Szpieg – ostatnia rola gwiazdora

Biografia Eugeniusza Bodo dokumentuje zarówno jego aktorską karierę, jak i przesłuchania przez NKWD

Publikacja: 28.12.2012 00:01

Szpieg – ostatnia rola gwiazdora

Foto: Wikimedia Commons

Był idolem mas, ulubieńcem kobiet. Wiódł tak barwne życie, że dziś też stałby się bohaterem mediów. Jego dewiza brzmiała przecież: „Jestem wierny miłości, a nie w miłości".

28 grudnia 1899 w Genewie urodził się Eugeniusz Bodo

Prywatnego życia aktora Ryszard Wolański nie śledzi zbyt uważnie. Owszem odnotowuje, kiedy u jego boku pojawiła się Nora Ney, przypomina burzliwy związek z tahitańską pięknością Reri, która dla Bodo przerwała tournée po Europie i zamieszkała w Warszawie. Razem zagrali w filmie „Czarna perła". Kobietą życia Eugeniusza Bodo była jednak matka, z którą mieszkał w Warszawie do wybuchu wojny, we wrześniu 1939 r.

Autora biografii interesuje co innego niż lista podbojów miłosnych, losy swego bohatera połączył z historią polskiego kina. Wprawdzie Eugeniusz Bodo karierę zaczynał w teatrzykach i kabaretach Warszawy, ale rósł wraz ze sztuką, która narodziła się w XX wieku.

Jego ojciec założył w Łodzi w 1903 r. pierwsze nieme kino. Bodo miał wówczas cztery lata. Potem senior rodu prowadził kino-teatr-variete, pokazywał w nim m.in. robione przez siebie „zdjęcia kinematograficzne" z wyścigów konnych. Syn zaś zadebiutował w numerze kowbojskim, mając dziesięć lat.

Jako dorosły aktor pojawił się na ekranie w „Rywalach" w 1925 r. Przez następnych 14 lat wystąpił w 31 filmach. Grał role pierwszoplanowe, epizody i oczywiście śpiewał, wylansował kilkadziesiąt przebojów:  Wiele z nich znajduje się dziś w repertuarze późniejszych wykonawców.

Ryszard Wolański zdokumentował wszystkie filmy, również te, których kopie zaginęły. A ponieważ Bodo był  aktorem, scenarzystą i współwłaścicielem dwóch firm producenckich (jedna szybko zbankrutowała), książka stała się historią polskiego Hollywood. Bo polscy reżyserzy i producenci mieli ambicje dorównania Amerykanom, o czym świadczy choćby zrealizowany w 1932 r. w Afryce Północnej „Głos pustyni". Opiekunką ekipy była matka Bodo.

Film nie był wtedy tylko tanią rozrywką kuszącą widzów komediami jak „Jego ekscelencja subiekt", „Czy Lucyna to dziewczyna". Chciał pełnić powinności patriotyczne („Na Sybir") lub propagować pracę policji. W „Bezimiennych bohaterach" Bodo zagrał komisarza, premierę zaszczycił prezydent Ignacy Mościcki. A przy tym gwiazdor sprzedawał swój wizerunek w reklamie i udzielił nazwiska popularnej kawiarni na dzisiejszej ulicy Foksal.

Druga część książki przynosi pełną dokumentację losów aktora po wybuchu wojny. W PRL podawano nieprawdziwą datę jego śmierci lub wręcz twierdzono, że zginął z rąk hitlerowców. Tymczasem pod koniec września 1939 r. Bodo dotarł do Lwowa i rozpoczął występy z zespołem Tea Jazz Feliksa Konarskiego i Henryka Warsa. W czerwcu 1941 r. został aresztowany przez NKWD.

Jak wielu innym polskim inteligentom, nie postawiono mu żadnych zarzutów. A szwajcarski paszport (ojciec aktora był Szwajcarem) zamiast uratować mu życie, okazał się przekleństwem. Gdy w momencie tworzenia armii Andersa polskie władze zaczęły szukać Bodo, sowieccy śledczy uznali, że posiadacz cudzoziemskiego dokumentu musi być szpiegiem.

We wrześniu 1939 r. miał rozpocząć kręcenie filmu „Uwaga – szpieg!". Teraz życie narzuciło mu tę rolę. Protokoły przesłuchań Eugeniusza Bodo są świadectwem, jak aparat terroru znajdował sposób, by zniszczyć każdego. Relacje świadków pokazują zaś ostatnie chwile słynnego aktora, który wycieńczony zmarł 7 października 1943 r. w obozie w Kotłasie w obwodzie archangielskim.

Był idolem mas, ulubieńcem kobiet. Wiódł tak barwne życie, że dziś też stałby się bohaterem mediów. Jego dewiza brzmiała przecież: „Jestem wierny miłości, a nie w miłości".

28 grudnia 1899 w Genewie urodził się Eugeniusz Bodo

Pozostało jeszcze 92% artykułu
Film
Nieznana biografia autora „Zezowatego szczęścia". Zapomniany mistrz polskiego kina
Film
Od klasyków „Sami swoi” oraz „Prawo i pięść” po „Różę” Wojciecha Smarzowskiego
Film
Horrory sprzedają się najlepiej w Hollywood
Film
22. Millennium Docs Against Gravity pokaże świat bez retuszu
Film
Już dzisiaj dowiemy się, kto wygrał Krakowską Nagrodę Filmową Andrzeja Wajdy! | 9 dzień 18. Mastercard OFF CAMERA
Materiał Promocyjny
Między elastycznością a bezpieczeństwem