Trudne rozmowy o darmowych pozwoleniach na CO2

Jak dowiedziała się „Rz", o przydział uprawnień stara się w sumie 51 podmiotów, w tym spółki należące do największych państwowych grup energetycznych, które bezpośrednio budują bloki w elektrowniach i elektrociepłowniach.

Wśród nich jest 16 firm realizujących wielkie bloki węglowe o łącznej mocy 10 tys. MW, niezbędne do sprawnego działania całego systemu elektroenergetycznego w kraju. Właśnie wykaz tych inwestycji wzbudza najwięcej kontrowersji, a ekolodzy oskarżają polskie władze o próbę nagięcia unijnego prawa, by mogły uzyskać darmowe pozwolenia. Te oskarżenia są o tyle niepokojące, że lista projektów będzie dołączona do wniosku, który pod koniec sierpnia ma trafić do Komisji Europejskiej. I to Bruksela zdecyduje o przydziale darmowych uprawnień do emisji.

Pozwolenie na budowę nie jest konieczne

Organizacja Client Earth uważa, że w wykazie są projekty, które nie spełniają podstawowego wymogu stawianego przez Unię Europejską: nie zostały rozpoczęte przed końcem 2008 roku.

Dyrektor Departamentu Energetyki w Ministerstwie Gospodarki Tomasz Dąbrowski zapewnia, że na liście będą tylko projekty spełniające warunki Komisji Europejskiej. Tymczasem według Client Earth poza nowym blokiem w Bełchatowie, który jest gotowy, praktycznie żaden z projektów węglowych obecnie przygotowywanych nie może być zakwalifikowany na listę do otrzymania darmowych pozwoleń. Nawet pomimo znacznego zaawansowania inwestycji w Opolu, gdzie powstaje blok ok. 1000 MW, właściciel, czyli grupa PGE, także nie powinien dostać bezpłatnych uprawnień. Podają też przykłady innych projektów – jak elektrownia Północ przygotowywana przez Kulczyk Investments, której również według Client Earth nie przysługują pozwolenia na darmowe emisje. Chodzi oczywiście o kwestię rozpoczęcia budowy.

Zarówno przedstawiciele polskiego rządu, jak i szefowie zainteresowanych firm energetycznych, które budują bloki, odrzucają interpretację prawną organizacji. – Pozwolenie na budowę nie jest w Polsce potrzebne, by uznać inwestycję za fizycznie, czyli faktycznie, rozpoczętą – tłumaczy dyrektor Dąbrowski. – Zgodnie z wytycznymi unijnymi ma tu zastosowanie prawo krajowe, a więc oceny, czy inwestycja została fizycznie rozpoczęta, można dokonać na podstawie polskich przepisów prawa budowlanego.

Ewa Jakubowska-Lorenz z Client Earth zapowiada, że w najbliższych dniach organizacja prześle do resortu odwołania z uzasadnieniem, iż żaden z projektów przed końcem 2008 r. nie miał pozwolenia na budowę.

I zaznacza, że organizacja jest stroną w postępowaniach administracyjnych mających na celu uchylenie decyzji zezwalających na emisję gazów cieplarnianych, a decyzje te są niezbędnym warunkiem do znalezienia się na liście inwestycji, którą przygotowuje minister środowiska.

Ewa Jakubowska-Lorenz zapowiada także, że jeśli odwołanie nie przyniesie efektu, to organizacja podejmie dalsze kroki prawne. Możliwe więc, że sprawa trafi do wojewódzkiego sądu administracyjnego.

Będzie drożej

Polska energetyka zabiega o bezpłatne uprawnienia do emisji, by inwestycje w elektrowniach były opłacalne. Gdyby musiały kupować od razu na wolnym rynku wszystkie uprawnienia, to koszty produkcji energii z nowych bloków znacząco wzrosną. A to by oznaczało, że cena energii produkowanej przez nie będzie znacznie wyższa niż ze starych instalacji, zatem inwestycje będą nieopłacalne.

Tymczasem nowe bloki w elektrowniach i ciepłowniach są konieczne, bo mają zastąpić stare, wyeksploatowane, które w kolejnych latach trzeba będzie stopniowo wyłączać. – Mamy w trakcie realizacji poważne projekty, wszystkie na pewno powstaną, przyczynią się do obniżenia emisji dwutlenku węgla o 25 proc. w całym Południowym Koncernie Energetycznym – zapewnia prezes PKE Stanisław Tokarski. – I mamy mocną rekomendację, by znalazły się na liście.

PKE jest częścią grupy Tauron. W gdańskiej Enerdze usłyszeliśmy, że inwestycje spełniają warunki stawiane przez Komisję Europejską. – Mechanizm przydziału pozwoleń traktujemy jako system wsparcia dla inwestycji i liczymy, że faktycznie zadziała – dodaje przedstawiciel Energi.