Polska komisarz walczy o swobodę usług

Komisja Europejska wysłała wczoraj sześciu państwom członkowskim wezwania do usunięcia uchybień w prawie, które wciąż blokują swobodny przepływ usług w Unii Europejskiej.

Zastrzeżenia Brukseli dotyczą m.in. struktury udziałowej i zakazu świadczenia usług interdyscyplinarnych dla architektów i inżynierów w Austrii, na Cyprze i Malcie oraz dla rzeczników patentowych w Austrii. Komisja zwróciła uwagę na obowiązkowe stawki minimalne dla zastępców procesowych w Hiszpanii, architektów, inżynierów i doradców podatkowych w Niemczech, rzeczników patentowych w Polsce oraz weterynarzy w Austrii. Bruksela wyraziła również zaniepokojenie przepisami prawnymi w Hiszpanii, zgodnie z którymi niektórych rodzajów usług zastępców procesowych nie można łączyć z usługami świadczonymi przez prawników.

To dopiero początek

Dyrektywa usługowa obowiązuje już od 5,5 roku, ale wiele państw UE stosuje instrumenty naruszające unijne prawo. Decyzja Bieńkowskiej, która jest komisarzem UE ds. przemysłu, rynku wewnętrznego i małych i średnich przedsiębiorstw, to znak, że Komisja poważnie się do tego bierze. Wcześniej wielokrotnie ostrzegała, teraz rozpoczyna procedurę, której ostatecznym efektem może być sprawa w unijnym sądzie w Luksemburgu. Choć bardzo unika straszenia sankcjami.

– Dzisiaj nie chodzi tylko o żółtą kartkę. Chciałabym, żeby to ostrzeżenie zostało potraktowane jako szansa: dynamiczny jednolity rynek profesjonalnych usług prowadzi do bardziej konkurencyjnej gospodarki europejskiej, która niesie korzyści dla nas wszystkich – powiedziała polska komisarz.

Wezwanie do usunięcia uchybienia to pierwszy etap unijnej procedury o naruszenia prawa. Kraj ma dwa miesiące na odpowiedź. Jeśli KE nie jest z niej zadowolona, to przesyła uzasadnioną opinię i kraj ma dwa miesiące na skorygowanie sytuacji. Kolejnym etapem – średnio po dwóch latach – jest sprawa przed Trybunałem Sprawiedliwości w Luksemburgu, której efektem mogą być sankcje finansowe. Zazwyczaj jednak kraje nie czekają na ten ostatni dzwonek i w 85 proc. spraw zmieniają prawo, zanim Komisja skieruje wniosek do sądu.

Przeciw stawkom minimalnym

Komisja Europejska jest przekonana, że obowiązkowe minimalne stawki stosowane dla niektórych profesji w Niemczech, Polsce, Austrii i Hiszpanii nie służą konsumentom. – Można zawsze usłyszeć argumenty, że są one potrzebne dla zapewnienia wysokiej jakości usług. Ale przecież wiele krajów z nich zrezygnowało i nie miało to negatywnych skutków – tłumaczy Lucia Caudet, rzeczniczka KE.

Zdaniem Komisji obowiązkowe stawki minimalne ograniczają dostępność usług i zawyżają ich ceny. Innego rodzaju ograniczenia, na przykład wymogi własnościowe, również wpływają na dostępność usług i powodują, że rynek nie jest elastyczny.

Decyzja Komisji jest efektem oceny dokonanej jeszcze w 2013 roku. Oceniano wymogi państw członkowskich dotyczące formy prawnej i własnościowej oraz stawek minimalnych dla pięciu profesji: księgowych, doradców podatkowych, architektów, weterynarzy i agentów patentowych.

Niewykluczone więc, że w przyszłości Komisja znajdzie uchybienia również w innych profesjach lub dotyczące innego rodzaju restrykcji. Na bieżąco monitoruje przypadki takich naruszeń, które bezpośrednio są wymierzone w zagranicznych usługodawców. Ostatni przykład to uzasadniona opinia, czyli drugi etap procedury o naruszenie prawa, wysłana do Austrii w związku z ograniczeniami dla instruktorów narciarskich.

Legislacja w Tyrolu przewiduje, że zagraniczny instruktor może co prawda udzielać lekcji na stoku, ale tylko jeśli przyjedzie z zagraniczną grupą. Nie może natomiast oferować swoich usług turystom już obecnym na miejscu.

Dyrektywa usługowa została uchwalona w 2006 roku po długiej debacie i kampanii negatywnej, której symbolem był polski hydraulik we Francji, zabierający rzekomo pracę swoim francuskim kolegom.