Samotność fascynuje reżyserów

Bladym świtem rodzice wynoszą śpiące dzieci do samochodu. Wyruszają na północ Chile. To może być ich ostatnia wspólna wyprawa. W samochodzie panuje napięcie. Potem, na biwaku, który spędzają w rodzinnych stronach męża - też. Kamera obserwuje relacje kobiety i mężczyzny. Już nie ma pomiędzy nimi ciepła. Kiedy dzieci nie patrzą, między małżonkami dochodzi do kłótni. Ale czy dzieci naprawdę nie patrzą? Nie czują nadchodzącej rodzinnej katastrofy?

Zobacz fotosy z filmu

Rozpad związków

Laureat głównej nagrody wrocławskiego festiwalu T-Mobile Nowe Horyzonty - „Od czwartku do niedzieli" chilijskiej reżyserki Domingi Sotomayor Castillo - to film o rozpadzie związku. W drodze powrotnej mąż mówi: „Wynajmę mieszkanie". „Przecież już wynająłeś" - odpowiada żona. Niczego nie da się naprawić, o nic już się nie da walczyć. To jest przegrana wszystkich członków rodziny. Mężczyzny, kobiety, dzieci.

Motyw utraty rodzinnej więzi powracał na ostatnim festiwalu w wielu filmach. Wyróżnione nagrodą międzynarodowych krytyków Fipresci „Sąsiedzkie dźwięki" na pierwszy rzut oka wydają się filmem o narastających latami społecznych nierównościach i kontrastach współczesnej Brazylii, gdzie obok siebie egzystują nędzne fawele i strzeżone, sterylnie czyste osiedla dla przedstawicieli klasy wyższej.

Właśnie w takim luksusowym osiedlu mieszkają członkowie jednej, rozgałęzionej rodziny. Wyobcowani, zatopieni we własnym sosie, tracą kontakt z rzeczywistością. A jednocześnie nie mają bliskich relacji ze sobą.

Związani układami zależności, coraz bardziej sobie nawzajem przeszkadzają. Ujadający pies siostry, dzwonek telefonu, odgłosy budowy czy głośna muzyka - wszystko im przeszkadza. Odgradzają się więc białymi murami, ale konflikty i tak wybuchają o byle co: wystarczy, że jedna z kobiet kupi większy telewizor niż siostra. I nawet w chwili zagrożenia nie są w stanie wykrzesać z siebie rodzinnej solidarności.

Samotność - ten temat aż do znudzenia powtarza się dziś na wszystkich festiwalach świata. Dominował też na Nowych Horyzontach.

Zagubieni wśród ludzi

Bohaterowie „Od czwartku do niedzieli" i „Sąsiedzkich dźwięków" są samotni wśród bliskich. Chłopaki z „Rzeczy niczyich" Kima Kyunga-mooka są samotni wśród obcych. Trafiający do Seulu nielegalny emigrant z Korei Północnej jest tak samo zagubiony w życiu jak chłopak zamknięty w luksusowym apartamencie przez swojego bogatego, żonatego kochanka. Przejmująca samotność bije z obrazów oglądanych podczas projekcji „Córka... ojciec... córka" Panahbarkhody Rezaee. Czarno-biały film, toczący się w surowym krajobrazie zachodniego Iranu, przypomina węgierskiego „Konia turyńskiego" Beli Tarra. Też jest zapisem końca świata przeraźliwej nieuchronności losu.

Te filmy, niełatwe, nieoczywiste, są wizytówką Nowych Horyzontów. Ale na tym festiwalu równie oryginalne propozycje można znaleźć też w innych sekcjach. W tym roku dużym powodzeniem cieszył się konkurs filmów o sztuce. Faworytem wydawał się w „Pokój 237", w którym Rodney Ascher z precyzją naukowca analizuje kultowe „Lśnienie" Stanleya Kubricka, robiąc wykład na temat możliwych interpretacji tego filmu.

Obraz pełen emocji

Jednakże jurorzy postawili nie na intelektualną analizę, lecz na obraz pełen emocji, bardzo humanistyczny w swoim wydźwięku. Nagrodzili „Zespół punka" Jukki Kärkkäinena i Jani-Petteri Passiego - opowieść o punkowej kapeli, która wykrzykuje swoją niezgodę na świat. I nie byłoby w tym niczego specjalnego, gdyby nie to, że w skład „Imienin" Perrtu Kurikana wchodzą muzycy z zespołem Downa. Fińscy twórcy portretują ich z ogromnym taktem, bez współczucia, tak jakby robili film o każdym innym składzie. Dzięki temu wpisują się w dyskusję na temat definicji i granic normalności.

Wydarzeń festiwalowych było zresztą więcej - przegląd mockumentów, kilka znaczących retrospektyw. W liczbach impreza wygląda imponująco - 469 filmów, 537 projekcji, ponad 100 tysięcy widzów. Nowe Horyzonty, dzisiaj już odbywające się po raz dwunasty, stały się swego rodzaju fenomenem kulturowym.