Ubezpieczenie mieszkania lub domu. Poradnik

Ubezpieczenie nieruchomości to zazwyczaj pakiet kilku polis. Jaki konkretnie jest ich zakres, można dowiedzieć się z ogólnych warunków ubezpieczenia (OWU). Polisy różnią się wysokością maksymalnych kwot, jakie towarzystwo wypłaci w razie szkody (suma gwarancyjna lub limit odpowiedzialności). W OWU podane są także sytuacje, gdy odszkodowanie nie zostanie przyznane (wyłączenia odpowiedzialności). Podpisując umowę warto też zwrócić uwagę, czy przewiduje ona franszyzę i udział własny klienta w likwidacji szkody.

Ochrona ubezpieczeniowa może obejmować stałe elementy nieruchomości (budynku mieszkalnego, komórki gospodarczej, garażu) oraz elementy ruchome. Do tych pierwszych zaliczane są instalacje techniczne, drzwi, okna, wykładziny, armatura sanitarna. Z kolei elementy ruchome to meble, sprzęt RTV, AGD, komputer, przedmioty osobistego użytku itp. Elementy stałe są zazwyczaj objęte ochroną tylko od zdarzeń losowych, natomiast ruchomości domowe – dodatkowo od ryzyka kradzieży z włamaniem.

Zakres dostosowany do potrzeb

Wybierając polisę trzeba odpowiedzieć sobie na kilka pytań. Na jakie rodzaje ryzyka narażone są moje nieruchomości? Ile pieniędzy będę potrzebować, aby odtworzyć uszkodzone lub skradzione elementy mieszkania? Czy mój dom może zostać zniszczony przez powódź, pożar, silny wiatr? W zależności od odpowiedzi można zadbać, by zakres polisy pokrywał się z naszymi oczekiwaniami, a jednocześnie nie obejmował takich zdarzeń, na jakie nieruchomość nie jest narażona. Nie ma sensu ubezpieczać się na wypadek powodzi czy wybicia szyby, jeśli ma to dotyczyć mieszkania w bloku na dziesiątym piętrze.

Większość polis standardowo zapewnia ochronę w razie wystąpienia takich zdarzeń losowych jak np. pożar, huragan, grad, eksplozja, zalanie, opady śniegu, gradu, uderzenie piorunu. W bardziej rozbudowanych wariantach ochroną objęte jest także ryzyko powodzi, przepięcia, pękania murów na skutek mrozu, dewastacji, kradzieży z włamaniem. Niektóre pakiety uwzględniają również rabunek mienia na ulicy. Jeśli więc podczas spaceru posiadacz polisy zostanie napadnięty i straci aparat fotograficzny, dostanie odszkodowanie (o ile aparat należał do ubezpieczonych ruchomości).

Towarzystwa oferują też dodatkowe opcje, np. pokrycie kosztów wynajęcia lokalu lub domu zastępczego na czas remontu zniszczonego mieszkania, pokrycie kosztów ochrony prawnej, pobytu w szpitalu, ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków.

Gdy chcemy ustalić, jaka suma ubezpieczenia jest nam potrzebna w przypadku polisy chroniącej przed skutkami zdarzeń losowych, powinniśmy oszacować wartość wszystkich elementów stałych i ruchomych. Gdyby doszło do powodzi czy pożaru, prawdopodobnie wszystko zostałoby zniszczone.

W przypadku ubezpieczenia ruchomości warto rozważyć tzw. polisę na pierwsze ryzyko. Jeśli szacujemy, że wartość wyposażenia naszego domu wynosi np. 50 tys. zł, możemy wybrać polisę wystawioną na połowę tej sumy. To dość rozsądne rozwiązanie, zwłaszcza że ubezpieczenie od kradzieży to jeden z najdroższych elementów pakietu. Jest mało prawdopodobne, by złodziej zdołał wynieść wszystko, co znajduje się w domu.

Assistance i OC

Do ubezpieczenia mieszkania zazwyczaj dołączane są usługi assistance. W razie domowych awarii towarzystwa zapewniają organizację doraźnej pomocy fachowców (ślusarz, hydraulik, elektryk, technik komputerowy itp.). Czasami można liczyć na zwrot kosztów, jeśli na skutek szkody rodzina musiała skorzystać z hotelu, transportu czy pomocy domowej. Eksperci radzą, by zwrócić uwagę, czy ubezpieczyciel jedynie organizuje usługę czy również pokrywa jej koszt.

Bardzo przydatne może okazać się ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej (OC). Pozwoli uniknąć wydatków, gdy to my zalejemy mieszkanie sąsiada lub w inny sposób nieumyślnie wyrządzimy szkodę. Decydując się na OC warto sprawdzić jego zakres. Może być tak, że towarzystwo odpowiada jedynie za zdarzenia związane z posiadaniem nieruchomości i ruchomości domowych. A zatem wypłaci odszkodowanie, gdy w naszym mieszkaniu np. pęknie rura i woda zaleje lokal sąsiada. Bywa też tak, że polisa obejmuje również inne szkody spowodowane przez ubezpieczonego i osoby mu bliskie. Na przykład można liczyć na pokrycie kosztów wymiany szyby wybitej przez nasze dziecko w domu sąsiada.

Sprawdź wyłączenia

Ustalenie wysokiej sumy ubezpieczenia, przekraczającej faktyczną wartość nieruchomości czy rzeczy ruchomych, nie ma sensu. Niepotrzebnie zapłacimy wtedy większą składkę. A gdy dojdzie do szkody, towarzystwo i tak wypłaci odszkodowanie odpowiadające rzeczywistej wartości zniszczonego mienia, a nie tej podanej w polisie.

W ubezpieczeniach majątkowych, a takim jest ubezpieczenie nieruchomości, obowiązuje zasada, że na odszkodowaniu nie można się wzbogacić. Zatem jeśli wykupimy kilka polis dotyczących tego samego mieszkania, w razie szkody odpowiedzialność każdego towarzystwa będzie proporcjonalna do sumy ubezpieczenia podanej w umowie z klientem. Natomiast suma wypłaconych odszkodowań będzie równa faktycznej wartości szkody.

W ogólnych warunkach ubezpieczenia dołączanych do każdej polisy są podane wyłączenia odpowiedzialności towarzystwa. Niekiedy mogą one istotnie zmniejszać zakres ochrony. Po zeszłorocznych powodziach wielu ubezpieczycieli wyłączyło ze standardowych polis ryzyko powodzi. Czasami można dokupić taką opcję, ale ubezpieczenie domu znajdującego się na zalewanym terenie jest praktycznie niemożliwe albo bardzo drogie. Wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności może też dotyczyć szkód w mieszkaniach, w których nie było nikogo przez 30 dni lub 60 dni. Jeśli ktoś ma w planach wyjazd na długi okres, zazwyczaj powinien dokupić dodatkową opcje. Ubezpieczenie standardowo nie dotyczy też przedmiotów zabytkowych, dzieł sztuki, rzeczy unikatowych, zbiorów kolekcjonerskich.

W ogólnych warunkach ubezpieczenia zazwyczaj znajdują się też zapisy obligujące klienta do dbania o stan techniczny ubezpieczanego mienia. Jeśli towarzystwo dojdzie do wniosku, że rozmiary szkody są większe, ponieważ klient nie zadbał należycie o stan instalacji elektrycznej, może zmniejszyć odszkodowanie.

Zgodnie z art. 62 ustawy prawo budowlane, obiekty powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę okresowej kontroli. Na przykład instalacje gazowe oraz przewody kominowe powinny być kontrolowane co najmniej raz w roku, a instalacja elektryczna i piorunochronowa co najmniej raz na pięć lat.

Coraz częściej firmy ubezpieczeniowe proponują uproszczoną procedurę ubiegania się o odszkodowanie. Na ogół szkodę można zgłosić przez telefon. Likwidator ocenia jej wartość na podstawie ustnych informacji udzielonych przez klienta. Niekiedy prosi o przysłanie zdjęć. Rzeczoznawca ogląda zniszczoną nieruchomość czy rzeczy ruchome tylko w przypadku szkód o dużej wartości.

Gdy określasz sumę ubezpieczenia

- W ubezpieczeniu murów suma ubezpieczenia może być dowolnie określana tylko wtedy, gdy towarzystwo nie stosuje tzw. zasady proporcji w przypadku określenia niższej sumy ubezpieczenia niż wartość ubezpieczanego mienia. Standardowo suma ubezpieczenia murów musi równać się np. wartości mieszkania.

- Sprawdź, czy ubezpieczenie murów zawiera też ochronę elementów stałych i czy dla obu kategorii jest jedna suma ubezpieczenia czy odrębne limity.

- Ubezpieczając stałe elementy mieszkania, trzeba pamiętać,

że mogą one zostać zniszczone nie tylko w wyniku pożaru lub zalania, ale też w razie włamania. Dlatego warto określić sumę ubezpieczenia dla stałych elementów również w ubezpieczeniu od kradzieży.

- Jeśli nie chcesz dokładnie określać sumy ubezpieczenia ruchomości na wypadek kradzieży, można przyjąć, że powinna ona wynosić 50 proc. sumy ubezpieczenia na wypadek zdarzeń losowych.

- Określając sumy ubezpieczenia dla elementów stałych i ruchomości sprawdź, jak towarzystwa definiują obie kategorie i właściwie przypisz poszczególne elementy do tych kategorii.

W zależności od towarzystwa, zapłacimy za polisę mniej od 5 do nawet 30 proc., jeśli spełniamy następujące warunki:

- mamy jedno lub kilka z poniższych zabezpieczeń:

> atestowany alarm przeciwpożarowy,

> kraty stałe lub ruchome, atestowane rolety, żaluzje przeciwwłamaniowe lub szyby przeciwwłamaniowe klasy P3 bądź wyższej,

> miejscowy alarm dźwiękowo-świetlny,

> drzwi antywłamaniowe z atestem,

> alarm z monitoringiem z powiadomieniem policji lub agencji ochrony mienia,

- mieszkanie lub dom znajduje się na terenie osiedla strzeżonego lub będącego pod stałą kontrolą pracownika ochrony,

- kontynuujemy ubezpieczenie w tej samej firmie,

- zawieramy umowę na okres dłuższy niż rok lub płacimy składkę za cały rok z góry,

- ubezpieczamy kolejny lokal mieszkalny w tej samej firmie,

- mamy inne ubezpieczenia w tym samym towarzystwie (np. motoryzacyjne).