Podatki w Polsce i UE

Korespondencja z Brukseli

Przeciętny Polak pracuje na budżet państwa do 11 czerwca. Dopiero na 12 czerwca przypada dzień wolności podatkowej w naszym kraju.

Nie jesteśmy jednak w najgorszej sytuacji. W tym samym dniu wolnością podatkową mogą się cieszyć Hiszpanie, mieszkańcy dziewięciu innych państw Unii Europejskiej są w lepszej sytuacji, ale aż 16 – w gorszej.

Najbardziej chciwy jest fiskus belgijski. Tutaj dzień wolności podatkowej przypada na 8 sierpnia. Najlepiej do tej pory mieli Cypryjczycy – tylko do 13 marca pracowali na państwo.

Takie są wyniki raportu sporządzonego przez fundację New Direction razem z Institut Economique Molinari, na podstawie danych zebranych przez Ernst and Young.

– Podatki rosną i zarówno przedsiębiorstwa, jak i osoby fizyczne płacą zbyt dużo. Nic więc dziwnego, że gospodarki w UE są w stagnacji – mówi Tom Miers, dyrektor New Direction.

Raport jest cennym źródłem informacji o chciwości fiskusa. Bo oficjalne stawki podatkowe mówią nam niewiele. Jak zauważają autorzy analizy w UE średnio 43,33 proc. obciążeń podatkowych jest dla nas wprost niewidocznych, choćby w formie składek odprowadzanych bezpośrednio przez pracodawcę do budżetu.

Do tego dopiero dochodzą widoczne dla nas podatki osobiste. I tak na 1 euro wypłacone netto zatrudnionemu w Polsce pracodawca przelewa fiskusowi 1,67 euro w formie składek płaconych przez niego, przez pracownika oraz podatków osobistych. W Belgii to obciążenie wynosi 2,34 euro, a na Cyprze – 1,13 euro.

Trudno z tych dwóch skrajnych przykładów wyciągać daleko idące wnioski odnośnie do stanu państwa. Cypr jest prawie bankrutem, ale głównie z powodu braku kontroli nad bankami. Z kolei Belgia ma deficyt przekraczający 3 proc. produktu krajowego brutto i niewykluczone, że będzie pierwszym krajem UE ukaranym za nie dość szybkie obniżanie deficytu. Tymczasem rząd uważa rosnące podatki za jeden z antykryzysowych instrumentów.

Raport szacuje jeszcze, ile płacimy w formie podatku VAT. Przeciętny Polak wydaje na to rocznie równowartość 506 euro. W sumie daje to obciążenie pensji składkami społecznymi, podatkiem dochodowym i podatkiem VAT na poziomie 44,44 procent. I właśnie ten podatek od towarów i usług jest ostatnio ulubionym instrumentem zwiększania wpływów budżetowych.

– Podatek od konsumpcji rośnie, podczas gdy w ostatnich latach stawki PIT i CIT uległy obniżeniu – mówił Philip Kermode, dyrektor ds. podatków w Komisji Europejskiej.

KE opublikowała swój raport o trendach podatkowych, z którego wnioski są nieco bardziej optymistyczne niż wcześniej wspomnianej analizy. KE bowiem nie dodaje do obciążeń podatkowych składek społecznych. Nie uważa też VAT za rzeczywiste, szkodliwe obciążenie podatkowe.

– Sama Komisja Europejska rekomenduje krajom podwyższanie właśnie VAT, a nie stawek dla osób fizycznych czy przedsiębiorstw – przypomniał Kermode. Według niego są one mniej bolesne dla gospodarstw domowych i nie ograniczają działalności gospodarczej. Choćby dlatego, że eksporterzy nie płacą podatku VAT.

Najwyższe górne stawki podatku od dochodów osobistych mają: Szwecja (56,6 proc.), Dania (55,6 proc.), Belgia (53,7 proc.). Najniższe – Bułgaria (10 proc.), Litwa (15 proc.) oraz Węgry i Rumunia (po 16 proc.). Średnia najwyższa stawka w UE to 35,8 proc.

Jeśli chodzi o CIT, to najwyższą ustawową stawkę mają Francja (36,1 proc.), Malta (35 proc.) i Belgia (35 proc.). Najniższą – Bułgaria i Cypr (po 15 proc.) oraz Irlandia (12,5 proc.). Średnia w UE to 23,5 proc.

Po spadku w 2009 i 2010, kolejny – 2011 rok – przyniósł wzrost wpływów podatkowych do budżetu. W analizowanym roku wyniosły one średnio w UE 38,8 proc. Produktu Krajowego Brutto,  najwięcej w Danii – 47,7 proc., najmniej na Litwie – 26 proc. W 2011 roku wzrosły obciążenia podatkowe w Portugalii, Rumunii i Francji, a zmniejszyły się w Estonii, Szwecji i na Litwie.

Podyskutuj z nami na Facebooku

www.fa­ce­bo­ok.com/eko­no­mia

Czy bardzo odczuwasz obciążenia podatkowe w naszym kraju?

Państwo kosztuje ponad 40 proc. PKB

Według polskiego thinktanku Centrum im. A. Smitha Dzień Wolności Podatkowej w Polsce przypadnie, tak jak w poprzednich latach, w okolicach drugiej połowy czerwca. Dzień wolności podatkowej to symboliczna data, kiedy obywatele przestają płacić państwu, a zaczynają zarabiać na siebie. CAS liczy ten wskaźnik od 1994 r. Wówczas przypadł on na 1 lipca. W kolejnych latach daty wahały się od 14 czerwca (w 2008 i 2009 r.) do 7 lipca (w 2011 r.). W USA Dzień Wolności Podatkowej zwykle obchodzony jest w drugiej połowie kwietnia.

Do obliczania tego wskaźnika służy stosunek udziału wszystkich wydatków publicznych (budżet państwa, samorządy, rządowe fundusze celowe itp.) do produktu krajowego brutto. Dane na bieżący rok pochodzą z uzasadnienia do budżetu opracowywanego przez Ministerstwo Finansów, konfrontowane są też z danymi Eurostatu oraz innych oficjalnych źródeł. Pod uwagę brane są wydatki państwa, a nie tylko płacone przez obywateli podatki. Twórcy metodologii wychodzą bowiem z założenia, że każdy wydatek państwa (nawet ten poczyniony za długi), wcześniej czy później zostanie pokryty z kieszeni podatników.

Jak wynika z informacji Eurostatu, wydatki sektora finansów publicznych w 2012 r. wyniosły 42,3 proc. PKB (ok. 675 mld zł). Największą część tej kwoty pochłaniają wydatki socjalne (świadczenia emerytalne i rentowe, zasiłki rodzinne i społeczne czy część usług służby zdrowia) – 261 mld zł, czyli ok. 16,4 proc. PKB. Spore są też wydatki związane z zatrudnieniem osób, które świadczą publiczne usługi – nauczycieli, policjantów, sędziów, lekarzy czy urzędników – 154 mld zł, czyli 9,6 proc. PKB.    —acw

Opinia:

James Rogers, Institut Economique Molinari