Kapitał mocno skręca w stronę zrównoważonych inwestycji

Wartość aktywów zgromadzonych przez fundusze ESG w ciągu pięciu lat wzrosła z 23 bln do 35 bln dol. i już osiągnęła poziom, który według szacunków z 2018 r. był prognozowany dopiero na 2025 r. Z podobną sytuacją mieliśmy do czynienia w przypadku inwestycji w instrumenty dłużne.

Aktywa się zazieleniają

Eksperci zgodnie twierdzą, że w długim terminie wartość aktywów ESG będzie rosła i nie zmienia tego fakt, że w 2022 r. wartości te spadły.

– Spadki te były determinowane przez czynniki geopolityczne oraz były wynikiem wprowadzenia nowych regulacji w zakresie klasyfikacji „zielonych inwestycji” – wyjaśnia Tomasz Wiśniewski, koordynator strategii ESG dla rynku kapitałowego Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Dodaje, że wprowadzenie rozporządzenia SFDR, różnicującego fundusze na „jasno-” i „ciemnozielone”, skutkowało tylko w czwartym kwartale ubiegłego roku spadkiem tych drugich o 40 proc.

Ostatnie dane potwierdzają odwrócenie spadkowego trendu: w I kwartale 2023 r. do tego typu funduszy wpłynęły środki o wartości 33 mld dol.

Spółki ze zrównoważonym biznesem są postrzegane jako bezpieczniejsze, wiarygodne i bardziej przejrzyste. Mogą mogą liczyć na lepsze warunki od kontrahentów i instytucji finansowych. To z kolei przekłada się na efektywność ich biznesu, wyniki i wycenę. Nic więc dziwnego, że w perspektywie długookresowej fundusze ESG osiągnęły wyższe stopy zwrotu niż indeksy szerokiego rynku.

– Potwierdzają to notowania indeksu 1800 największych spółek światowych w relacji do liderów ESG tego indeksu. Indeks szerokiego rynku w ciągu 20 lat wzrósł o 180 proc., a indeks ESG zyskał 320 proc. – wskazuje Wiśniewski.

Inwestorzy na globalnych rynkach kapitałowych mogą postawić m.in. na wyspecjalizowane zielone fundusze lub indeksy. Na GPW już w 2009 r. został uruchomiony Respect, pierwszy w Europie Środkowo-Wschodniej indeks spółek odpowiedzialnych społecznie, który w 2019 r. został zastąpiony przez WIG-ESG. Z badań wynika, że 9 na 10 inwestorów zna ten indeks, a prawie połowa śledzi jego wartości.

Jednoznaczne określenie stóp zwrotu z aktywów ESG nie jest łatwe, m.in. z uwagi na brak spójnego podejścia do ratingów i greenwashing, czyli celowe „kolorowanie” działalności czy inwestycji.

– Ta ostatnia kwestia powinna zostać rozwiązana przez taksonomię, czyli szczegółowe zdefiniowanie działalności, które są przyjazne środowisku – mówi Jarosław Wajer, partner w EY.

Trend się nie zmieni

Inwestowanie zgodne z ESG nie musi sprowadzać się wyłącznie do zielonych instrumentów. Każda inwestycja może oddziaływać na środowisko i społeczeństwo.

– Z perspektywy ESG kluczowa jest ocena nie tylko wpływu finansowego, ale też długoterminowa ocena oddziaływania projektu na społeczeństwo i środowisko – podkreśla Maciej Ziomek, partner w EY Polska.

Coraz większa liczba uczestników rynku zobowiązuje się w swoich strategiach do osiągnięcia określonego poziomu zrównoważonych aktywów w portfelach.

– W ofercie produktowej banków pojawiają się nowe instrumenty, takie jak zielone kredyty czy finansowanie powiązane ze zrównoważonym rozwojem, w których poziom oprocentowania jest uzależniony od spełnienia określonych w umowie celów, np. uzyskania ratingu ESG na ustalonym poziomie czy redukcji poziomu emisji gazów cieplarnianych – mówi Iwona Galbierz-Sztrauch, partner KPMG w Polsce.

Globalne zawirowania nie zahamują trendu związanego z ESG. Co więcej, w perspektywie długoterminowej kryzys energetyczny może przyspieszyć procesy dekarbonizacyjne.

– Kraje UE aktualnie skupiają się na ograniczeniu gospodarczych i społecznych skutków kryzysu, ale docelowo nie schodzą ze ścieżki zwiększania nakładów inwestycyjnych na transformację w kierunku gospodarki niskoemisyjnej i zwiększania efektywności energetycznej kluczowych sektorów gospodarki – podkreśla Galbierz-Sztrauch.

Budowanie mocnych i stabilnych relacji z otoczeniem biznesowym pozwala tworzyć bardziej wartościowe firmy. ESG nie jest więc celem, ale raczej środkiem.

– Przekonanie, że jedyną odpowiedzialnością biznesu jest dostarczanie zwrotu inwestorom, czyli zysk netto, należy już do przeszłości – mówi Paweł Gieryński, partner zarządzający Abris Capital Partners. Dodaje, że stworzono wiele regulacji, które zobowiązują biznes do uwzględniania czynników ESG. Lista ta jest długa. A to dopiero początek.

– Mówiąc o ESG, nie można nie wspomnieć o umowie paryskiej, traktacie międzynarodowym przyjętym przez 196 stron podczas Konferencji Klimatycznej UN w Paryżu w 2015 r. – przypomina Gieryński. Umowa ta zawiera zobowiązania poszczególnych krajów m.in. do redukcji emisji. Zobowiązania te nie są możliwe do zrealizowania bez współpracy z biznesem. Dla jednych podmiotów będzie potrzebny przysłowiowy kij, a dla innych marchewka.

– Kijem, tym najbardziej oczywistym, są bezwzględnie regulacje i sankcje za ich niestosowanie. Marchewką korzyści z robienia więcej niż minimum. Może to być niższa marża kredytowa, dostęp do inwestorów czy partnerów biznesowych, którzy stosują wyższe standardy. Tych korzyści pojawia się coraz więcej – podsumowuje Gieryński.

Opinia

Katarzyna Szwarc

pełnomocniczka ministra finansów ds. strategii rozwoju rynku kapitałowego