Nowa broń w aresnale EBC budzi kontrowersje

Wśród kon­wen­cjo­nal­nych na­rzę­dzi, któ­re EBC sto­su­je, re­ali­zu­jąc swo­je man­da­to­we ce­le, są m. in. re­gu­lar­ne au­kcje ty­go­dnio­wych i trzy­mie­sięcz­nych po­ży­czek dla ban­ków ko­mer­cyj­nych, pod za­staw okre­ślo­nych ak­ty­wów. W nad­zwy­czaj­nych sy­tu­acjach mo­że on jed­nak – jak w ostat­nich kil­ku la­tach – ofe­ro­wać po­życz­ki na dłuż­szy okres.

Ko­rzy­sta­jąc z tej moż­li­wo­ści, w grud­niu ub.r. po raz pierw­szy w swo­jej hi­sto­rii EBC za­po­wie­dział dwie nie­ogra­ni­czo­ne au­kcje po­ży­czek trzy­let­nich, o opro­cen­to­wa­niu od­po­wia­da­ją­cym głów­nej sto­pie pro­cen­to­wej EBC (obec­nie wy­no­si 1 proc.). Bank po­sze­rzył przy tym pa­le­tę ak­ty­wów przyj­mo­wa­nych pod ich za­staw. Za­sa­dy do­ty­czą­ce za­sta­wu EBC ła­go­dził zresz­tą kil­ka­krot­nie wcze­śniej, np. przyj­mu­jąc od ban­ków ob­li­ga­cje skar­bo­we Gre­cji, Ir­lan­dii i Por­tu­ga­lii na­wet wte­dy, gdy wszyst­kie agen­cje ra­tin­go­we po­zba­wi­ły te pa­pie­ry tzw. in­we­sty­cyj­ne­go ra­tin­gu.

Obie za­pla­no­wa­ne au­kcje EBC już prze­pro­wa­dził. Pierw­sza od­by­ła się tuż przed świę­ta­mi Bo­że­go Na­ro­dze­nia, dru­ga zaś w ostatnią śro­dę. Łącz­nie ban­ki po­ży­czy­ły z frank­furc­kiej in­sty­tu­cji 1012 mld eu­ro (net­to oko­ło 600 mld eu­ro, bo jednocześnie ban­ki zre­zy­gno­wa­ły z czę­ści po­ży­czek o krót­szych ter­mi­nach spła­ty). W dru­giej au­kcji udział wzię­ło aż 800 in­sty­tu­cji.

Frank­furt zde­cy­do­wał się na ten krok w związ­ku z eska­la­cją kry­zy­su fi­skal­ne­go w stre­fie eu­ro w dru­giej po­ło­wie ub. r., gdy do niebezpiecznie wy­so­kie­go po­zio­mu wzro­sła ren­tow­ność (po­ru­sza się od­wrot­nie do cen) ob­li­ga­cji skar­bo­wych Włoch i Hisz­pa­nii. Oba te pań­stwa ucho­dzą jed­nak za zbyt du­że, aby stre­fę eu­ro by­ło stać na ta­ką po­moc dla nich, ja­ką otrzy­ma­ła np. Gre­cja. Aby po­wstrzy­mać prze­ce­nę ich pa­pie­rów, EBC w sierp­niu ub. r. za­czął sku­po­wać je na ryn­ku wtór­nym (wcze­śniej, od ma­ja 2010 r. do mar­ca 2011 r., sku­po­wał je­dy­nie ob­li­ga­cje Gre­cji, Por­tu­ga­lii i Hisz­pa­nii).

Ta prak­ty­ka bu­dzi­ła jed­nak kon­tro­wer­sje, bo EBC ma za­kaz fi­nan­so­wa­nia dłu­gów państw. Choć w prak­ty­ce ro­zu­mie się przez to, że nie mo­że on ku­po­wać ob­li­ga­cji skar­bo­wych na ryn­ku pier­wot­nym (bezpośrednio od rządów) i za do­dru­ko­wa­ne pie­nią­dze (EBC ste­ry­li­zo­wał swo­je za­ku­py, tzn. ścią­gał z ryn­ku prze­zna­czo­ne na ten cel pie­nią­dze), kry­ty­cy uzna­li, że Frank­furt omi­ja za­kaz. Ze sprze­ci­wem wo­bec ta­kich prak­tyk po­wszech­nie łą­czono nie­ocze­ki­wa­ną re­zy­gna­cję Ax­la We­be­ra ze sta­no­wisk pre­ze­sa Bun­des­ban­ku i człon­ka Ra­dy Za­rzą­dza­ją­cej EBC w lu­tym 2011 r., ty­po­wa­ne­go wcze­śniej na jego pre­ze­sa.