Mikro i małe firmy więcej eksportują i inwestują

W tym roku tematem specjalnym siódmej edycji „Raportu o sytuacji mikro i małych firm" Banku Pekao są inwestycje w mikro i małych firmach (powstał we wrześniu i październiku 2016 r. na podstawie wywiadów z właścicielami prawie 7 tysięcy mikro i małych firm). Niemal co druga mikro i mała firma (49 proc.) realizowała projekty inwestycyjne w ciągu ostatnich 12 miesięcy – to wzrost o +3 p.p. w ciągu roku i aż o +9 p.p. w ciągu dwóch lat (to najwyższy wynik w 7-letniej historii badania). 65 proc. małych firm realizowało projekty inwestycyjne. Wzrosły również nakłady inwestycyjne: wartość 56 proc. zrealizowanych inwestycji wyniosła od 10 do 100 tys. złotych (o 2 p.p. więcej niż w ubiegłym roku), a wartość 18 proc. inwestycji przekroczyła 100 tys. złotych (wzrost o 4 p.p.).

Inwestują wszyscy

- Na przestrzeni ostatnich kilku lat małe i mikro firmy okrzepły i umiejętnie konkurują na rynku. Myślą o rozwoju i poprawie efektywności działania, o czym świadczy rosnąca trzeci rok z rzędu liczba inwestujących firm oraz wielkość nakładów inwestycyjnych. Korzystne warunki makroekonomiczne, dobra dostępność finansowania zewnętrznego oraz duże potrzeby inwestycyjne pozwalają zakładać, że rosnąca aktywność inwestycyjna mikro i małych firm będzie w kolejnych latach podtrzymana – mówi Grzegorz Piwowar, wiceprezes Banku Pekao.

Wysoki odsetek inwestujących firm odnotowano w każdej z badanych branż. Najczęściej inwestowały firmy w sektorze produkcji (55,5 proc.), na drugim miejscu znalazło się budownictwo (54,9 proc. firm), a następnie usługi (49,8 proc.) i handel (41,4 proc.).

Przedsiębiorcy realizują inwestycje, żeby poprawić efektywność (56 proc.), dokonać wymiany środków trwałych (42 proc.) oraz w odpowiedzi na popyt na produkty i usługi firmy na rynku (19 proc.). Dominują inwestycje modernizacyjne, polegające na zakupie aktywów, których do tej pory nie było w firmie (62 proc. w ostatnich 12 miesiącach i aż 70 proc. planowane na kolejny rok). Przedsiębiorcy inwestowali przede wszystkim w wyposażenie, narzędzia i przyrządy (50 proc.), maszyny i urządzenia (44 proc.), w środki transportu (31 proc.), budynki (13 proc.), wartości niematerialne i prawne (11 proc.) oraz grunty (4 proc.).

Dominują własne środki

Mimo finansowania inwestycji głównie ze środków własnych (85 proc., spadek o 1 p.p. w porównaniu z 2015 r.), coraz popularniejszy staje się kredyt bankowy oraz leasing, z którego w ostatnim roku korzystało odpowiednio 19 proc. (o 1 p.p. więcej w porównaniu 2015 r.) i 17 proc. firm (o 4 p.p. więcej niż rok temu). W 2017 r. aż 30 proc. właścicieli chce sfinansować inwestycje kredytem, a 19 proc. leasingiem. Sprzyjać temu będą między innymi dostępne na rynku linie gwarancyjne.

Innowacyjność kuleje

Nie odnotowano przełomu w zakresie innowacyjności, od lat utrzymuje się ona na podobnym poziomie. Innowacje produktowe w ostatnich 12 miesiącach wdrożyło 24 proc. firm, a innowacje procesowe – 17 proc. firm. W 2016 r. wartość 11 proc. projektów innowacyjnych przekroczyła 100 tys. złotych, wobec 5 proc. w 2015 r. W ostatnich 12 miesiącach innowacje częściej finansowane były kredytem (16 proc. vs. 10 proc. w roku 2015) oraz leasingiem (8 proc. vs. 4 proc.).

- Wobec dużej konkurencji na rynku, rosnących oczekiwań i wymagań klientów oraz naturalnej dla mikro i małych firm elastyczności, należałoby oczekiwać, iż wskaźniki innowacyjności w grupie najmniejszych przedsiębiorstw będą wyższe. Zwiększenie innowacyjności to wyzwanie dla polskich przedsiębiorców. Pomóc może większa skłonność firm do korzystania z finansowania zewnętrznego oraz wykorzystanie dedykowanego wsparcia w ramach środków unijnych i rozwiązań krajowych – mówi Piwowar.

W tegorocznym badaniu przedsiębiorcy byli także pytani o inwestycje w kapitał ludzki. Właściciele firm wskazali na wiele obszarów, które wymagają podniesienia kwalifikacji. Najczęściej były to języki obce (26 proc.), specjalistyczna wiedza związana z prowadzoną działalnością (25 proc.), marketing i reklama (24 proc.) oraz informatyka (18 proc.). Nakłady na kształcenie właścicieli i pracowników firm nie są duże – jedynie w 25 proc. badanych przedsiębiorstw roczne wydatki przekroczyły kwotę 2 tysięcy złotych.

Eksporterzy na fali

Odsetek eksportujących mikro i małych firm zwiększył się w ciągu roku o +3 p.p. do poziomu 18 proc. - jest to dwa razy więcej niż w pierwszym badaniu z 2010 r. Przedsiębiorcy wysoko oceniają przychody z eksportu. Średnia ocena przychodów z eksportu jest o 8 punktów wyższa od oceny całkowitych przychodów. Prognozy na 2017 r. są optymistyczne – 19 proc. przedsiębiorców planuje sprzedaż towarów i usług zagranicą, a przychody z tej działalności powinny być wyższe niż w 2016 r.

- Mikro i małe firmy coraz lepiej radzą sobie na zagranicznych rynkach. Coraz większe grono polskich przedsiębiorców czerpie korzyści z działalności eksportowej. W badaniu przychody z eksportu są oceniane znacznie wyżej od przychodów firm działających wyłącznie na rynku krajowym. Z deklaracji przedsiębiorców wynika, że za rok wyniki powinny być jeszcze lepsze – mówi Grzegorz Piwowar.

Przedsiębiorcy wśród największych barier rozwojowych, podobnie jak w ubiegłych latach, wskazywali na podatki (3,66 pkt w skali od 1 do 5), koszty pracy (3,53 pkt) i konkurencję (3,27 pkt). Po raz pierwszy wszystkie obszary związane z otoczeniem biznesu zostały ocenione na ponad 100 punktów: usługi świadczone przez lokalną administrację (104 pkt), usługi doradcze banków w zakresie kredytów (103 pkt), uciążliwość kontroli (101 pkt) oraz korzyści z przynależności do organizacji biznesowych (100 pkt).

Dane Gospodarcze Pekao

Pozostało 84% artykułu