W Unię trzeba inwestować

- Przed gospodarką europejską stoją ogromne wyzwania, takie jak potrzeba długoterminowych inwestycji na dużą skalę. Stanowią one niezbędną podstawę innowacji i konkurencyjności, które umożliwią Europie powrót na drogę trwałego wzrostu gospodarczego i wzrostu zatrudnienia. Realizacja tych potrzeb wymaga finansowania długoterminowego – mówi Michel Barnier, komisarz ds. rynku wewnętrznego i usług.

Została już opublikowana Zielona Księga w sprawie długoterminowego finansowania gospodarki europejskiej. Rozpoczęły się też trzymiesięczne konsultacje publiczne dotyczące tego projektu.

- Konieczny proces przywrócenia równowagi w europejskiej gospodarce jest w toku, a rynki finansowe powinny być w stanie wspierać przyśpieszone zmiany strukturalne. Należy zadbać o to, by ramy na potrzeby długoterminowych inwestycji i finansowania były kompleksowe oraz wystarczająco elastyczne, aby możliwe było dostosowanie się do tych wyzwań w celu wzmocnienia potencjału Europy do generowania wzrostu gospodarczego – mówi wiceprzewodniczący KE Olli Rehn, odpowiedzialny za sprawy gospodarcze i walutowe oraz euro.

Zielona księga odnosi się do inwestycji kapitałowych w kontekście tworzenia trwałych dóbr materialnych i niematerialnych. Wiele inwestycji w infrastrukturę energetyczną, przeciwdziałanie zmianie klimatu, edukację itp., przynosi szersze korzyści społeczne, ponieważ generują one znaczny zwrot dla ogółu społeczeństwa dzięki zwiększaniu dostępności podstawowych usług i poprawie poziomu życia. Ich wpływ może być odczuwalny już w perspektywie krótkoterminowej. Umożliwiają one przedsiębiorstwom i organom administracji reagowanie na nowe wyzwania gospodarcze, społeczne i środowiskowe, ułatwiają przejście na bardziej zrównoważoną gospodarkę i oraz podnoszą długoterminową produktywność i konkurencyjność gospodarki. Postępujące zmiany klimatu i wyczerpywanie się zasobów naturalnych podkreślają potrzebę wspierania trwałego wzrostu gospodarczego, ponieważ wymagają więcej inwestycji długoterminowych w energię niskoemisyjną, efektywność energetyczną i oszczędne gospodarowanie zasobami i w infrastrukturę energetyczną, zgodnie z politycznym celem utrzymania ocieplenia klimatu poniżej dwóch stopni oraz uniezależnienia wzrostu gospodarczego od wykorzystywania zasobów. Duże znaczenie finansowania długoterminowego dla wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy uznała na szczeblu międzynarodowym grupa G-20.

Zdolność gospodarki do finansowania długoterminowych inwestycji zależy od tego, czy system finansowy jest w stanie skutecznie i wydajnie kierować środki do odpowiednich użytkowników i inwestycji za pośrednictwem otwartych i konkurencyjnych rynków. Proces ten można realizować za pośrednictwem różnych podmiotów – w tym banków, zakładów ubezpieczeń i funduszy emerytalnych – i poprzez bezpośredni dostęp do rynków finansowych.

Stosunek inwestycji do PKB oraz stosunek oszczędności do PKB w Europie jest korzystny w porównaniu z innymi regionami świata. Jednakże ten ogólny obraz przysłania fakt, że działania oszczędzających i inwestorów charakteryzuje obecnie wysoki stopień niepewności, niechęć do podejmowania ryzyka oraz brak zaufania, związane z niestabilną sytuacją makroekonomiczną i niepewnymi perspektywami. Sytuacja ta może mieć długotrwałe skutki i spowodować powstanie trwałych barier dla finansowania długoterminowego.

Jednym z głównych wniosków płynących z kryzysu jest to, że odpowiednia regulacja i nadzór nad sektorem finansowym są niezbędne do przywrócenia stabilności finansowej i utrzymania zaufania na rynkach. Unia Europejska realizuje w tym kontekście wszechstronny program reform systemu finansowego, towarzyszący szerzej zakrojonym reformom polityki budżetowej i reformom gospodarczym. Stabilność finansowa jest niezbędna, lecz sama w sobie jest niewystarczająca. W ramach szerzej zakrojonych środków politycznych szczegółowe doprecyzowanie nowych ram regulacji i nadzoru musi skutecznie umożliwić sektorowi finansowemu wspieranie gospodarki realnej, a jednocześnie nie zagrażać stabilności finansowej W związku z tym działania służące poprawie długoterminowego finansowania europejskiej gospodarki powinny dotyczyć szerokiego zakresu wzajemnie powiązanych czynników:

Inwestycje długoterminowe to wydatki, które zwiększają potencjał produkcyjny gospodarki. Mogą one dotyczyć infrastruktury energetycznej, transportowej i komunikacyjnej, obiektów przemysłowych i usługowych, technologii związanych z przeciwdziałaniem zmianie klimatu i ekoinnowacjami, a także edukacji oraz badań naukowych i rozwoju. Europa potrzebuje długoterminowych inwestycji na dużą skalę, niezbędnych do wspierania trwałego wzrostu gospodarczego. Aby finansować długoterminowe inwestycje, rządy, przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe muszą mieć dostęp do źródeł przewidywalnego finansowania długoterminowego.

Kryzys finansowy negatywnie wpłynął na zdolność sektora finansowego w Europie do przeznaczania oszczędności, na realizację inwestycji długoterminowych. Należy zatem koniecznie znaleźć sposób zwiększenia dostępności finansowania długoterminowego, a w wydanej właśnie zielonej księdze przeanalizowano działanie tego procesu.

Jednym z ważnych pytań jest to, czy silną dotychczasową zależność Europy od pośrednictwa banków w finansowaniu długoterminowych inwestycji powinien zastąpić i zastąpi bardziej zróżnicowany system z dużo większym udziałem bezpośredniego finansowania przez rynki kapitałowe (tj. finansowania przez obligacje), większym zaangażowaniem inwestorów instytucjonalnych (np. funduszy emerytalnych) lub alternatywnych rynków finansowych. Szczególnej uwagi wymagają potrzeby MŚP w zakresie finansowania, ponieważ przedsiębiorstwa te mogą wspierać długoterminowy wzrost gospodarczy. Potrzebują one dostępu do finansowania bankowego, a także pozabankowego

Opinie wyrażone w ramach konsultacji pomogą Komisji ustalić, w jaki sposób można pokonać przeszkody dla finansowania długoterminowego. Działania następcze mogłyby mieć różne formy – legislacyjne i nielegislacyjne.