oczywiste, ale problemem jest też uzależnienie technologiczne Europy od USA. Co jest gorzkim otrzeźwieniem dla przywódców UE.

– Europa nie zrobiła tego, co Chiny, i teraz żałuje, że uzależniła się od USA. Braliśmy z dobrodziejstwem inwentarza wszystko, co płynęło z Doliny Krzemowej. Gdy przyszła pandemia, okazało się, że Europa nie ma żadnych platform. Mogliśmy korzystać albo z chińskiego Zooma, albo z wynalazków USA, od Teamsów po Webex. Dziś o tym wiemy, chcemy się uniezależnić, ale nie możemy sobie teraz pozwolić na zerwanie więzi. Musimy zacisnąć zęby na 10 lat i budować przewagi – tłumaczy dr Bonikowska.