W tym felietonie obnażę niektóre techniki fałszowania rzeczywistości.

Na przykład przez cały rok Ministerstwo Finansów bombarduje Polaków informacjami, które brzmią mniej więcej tak: wykonanie deficytu budżetowego po lipcu było niższe od planu i wyniesie on ok. 45 mld zł. Jak przez kilka miesięcy słyszy się taki przekaz, to człowiek się uspokaja, jest dobrze.

Nagle, chyba przez roztargnienie, minister rzuca w radiu: no przecież wszyscy wiedzą, że deficyt w tym roku przekroczy 100 mld zł. Jasne że ekonomiści wiedzą, bo poświęcają dużo czasu na zrozumienie sztuczek księgowych ministra finansów. Ale zwykli ludzie o tym nie wiedzą. A powinni się dowiedzieć, jak to jest możliwe, że deficyt wzrósł w 2010 r. mimo przyspieszenia gospodarczego.

Inna próba fałszowania rzeczywistości to porównanie ze średnią unijną. Na moje zarzuty, że w ciągu pięciu lat liczba etatów w administracji publicznej wzrosła o 100 tys. (tyle co Polska armia), słyszę, że to jest poziom średniej unijnej, licząc liczbę urzędników na 1000 mieszkańców.

Jak w Polsce dochód na głowę będzie na poziomie średniej unijnej, innowacyjność na poziomie średniej unijnej, jakość prawa i poziom efektywności administracji blisko średniej unijnej, to wtedy będzie sobie można pozwolić na średnią unijną liczbę urzędników. Na razie nas po prostu nie stać na tylu urzędników.

Kolejny przykład mijania się z prawdą to tzw. oszczędności. Często słyszymy, jak rząd się chwali, że poczynił znaczne oszczędności, że nie słuchał, jak inni doradzali, żeby w 2009 r. zwiększał wydatki.

Te oszczędności wyglądały tak, że przesunięto 16 mld zł wydatków z budżetu do Krajowego Funduszu Drogowego i tam wydano. Tak jakbym ja nie wydał pieniędzy, tylko dał żonie, żeby wydała. Ja faktycznie nie wydałem, ale z punktu widzenia rodziny to nie ma znaczenia, pieniądze zostały wydane. Zresztą rząd nie wlicza zadłużenia KFD do długu publicznego, zaniżając w ten sposób jego poziom. Poza tym nie było żadnych oszczędności. W sprawozdaniu z wykonania budżetu za 2009 rok rząd sam napisał, że wydatki sektora finansów publicznych wzrosły w 2009 r. o 10 proc.

Jak przedstawiam konkretne wyliczenia, pokazujące, że w porównywalnych warunkach Tusk zadłuża Polskę osiem razy szybciej niż Gierek, i jeżeli będziemy prowadzić taką politykę przez dekadę, to zadłużymy Polskę w relacji do PKB podobnie jak Gierek, to w odpowiedzi słyszę zarzuty, że to jest publicystyka. Że wtedy zadłużano Polskę za granicą, a teraz to jest dług wewnętrzny, więc bezpieczniejszy. Że tym razem jest inaczej.

Tym, którzy tak twierdzą, polecam książkę dwójki znanych amerykańskich ekonomistów C. Reinhart i K. Rogoffa „Tym razem jest inaczej. Osiem wieków finansowej nieodpowiedzialności”. Autorzy argumentują, że przed kolejnym kryzysem ekonomiści i politycy zawszę mówią, iż tym razem jest inaczej, że poprzednio sytuacja była odmienna. Potem okazuje się, że problemy były i są bardzo podobne.

W tej książce na stronach 134 – 135 w wydaniu angielskim pokazano, że w okresie po II wojnie światowej rządy znacznie częściej bankrutowały, gdy były zadłużone wobec swoich obywateli niż wobec wierzycieli zagranicznych. Bankructwo przyjmowało formę niespłacenia części długu lub wysokiej inflacji, która istotnie zmniejszyła realną wartość długu.

Dlatego przestrzegam – moje porównanie Tuska z Gierkiem nie jest publicystyczne, tylko oddaje rzeczywistą powagę sytuacji. To jest po prostu polityka finansowej nieodpowiedzialności.