Przemytu nie udało się zatrzymać

Kon­tro­li fi­sku­sa wy­my­ka się zwłasz­cza ob­rót nie­prze­two­rzo­nym su­row­cem.

Przed­się­bior­cy, któ­rzy rok te­mu za­nie­po­ko­je­ni bez­kar­no­ścią pod­zie­mia na ryn­ku ty­to­nio­wym do­pro­wa­dzi­li do ko­ali­cji z klu­czo­wy­mi urzę­da­mi i pod­pi­sa­nia de­kla­ra­cji „Za­trzy­mać prze­myt", oce­ni­li w śro­dę re­zul­ta­ty współ­pra­cy. Da­ne są przy­gnę­bia­ją­ce. Z ra­por­tów wy­ni­ka, że prze­my­tu nie tyl­ko nie uda­ło się za­trzy­mać, ale sza­ra stre­fa nie­le­gal­ne­go ob­ro­tu ty­to­niem się po­sze­rzy­ła. Po­wo­du­je to ogrom­ne stra­ty dla bu­dże­tu, któ­re w przy­pad­ku wszyst­kich to­wa­rów ob­ję­tych ak­cy­zą mo­gą się­gnąć w tym ro­ku 6 mi­liar­dów zło­tych.

Dla po­rów­na­nia w 2011 ro­ku z po­dat­ku ak­cy­zo­we­go i in­nych opłat na le­gal­nym ryn­ku ty­to­niu do bu­dże­tu tra­fi­ły 24 mi­liar­dy zło­tych. Sa­ma ak­cy­za od ofi­cjal­nie sprze­da­wa­nych pa­pie­ro­sów w mi­nio­nym ro­ku do­star­czy­ła bu­dże­to­wi RP 18 mld zł.

Z sza­cun­ków Pra­co­daw­ców RP wy­ni­ka, że ty­to­nio­wa kon­tra­ban­da, a zwłasz­cza wy­twa­rza­nie ta­niej kra­jan­ki z li­ści ty­to­niu, spo­wo­du­je już w tym ro­ku mi­liar­do­wą stra­tę w bu­dże­cie. Już po­nad po­ło­wa ty­to­niu do pa­le­nia na ryn­ku po­cho­dzi z nie­le­gal­nych źró­deł – ostrze­ga­ją Pra­co­daw­cy RP.

– Zwal­cza­nie prze­stęp­cze­go pro­ce­de­ru le­ży w na­szym wspól­nym in­te­re­sie, bo prze­myt psu­je kon­ku­ren­cję, nisz­czy miej­sca pra­cy, zmu­sza do uzu­peł­nia­nia ka­sy pań­stwa po­przez pod­no­sze­nie po­dat­ków. Trze­ba pa­mię­tać, że sześć mld zł strat to wię­cej niż rząd uzy­skał pod­no­sząc ostat­nio po­da­tek VAT (pod­wyż­ka da­ła 5,5 mld zł) – mó­wił w śro­dę An­drzej Dłu­gosz, wi­ce­pre­zy­dent Pra­co­daw­ców RP, or­ga­ni­za­cji sku­pia­ją­cej 4,5 tys. firm za­trud­nia­ją­cych po­nad 4 mln pra­cow­ni­ków.

Prze­myt uszczu­pla nie tyl­ko bu­dżet, ale ude­rza też w le­gal­nych pro­du­cen­tów. Fir­my ty­to­nio­we w Pol­sce sza­cu­ją, że rocz­nie z po­wo­du sza­rej stre­fy na ryn­ku pa­pie­ro­sów mo­gą tra­cić wraz z han­dlow­ca­mi oko­ło 800 mln zł. Ich do­dat­ko­we stra­ty w związ­ku z ob­ro­tem nie­le­gal­nym ty­to­niem mo­gą wy­no­sić  300–400 mln zł.

– Ko­niecz­ne są zmia­ny sys­te­mo­we, któ­re po­zwo­lą sku­tecz­nie wal­czyć z sza­rą stre­fą wy­ro­bów ty­to­nio­wych, m.in. zmia­ny w ko­dek­sie kar­nym skar­bo­wym i re­gu­la­cja ob­ro­tu li­ściem ty­to­nio­wym – ko­men­tu­je Ga­brie­la Bar, rzecz­nik pra­so­wy Bri­tish Ame­ri­can To­bac­co, wi­ce­li­de­ra ryn­ku pa­pie­ro­sów w Pol­sce.

Pod­czas śro­do­wej kon­fe­ren­cji przed­sta­wi­cie­le or­ga­ni­za­cji plan­ta­to­rów nie­ofi­cjal­nie przy­zna­wa­li, że sa­mi rol­ni­cy co­raz czę­ściej z dys­kret­nej sprze­da­ży su­ro­we­go ty­to­niu czy­nią spo­sób na pod­re­pe­ro­wa­nie bu­dże­tu w go­spo­dar­stwach. – Ale to nie jest dla rze­tel­ne­go plan­ta­to­ra kom­for­to­wa sy­tu­acja – przy­zna­je je­den z sze­fów rol­ni­cze­go sto­wa­rzy­sze­nia.

Ry­nek sprze­da­ży po­za sie­cią sku­pu or­ga­ni­zo­wa­ną przez le­gal­nych pro­du­cen­tów, szyb­ko ro­śnie. We­dług nie­któ­rych sza­cun­ków to już set­ki ton – da­ło­by się z nich wy­pro­du­ko­wać rocz­nie na­wet 2 mld sztuk pa­pie­ro­sów.

We­dług usta­leń eks­per­tów sto­wa­rzy­sze­nia Pra­co­daw­ców RP, nie­kon­tro­lo­wa­ny ry­nek nie­le­gal­nej kra­jan­ki, pię­cio­krot­nie tań­szej od pacz­ki opo­dat­ko­wa­nych pa­pie­ro­sów, spo­wo­do­wał spa­dek pro­duk­cji w za­kła­dach ty­to­nio­wych. Nie­le­gal­ne­mu pro­ce­de­ro­wi sprzy­ja­ją lu­ki w prze­pi­sach.

Gru­py prze­stęp­cze na co­raz więk­szą ska­lę, zu­peł­nie le­gal­nie, sku­pu­ją od plan­ta­to­rów li­ście ty­to­niu. W ostat­nich mie­sią­cach de­cy­du­ją się na­wet na im­port su­row­ca z Gre­cji czy Włoch. Do­pie­ro po po­kro­je­niu li­ści w Pol­sce, ty­toń sta­je się to­wa­rem pod­le­ga­ją­cym ak­cy­zie. Ar­tur Ja­ni­szew­ski, dy­rek­tor De­par­ta­men­tu Kon­tro­li Cel­no-Ak­cy­zo­wej i Kon­tro­li Gier w Mi­ni­ster­stwie Fi­nan­sów, po wy­li­cze­niu licz­nych suk­ce­sów w uszczel­nia­niu gra­ni­cy, przy­zna­je, że na ryn­ku su­ro­we­go ty­to­niu fi­skus jest bez­rad­ny.