Czy najwyższa w historii strefy euro inflacja zepchnie tę gospodarkę w recesję? Wydaje się, że w Europie – inaczej niż w USA – wzrost płac jest niemrawy, więc inflacja obniża siłę nabywczą gospodarstw domowych, co musi ograniczyć ich wydatki konsumpcyjne.
Każdy cykl koniunkturalny kończy się recesją, prędzej czy później więc ona wystąpi, pytanie kiedy. Mam silne przekonanie, że w tym roku recesji w strefie euro nie będzie. Jest kilka czynników, które pchają gospodarkę do przodu, choć inflacja działa jak hamulec. Jednym z nich są zdrowe bilanse gospodarstw domowych i firm. Rynek pracy jest w dobrej kondycji, a dodatkowo gospodarstwa domowe w czasie pandemii zgromadziły spore oszczędności. To ogranicza ryzyko mocnego załamania wydatków konsumpcyjnych. Bardziej niepewny jest 2023 r. W naszym podstawowym scenariuszu recesji nie oczekujemy, ale mogłoby do niej dojść, gdyby zmaterializowały się pewne czynniki ryzyka. Nagłe wstrzymanie dostaw gazu przez Rosję niemal na pewno zepchnęłoby Europę w recesję – chociaż wiele będzie zależało od momentu, w którym by to nastąpiło.
Inflacja teoretycznie może też konsumpcję napędzać, a nie tłumić. Rosnące ceny to bodziec do przyspieszenia niektórych zakupów. Dlaczego ten mechanizm nie działa?
Bo inflacja, z którą mamy dziś do czynienia, zwłaszcza w Europie Zachodniej, to inflacja złego typu. Jest spowodowana głównie wzrostem cen nośników energii i żywności. To towary, których spożycie trudno ograniczyć. Gospodarstwom domowym zostaje mniej pieniędzy na inne towary i usługi. Dotyczy to głównie osób o niższych dochodach, wzrost cen więc potęguje nierówności społeczne. Na domiar złego polityka pieniężna nie jest skutecznym narzędziem walki z taką inflacją. W tej mierze, w jakiej inflacja popycha konsumentów do przyspieszenia pewnych wydatków, można ją uznać za zjawisko w Europie pożądane.
Czy można oczekiwać, że taka inflacja, która ogranicza wydatki konsumentów na towary inne niż podstawowe, będzie się sama wygaszała? Czy potrzebne jest zaostrzenie polityki pieniężnej, które EBC już zasygnalizował?