"W naszym scenariuszu bazowym zakładamy, że proces przywracania pierwotnych stawek VAT na żywność będzie realizowany stopniowo (w trzech transzach) i rozpocznie się dopiero w 2024 r. Stopniowy charakter wygaszenia Tarczy Antyinflacyjnej na żywność będzie wynikać z zakładanej przez nas próby uniknięcia przez sprawujących w 2024 r. władzę skokowego wzrostu cen żywności. Niemniej stopniowe przywracanie pierwotnych stawek VAT na żywność będzie umożliwiało łatwiejsze przerzucenie ich na konsumentów (niewielkie zmiany cen będą mniej zauważalne, a w konsekwencji bardziej akceptowalne niż ich skokowy wzrost)" - napisano w raporcie Credit Agricole.
Czytaj więcej
Lista podwyżek podatków, opłat, cen, kar, którymi wita nas rok 2023, jest wyjątkowo długa. I ciągle się wydłuża. Obniżek ze świecą szukać.
"Łącząc to z oczekiwanym przez nas ożywieniem konsumpcji od II poł. 2023 r., które potrwa również w 2024 r. prognozujemy, że wygaszenie Tarczy Antyinflacyjnej na żywność doprowadzi do pełnej transmisji podatku na ceny brutto objęte Tarczą (stanowiące 80 proc. wydatków na żywność), a konsekwencji ceny żywności ogółem wzrosną o ok. 4 proc. Tym samym podtrzymujemy naszą ocenę, że Tarcza Antyinflacyjna na żywność, choć umożliwiła przejściowe obniżenie dynamiki cen żywności, w długim okresie sprawi, że ceny żywności i napojów bezalkoholowych w Polsce będą o ok. 1,6 proc. wyższe niż w scenariuszu, gdyby Tarcza Antyinflacyjna na żywność nie została wprowadzona (efekt wzrostu ceny netto po wprowadzeniu Tarczy, a następnie pełnej transmisji podatku VAT po jej wygaszeniu)" - dodano.
Według wyliczeń ekspertów banku obniżka stawki VAT przyczyniła się do zmniejszenia cen produktów żywnościowych, które wcześniej były objęte 5-procentową stawką, przeciętnie o ok. 3 proc. Oznacza to, że transmisja obniżki stawki VAT na ceny produktów wyniosła ok. 60 proc.
Czytaj więcej
Wskaźnik cen konsumpcyjnych (CPI), główna miara inflacji w Polsce, wzrósł w grudniu o 16,6 proc. rok do roku, po zwyżce o 17,5 proc. w listopadzie – oszacował wstępnie GUS. Tak ostrego wyhamowania inflacji nie oczekiwali nawet najwięksi optymiści. Najbliższe dwa miesiące przyniosą jednak jej przejściowe przyspieszenie.
"Biorąc pod uwagę, że towary te (objęte obniżonym VAT-em) stanowią 80 proc. wartości zakupów w ramach kategorii 'żywność i napoje bezalkoholowe', to można szacować, że obniżka VAT oddziaływała w kierunku spadku produktów spożywczych ogółem o ok. 2,4 proc. Uważamy, że niepełna transmisja obniżki VAT na ceny wynikała z silnej presji kosztowej w sektorze rolno-spożywczym i handlu detalicznym (rosnące ceny surowców rolnych, energii, transportu, opakowań i pracy), w warunkach której niektórzy dystrybutorzy żywności starali się wykorzystać zmiany podatkowe do podniesienia swoje rentowności. Biorąc pod uwagę wagę żywności w całym koszyku inflacyjnym, szacujemy, że obniżenie stawki VAT na żywność oddziaływało w kierunku spadku inflacji ogółem w Polsce o 0,6 pkt. proc." - dodano.
Obniżone stawki VAT na żywność obowiązują do końca czerwca 2023 r.
