Dokument nie jest długi: to pół strony. W kluczowej dla polskich władz kwestii reparacji powtarza to, co już powiedziała bezpośrednio ministrowi spraw zagranicznych Zbigniewowi Rau szefowa niemieckiej dyplomacji Annalena Bearbock 4 października podczas spotkania w Warszawie. Podkreśliła ona wówczas, że z punktu widzenia prawnego sprawa jest dla Niemiec zamknięta bo Polska wielokrotnie zrzekła się reparacji wojennych choć w wymiarze moralnym dług Niemiec nigdy nie zostanie spłacony.
Baerbock przyjechała do Polski dzień wcześniej aby nad Wisłą świętować dzień Zjednoczenia Niemiec. Był to z punktu widzenia nowego rządu niemieckiego próba nowego otwarcie w relacjach z polskimi władzami.
Jednak wówczas doszło do dwóch zdarzeń, które w świecie dyplomacji nie są uznawane za zbyt przyjazne: Polska wybrała datę niemieckiego święta aby oficjalnie przekazać notę z żądaniem odszkodowań, choć użyto w niej słowa „zadośćuczynienie” a nie „reparacje”. A na wieczorze w ambasadzie RFN, w którym brała udział Bearbock, nie zjawił się żaden przedstawiciel polskich władz.
Czytaj więcej
Jest niemiecka odpowiedź na notę dyplomatyczną w sprawie reparacji wojennych. Ministerstwo Spraw Zagranicznych wydało specjalny komunikat w tej sprawie.
Być może z tego powodu Niemcy czekali trzy miesiące z udzieleniem formalnej odpowiedzi na polską inicjatywę. Ale w Berlinie można też usłyszeć, że chodziło o wybranie okresu świątecznego aby sprawa nie spotkała się z nadmiernym rozgłosem.
Z naszych informacji wynika jednak, że dokument jest utrzymany w pojednawczym tonie. Odwołuje się w pierwszej części do Polsko-Niemieckiego Traktatu o Dobrym Sąsiedztwie z 1991 roku i zawiera gotowość dyskutowania na tej podstawie o wszystkich innych problemach dwustronnych.
W polskiej nocie sprzed trzech miesięcy, poza kwestią reparacji, podniesiono jednak szereg innych postulatów jak przyznanie statusu mniejszości polskiej społeczności w Niemczech. Do tego wtorkowa odpowiedź Niemców nie nawiązuje. Jednak źródła w Berlinie wskazują, że i ten punkt nie jest możliwy do spełnienia bo chodzi o polskich imigrantów a nie rodzimą ludność, która znalazła się w Niemczech z powodu zmiany granic.
Czytaj więcej
- To rząd niemiecki uważa, że ta sprawa jest zamknięta, a nasze stanowisko w tej sprawie jest zupełnie inne - powiedział Szymon Szynkowski vel Sęk, minister ds. europejskich, komentując niemiecką odpowiedź na notę polskiego rządu ws. reparacji.
Odpowiedź dotycząca reparacji jest też zbieżna z tą, którą uzyskali kilka lat temu na podobny postulat Grecy. Zdaniem niemieckich źródeł spór oznacza, że zawieszone są możliwości udzielenia z własnej inicjatywy przez Niemcy rekompensat np. w postaci wsparcia odbudowy Pałacu Saskiego czy pomocy socjalnej dla żyjących jeszcze ofiar Trzeciej Rzeszy. Niemcy nie chcą, aby powstało wrażenie, że ulegają presji.
W Berlinie można też usłyszeć, że twarde stanowisko wynika nie tylko z logiki prawnej, ale też obaw przed precedensem, który skłoniłby inne okupowane przez Trzecią Rzeszę kraje do dopominania się reparacji.
Polska strona nie jest jednak gotowa zaniechać dalszych działań aby uzyskać od Niemców zadośćuczynienie. W MSZ został po temu powołany specjalny referat pod kierunkiem Jacka Rosy. Z kolei wiceszef polskiej dyplomacji Arkadiusz Mularczyk, który koordynował opracowanie zaprezentowanego 1 września ub.r. na Zamku Królewskim raportu szacującego polskie straty na 1,3 bln dolarów, stara się przedstawić polskie postulatu na forum międzynarodowym, ostatnio ONZ. Czy to przyniesienie skutek, nie wiadomo.
