Młode Kino: rozmowa z Mateuszem Głowackim

Skąd wziął się pomysł  na film „Kiedy ranne wstają zorze"?

Mateusz Głowacki:

Przeczytałem opowiadanie Marka Nowakowskiego pod takim tytułem, z tomu „Gdzie jest droga na walne?". Była tam niemal gotowa konstrukcja scenariusza. Oto wycieczka zakładowa jedzie autokarem do lasu, na grzyby. Jest dyrektor, któremu wszyscy się podlizują z wyjątkiem jednej postaci. Inżynier. To, do pewnego momentu, jedyna czysta postać, ale i on pod wpływem leśnej atmosfery zmienia swoje nastawienie. Przesłanie fabuły można by zamknąć przysłowiem: „Jeśli wejdziesz między wrony...".

Dlaczego reżyser urodzony w 82. roku sięga po tekst pokazujący lata 60., a nie opowiada o tym, co widzi wokół?

Opowiadam o tym, co widzę wokół. Akcja toczy się za komuny, ale współczesny widz  spokojnie może sobie przerzucić łuk z tamtego okresu do współczesności.

Czemu nie sięgnąłeś po tekst współczesny?

Tekst Nowakowskiego dawał większe możliwości przełożenia na język filmowy, niż większość tekstów tworzonych współcześnie. Często pisane są z punktu widzenia bohatera, który siedzi i myśli, albo idzie i myśli. To super książki, ale nie sposób ich sfilmować. Brakuje konstrukcji, które można przyłożyć na scenariusz.

Twórcy prezentowanego w konkursie głównym 37. Gdynia Film Festival pełnometrażowego obrazu „W sypialni", niewiele starsi od ciebie, podkreślali, że fabuły budowane linearnie są anachroniczne, nie do przyjęcia. Co o tym sądzisz?

Nie wszystkie wybitne filmy, które powstają  współcześnie mają zaburzoną konstrukcję. Fabularna konstrukcja nie jest też jedynym czynnikiem, który decyduje o jakości filmu.

Czy nie korciło cię, by zmienić  tytuł opowiadania na mniej określony, bardziej nośny?

Ten film i tak nie trafi do kinowej dystrybucji, więc widz nie będzie się musiał zastanawiać, co się za nim kryje i czy nie lepiej wybrać się np. na „Maskę 6"?

Dlaczego zdecydowałeś się zostać reżyserem?

Bo do końca nie wiedziałem, co mam w życiu robić, ale chciałem robić coś ciekawego.

Pamiętasz film, który jako pierwszy zrobił na tobie wielkie wrażenie?

Obejrzałem go w liceum. W TVP  Polonia, w cyklu „Małe formy wielkich mistrzów" pokazano film, chyba z 58 roku „Gdy spadają anioły" – ostatni, który Roman Polański zrealizował w łódzkiej Filmówce. Miałem wtedy 17 lat i z dnia na dzień postanowiłem, że też będę kręcił filmy.

Polański stał się  twoim mistrzem?

Nie używam tego terminu. Wolę określenie "bardzo lubię" albo „bardzo mi się podoba". Takich twórców jest wielu: Rosselini, De Sica, Pasolini, bracia Taviani ale też: Bresson, Tarkowski, Kawalerowicz, Wajda. Nie wszystkie ich filmy, ale wybrane tytuły zrobiły na mnie wielkie wrażenie. Jednak moim ulubionym reżyserem jest – od lat - Fellini.

Scena, którą ostatnio widziałeś, po której powiedziałeś sobie: „Szkoda, że nie ja to nakręciłem"...

Zobaczyłem ją na festiwalu w Gdyni, w filmie Leszka Dawida „Jesteś bogiem". Główny bohaterem, „Magik" pokazał faka do kamery przemysłowej.

Jak rozumiesz tytuł filmu, dzięki któremu zwyciężyłeś w Konkursie Młodego Kina?

To cytat z religijnej pieśni, którą napisał Franciszek Karpiński, a którą podśpiewuje sobie jeden z głównych bohaterów.