Zakołysać Węgrami. Unijne państwa zaczynają grać twardo z Viktorem Orbánem

To już nie jest temat tabu. Zastosowanie wobec Węgier artykułu 7 unijnego traktatu z możliwością odebrania prawa głosu w UE czy zawieszenia funduszy dla tego kraju jest po raz pierwszy na poważnie dyskutowane w Brukseli. Instytucje unijne, ale także państwa UE, zorientowały się, że z Viktorem Orbánem trzeba grać twardo. – Do tej pory zawsze groził, ale koniec końców ustępował. Teraz nie przestaje blokować, a jedyny kompromis, który proponuje, to żeby mógł za rok znów zablokować. To jest nie do przyjęcia – mówi nam wysoki rangą dyplomata jednego z państw UE.

Co blokuje Orbán

Blokada dotyczy pakietu 50 mld euro wsparcia finansowego dla podtrzymania funkcjonowania ukraińskiego państwa. UE przelewa miliardy euro od wybuchu wojny, ale teraz chciałaby dać Ukrainie więcej stabilności i przewidywalności i uchwalić z góry 50 mld euro do końca 2027 r.

Komisja Europejska umieściła to w propozycji nowelizacji budżetu UE na lata 2021–2027, która jest konieczna przynajmniej z trzech powodów: wyższa, niż przewidywano, inflacja, wojna w Ukrainie oraz konieczność sfinansowania umów z państwami trzecimi dla powstrzymania rosnącej fali imigrantów do UE. Różne państwa mają różne problemy z tym pakietem, ale gotowe są na kompromis.

Czytaj więcej

Gospodarka

Bruksela uderzy w gospodarkę Węgier. Budapeszt blokuje pomoc dla Ukrainy

Komisja Europejska opracowała plan uderzenia w gospodarkę węgierską, który może zostać wdrożony,...

Orbán tymczasem jako jedyny kompromis proponuje taki pakiet, który co roku trzeba byłoby potwierdzać. Czyli co roku trzeba było się mierzyć z węgierskim wetem, co zaprzecza stojącej za propozycją Brukseli idei stabilności i przewidywalności.

Jeszcze na początku roku negocjatorzy z Brukseli wierzyli, że możliwe jest przekonanie węgierskiego przywódcy. I że jak zawsze ustąpi, bo jest pragmatyczny i nie będzie się izolował. Ale nastroje zmieniły się w ostatnich dniach, bo postawa Orbána na kilka dni przed szczytem UE 1 lutego jest nieprzejednana.

Rośnie też frustracja innych przywódców, którzy mają już dość powtarzających się problemów z Węgrami, w szczególności od agresji Rosji na Ukrainę. Viktor Orbán regularnie blokuje i opóźnia kolejne pakiety sankcji przeciw Rosji oraz kolejne propozycje wsparcia dla Ukrainy.

Najdalej idąca opcja antywęgierska nazywana jest opcją nuklearną – to artykuł 7 unijnego traktatu. Węgry, podobnie zresztą jak Polska, są objęte tą procedurą. Chodziłoby teraz o przeprowadzenie głosowania stwierdzającego, że w kraju tym nastąpiło poważne naruszenie zasad praworządności. Do tego potrzebna jest jednomyślność (bez głosu Węgier oczywiście). Jeśli to się uda, to wtedy wystarczy większość w Radzie do odebrania Węgrom wybranych praw wynikających z traktów unijnych.

Najpoważniejszym byłoby czasowe odebranie prawa głosu, ale można też zawiesić unijne fundusze czy np. odebrać Węgrom prawo do rotacyjnego kierowania UE, które przypada im w drugiej połowie tego roku. Zastosowanie tej opcji wymaga na początek zgody 26 państw UE. Nigdy tego nie rozważano, bo wiadomo było, że Polska tego nie poprze. Jednak po utracie władzy przez PiS w Polsce przywracana jest praworządność i nie tylko nie grożą nam już sankcje, ale wręcz stopniowo odblokowywane są unijne fundusze i może zostać zakończona procedura z artykułu 7. Zatem Polska byłaby za.

Pozostaje pytanie o niektóre inne kraje, w tym np. Słowację, gdzie do władzy doszedł populista Robert Fico przedstawiający się jako nowy sojusznik Orbána. – Na razie pewnie byłoby trudno o jednomyślność. Ale trzeba Orbánowi taką groźbę przedstawić – mówi jeden z dyplomatów.

Czytaj więcej

Dyplomacja

Węgierski polityk mówi, że jego kraj może brać udział w rozbiorze Ukrainy

Węgierski nacjonalista, lider skrajnie prawicowego Ruchu Naszego Domu, László Toroczkai oświadczy...