Grecja: Europa nie składa broni

- Chciałbym, by Grecy zagłosowali na "tak", niezależnie od tego, na jakie pytanie będą odpowiadać - powiedział Juncker na specjalnie zwołanej poniedziałkowej konferencji prasowej.

Przewodniczący Komisji Europejskiej i wskazał, że ostateczna treść pytania nie jest jeszcze znana. Jego zdaniem głosowanie na "tak" oznaczałoby, że Grecy opowiadają się za strefą euro i UE.

Proszę Greków, by zagłosowali na "tak", bo z tego referendum popłynie pozytywny sygnał dla pozostałych krajów strefy euro. Jeśli Grecy powiedzą "tak", to popłynie z tego przesłanie dla UE i poza nią, że Grecja chce pozostać razem z pozostałymi krajami w strefie euro i w Unii Europejskiej - powiedział.

- Nie powinniście popełniać samobójstwa, skoro boicie się śmierci - powiedział.

- Głos na "nie" (...) oznaczałby, że Grecja powiedziała "nie" Europie - podkreślił Junker. - Czas na Greków, by zabrali głos i zaczęli kształtować własne przeznaczenie - dla tego pokolenia, ale, co ważniejsze, dla przyszłych pokoleń - powiedział.

Zdaniem Junckera także greccy politycy powinni "wziąć odpowiedzialność na swoje barki, powiedzieć obywatelom, jaka jest stawka.

- To chwila prawdy - przekonywał. - To nie jest łatwe, ale konieczne - powiedział.

Przypominał, że w innych krajach, jak Irlandia, Portugalia, Hiszpania czy Łotwa, rządy podjęły trudne decyzje o oszczędnościach budżetowych, czasem płacąc za to wysoką cenę polityczną.

Jednocześnie Juncker podkreślił, że zawsze był i pozostanie przeciwnikiem wyjścia Grecji ze strefy euro.

- Grexit nigdy nie będzie opcją - powiedział.

Zdaniem analityków ankietowanych przez Agencję Reutera jest to jednak bardzo prawdopodobne. Szanse, że Grecy wyjdą ze strefy euro oceniają oni na 45 proc. Jeszcze tydzień temu było to 30 proc. Z kolei prawdopodobieństwo nie spłacenia MFW we wtorek szacują aż na na 90 proc.

"Mogę tylko zalecić, by naród grecki głosował na tak" - powiedział niemiecki przewodniczący Parlamentu Europejskiego Martin Schulz.

Jak zaznaczył, uczyni wszystko dla przekonania Greków do pozostania w strefie euro i rozważa także udanie się w tym celu do Grecji. Według niego propozycje pożyczkodawców są "dobrą podstawą dla dobrej, wspólnej przyszłości w strefie euro".

Schulz potwierdził, że premier Grecji Aleksis Cipras prosił go w rozmowie telefonicznej o zaangażowanie się na rzecz przedłużenia programu ratunkowego. "Powiedziałem mu, że leży to poza kompetencjami Parlamentu Europejskiego i zaleciłem, by powrócił do stołu rozmów" - zaznaczył przewodniczący PE.

Także Szef eurogrupy Jeroen Dijsselbloem podkreślił, że "drzwi do negocjacji z Grecją pozostają otwarte". Ostrzegł jednak, że czasu pozostało niewiele. "Naprawdę chodzi tu o przyszłość Grecji, a także strefy euro, ale głównie Grecji" - powiedział Dijsselbloem.

Merkel: brak woli do kompromisu po stronie Grecji

Kanclerz Niemiec Angela Merkel po spotkaniu w Berlinie z szefami wszystkich partii reprezentowanych w Bundestagu powiedziała, że w Unii Europejskiej obowiązuje zasada "solidarności i (...) odpowiedzialności jako dwóch stron jednego medalu". Europa może - jej zdaniem - dobrze funkcjonować tylko wtedy, gdy będzie "zdolna do kompromisów". "Nikt nie może dostać 100 procent" - zastrzegła.

Kanclerz podkreśliła, że propozycja pomocy dla Grecji ze strony UE była "wspaniałomyślna" i pomyślana jako unijny wkład do kompromisu. "Trzeba stwierdzić, że po stronie greckiej nie było woli do kompromisu, co uwidoczniło się w przerwaniu negocjacji i decyzji o referendum" - zaznaczyła szefowa niemieckiego rządu.

Podkreśliła, że UE nie zmieni zdania, iż solidarność i własne wysiłki są ze sobą związane. Jeśli te zasady nie będą przestrzegane, euro "poniesie fiasko, a tego nie chcemy".

Merkel zadeklarowała, że jeśli grecki rząd poprosi o podjęcie rozmów, "na przykład po referendum", Niemcy nie odrzucą takiej prośby. Zapewniła też, że Berlin jest nadal gotowy udzielać pomocy Atenom. Poinformowała, że w środę w Bundestagu odbędzie się debata na temat Grecji.

Kanclerz Merkel powiedziała też, że nie widzi konieczności zwoływania obecnie nadzwyczajnego szczytu UE w sprawie Grecji. Jej zdaniem takie spotkanie będzie miało sens dopiero po niedzielnym referendum w Grecji.

"Musimy być bardzo ostrożni i zastanowić się, jakie przesłanie wyślemy" - oświadczyła Merkel po spotkaniu z szefami wszystkich partii reprezentowanych w Bundestagu.

Jak zaznaczyła szczyt będzie miał sens po referendum w Grecji wyznaczonym na 5 lipca. Merkel zwróciła uwagę, że przewodniczący Rady Europejskiej Donald Tusk nie zwołał dotąd nowego szczytu.

Zdradzona Europa

Przewodniczący Komisji Europejskiej przekonywał, że zarówno on, jak i cała Komisja Europejska od miesięcy robili co w ich mocy, aby doprowadzić do porozumienia z Grecją, dlatego czuje się "trochę zdradzony".

- Jestem szczególnie zasmucony tym, co Europa ujrzała w minioną sobotę. W jedną noc UE doznała poważnego ciosu, a dobra wola uleciała z wiatrem. "Egotyzm oraz taktyczne i populistyczne gry wzięły górę nad wszystkim innym - powiedział.

To grecka strona "nieoczekiwanie" odeszła od negocjacyjnego stołu, i stało się to w "najgorszym momencie" - ocenił Juncker.

Jego zdaniem całkowicie nieusprawiedliwione były zarzuty, że Grecji postawiono ultimatum albo że została zaszantażowana przez pożyczkodawców.

Ostatnią wersję kompromisu, którą w piątek wieczorem Grecja odrzuciła, Komisja opublikowała w niedzielę. Zdaniem Junckera propozycje wierzycieli to "nie jest głupi pakiet oszczędności", a proponowane cięcia dotyczyłyby np. wojska, a nie dotykały obywateli. Szef KE mówił, że propozycje wierzycieli nie przewidywały cięć płac czy emerytur. Wskazywał też na ustępstwa wobec Aten, jak obniżenie celów fiskalnych, wydłużenie okresu, w którym reformy miały być wdrażane, czy też przeniesienie rozmów z Aten do Brukseli. Podkreślał też elastyczność wierzycieli.

Juncker pytał, dlaczego ściągalność podatków w Grecji jest tak niska, a ceny energii tak wysokie. Wskazywał, że wierzyciele proponowali reformy, które pozwoliłyby greckiej gospodarce wrócić na ścieżkę wzrostu i na tworzenie miejsc pracy.

- Po naszej stronie drzwi są wciąż otwarte - zaznaczył Juncker. - Ale to już ostatnia minuta - ostrzegł.

- Żadna demokracja nie jest warta więcej niż inne. W strefie euro jest dziewiętnaście demokracji, a nie jedna przeciw osiemnastu czy osiemnaście przeciw jednej - powiedział, dodając, że rozgrywanie jednej demokracji przeciw pozostałym jest niegodne "wielkiego greckiego narodu".

Prognozy malo optymistyczne

Europa nie traci nadziei, że wciąż są szanse na uniknięcie ryzyka wyjścia Grecji ze strefy euro. Analitycy nie są jednak aż takimi optymistami.

- Dość łatwo sobie wyobrazić, że w Grecji dochodzi do rozruchów i rewolucji społecznej. To już byłaby tragedia, bo to automatycznie zniechęciłoby turystów do odwiedzenia tego kraju, co do końca pogrążyłoby gospodarkę - uważa Marcin Kiepas, analityk Admiral Markets.