Azja: Arcyrywale pogodzą się, by wspólnie przeciwstawić się Trumpowi?

– Osiągnęliśmy nowy konsensus w sprawach regularnej kontroli, utrzymania pokoju i spokoju w przygranicznych regionach – ogłosił chiński minister spraw zagranicznych Wang Yi, przebywający w indyjskiej stolicy z rzadką wizytą.

Zapowiedział też początek rozmów o delimitacji wspólnej granicy biegnącej w Himalajach „tam, gdzie są do tego warunki”. Granica liczy prawie 3,5 tys. km, ale tylko jej 2 proc. nie jest przedmiotem sporu obu państw.

Indie i Chiny – 60 lat wojen i sporów granicznych

O jej przebieg oba państwa stoczyły wojnę jeszcze w 1962 roku, która zakończyła się poniżającą porażką indyjskiej armii. – Ta krótka wojna negatywnie wpływa i dziś na wzajemne postrzeganie (obu państw) i sprawiła, że spór stał się niezwykle drażliwą kwestią, szczególnie dla Indii – uważa Iwan Lidarew, ekspert ds. Azji.

Próba jej delimitacji podjęta na początku stulecia nic nie dała, za to później doszło do całej serii starć w Himalajach. W najnowszych, czyli w latach 2015, 2017 i 2020, oddziały Chin i Indii biły się tam na pięści, pałki, kamienie – obie strony nie chciały używać broni, by nie doprowadzić do eskalacji konfliktu. Zarówno Pekin, jak i Delhi posiadają bowiem broń atomową.

Czytaj więcej

Polityka

Konflikt Chin z Indiami

Z powodu niewielkiego płaskowyżu w Himalajach Pekin pokłócił się z drugim co do wielkości krajem...

– Indie i Chiny wciąż patrzą na siebie poprzez Himalaje. Ale czynnik Trumpa sprawił, że dialog między dawnymi rywalami stał się nie tylko konieczny, ale i strategiczny. To nie przyjaźń, to problem przetrwania – stwierdził jeden z prawicowych indyjskich publicystów.

Donald Trump zaczął wpływać na politykę obu państw, nim nawet wygrał wybory prezydenckie. Miesiąc przed głosowaniem w USA, w październiku 2024 roku Delhi i Pekin, przewidując jego zwycięstwo i związane z tym kłopoty, zaczęły ostrożnie sondować możliwość rozpoczęcia politycznego dialogu. Początek dali przywódcy obu krajów, spotykając się na forum ekonomicznym … w Rosji.

W lutym, po raz pierwszy od dziewięciu lat, Pekin odwiedził indyjski minister spraw zagranicznych, teraz szef chińskiej dyplomacji przyjechał do New Delhi. Indyjski premier Narendra Modi zapowiedział wizytę na szczycie Szanghajskiej Organizacji Współpracy w Chinach.

Wojna z Pakistanem i efekciarska misja pokojowa Trumpa, która rozzłościła Indie

Ociepleniu stosunków dwóch azjatyckich rywali nie przeszkodziła nawet krótka wojna w maju między Indiami i Pakistanem, który jest sojusznikiem Pekinu. Chińscy dyplomaci oficjalnie określają stosunki z Islamabadem jako „żelazne braterstwo”. Pakistańska armia walczyła z armią indyjską chińską bronią – był to pierwszy test tego uzbrojenia na polu walki.

Chińscy wojskowi wpadli w euforię, widząc jego wyniki (choć nie są one jednoznaczne, chińska broń przeciwlotnicza zawiodła). Oficjalny Pekin zachował się jednak bardzo wstrzemięźliwie, nawołując obie strony do przerwania walk, mimo że dyskretnie dostarczał Pakistańczykom dane wywiadowcze.

Czytaj więcej

Polityka

Widmo kolejnego konfliktu etnicznego w Indiach? Indyjska prawica naciska na premiera

Rośnie presja na premiera Narendrę Modiego aby przekształcił kraj w teokratyczne państwo hinduist...

Ale zaraz po wojnie Chiny zgodziły się na przyjazd buddyjskich pielgrzymów do politycznie bardzo czułego dla Pekinu Tybetu, ani na chwilę też nie osłabły polityczne kontakty z Delhi.

Indie udały, że nie zauważyły zaangażowania Chin po stronie Pakistanu i kontynuowały „odwilż” we wzajemnych stosunkach.

Za to misja pokojowa w tej wojnie prezydenta Trumpa w celu zakończenia konfliktu sprowadziła na niego znaczne kłopoty i pogorszenie stosunków z Delhi. „Indie miały nadzieję, że amerykańska interwencja pozostanie dyskretna. Delhi poczuło się sfrustrowane, gdy Trump publicznie zgłosił chęć mediacji, przy tym potraktował oba państwa na równi, bagatelizując terrorystyczny atak, który doprowadził do konfliktu (z terenu Pakistanu na turystów w Kaszmirze – red.)” – podsumował misję Amerykanina jeden z indyjskich publicystów.

Frustracja Indii była tym większa, że formalnie są one bliskie USA: należą do QUAD, założonego w 2007 roku „forum strategicznego”, wraz z Tokio, Canberrą i właśnie Waszyngtonem. Od dwóch dekad Stany Zjednoczone starają się też wejść na indyjski rynek uzbrojenia, Delhi bowiem jest jednym z największych importerów broni.

Jak USA mogą stracić kluczowego partnera w Azji

– Indie będą kluczowym partnerem Ameryki w przyszłości, odgrywając główną rolę w przeciwdziałaniu Chinom. Indie stawiają Chiny przed problemem dwóch frontów – mówił trzy lata temu amerykański Szef Operacji Morskich, admirał Mike Gilday. Co prawda było to za prezydentury Joe Bidena, ale admirał występował w konserwatywnej Fundacji Heritage. Nie ukrywał, że w przypadku konfliktu o Tajwan USA liczą, iż Indie odciągną znaczne chińskie zasoby wojskowe w Himalaje.

– Dlaczego Indie miałyby sprzymierzać się ze Stanami Zjednoczonymi w kwestiach takich, jak konflikty na Morzu Południowochińskim czy o Tajwan, które nie mają dla Indii większego znaczenia geopolitycznego? Taka błędna ocena sytuacji nie uczyniłaby z Indii trzeciego mocarstwa w przyszłości. Dlatego kluczowe jest, aby Indie zachowały neutralność w rywalizacji między USA a Chinami – obecnie odpowiadają w Delhi.