Rządy duszą podatkami

Podatki i obowiązkowe składki społeczne sięgają w UE średnio 39,4 procent produktu krajowego brutto. To 15 pkt proc. więcej niż w USA i 10 pkt proc. więcej niż w Japonii – wynika z opublikowanego wczoraj dorocznego raportu Komisji Europejskiej i Eurostatu o trendach podatkowych. W Polsce, podobnie jak w większości państw naszego regionu, obciążenia nakładane przez fiskusa są mniejsze niż średnia. Wpływy podatkowe i z obowiązkowych składek społecznych w 2012 roku sięgały w naszym kraju 32,5 proc. PKB.

Daniny, ale nie takie

Raport za 2012 rok oraz pierwsze dane za 2013 rok pokazują wzrost dochodów z podatków, co oznacza, że Europa wychodzi z recesji. Komisja Europejska zwraca jednak uwagę na niepokojące zjawiska.

– Opodatkowanie pracy wciąż jest zbyt wysokie, nie wykorzystuje się przyjaznych dla wzrostu gospodarczego podatków ekologicznych – przekonywał wczoraj Algirdas Semeta, unijny komisarz ds. podatków.

15 pkt proc. o tyle wyższe są podatki w Unii Europejskiej niż w Stanach Zjednoczonych

Średnio w UE 51 proc. wpływów z podatków to obciążenia pracy, a więc podatki dochodowe i składki społeczne. Mimo kierowanych przez KE zaleceń wskaźnik ten nieznacznie rośnie.

Zdaniem autorów raportu Polska należy do państw o najniższych obciążeniach podatkowych pracy – udział tego typu obciążeń w dochodach podatkowych ogółem jest na poziomie 40 proc. Podatek dochodowy samotnej średnio zarabiającej osoby w 2012 roku sięgał 35,5 proc. wynagrodzenia, co oznacza wzrost w porównaniu z 2011 rokiem. Ale ciągle jest to siódme miejsce w unijnej tabeli najniższych obciążeń.

W Polsce niskie jest także opodatkowanie nieruchomości. Większy niż średnio we Wspólnocie  mamy udział dochodów z opodatkowania konsumpcji, a więc głównie VAT. To jest zgodne z zaleceniami Brukseli. Autorzy raportu zwracają jednak uwagę, że i w Polsce może się to zmienić, bo w 2012 roku spadły wpływy z podatków pośrednich, a wzrosły z bezpośrednich.

Ile płacą firmy

Komisja Europejska sporządziła w raporcie zestawienie stawek podatkowych dla przedsiębiorstw. Nie są to stawki ustawowe, ale faktyczny poziom płaconych podatków, bez uwzględniania jednak możliwości rozliczania dochodów i przesuwania podatków przez firmy międzynarodowe. W Polsce wynosi on 17,5 proc. – przeciętna dla UE to 21,1 proc. Najwięcej płacą firmy we Francji (34,3 proc.) oraz w Hiszpanii (33,7 proc.), najmniej w Bułgarii (9 proc.) oraz na Łotwie (12,1 proc.).

Raport przyznaje, że UE pozostaje obszarem wysokiego opodatkowania. Daniny płacone fiskusowi są wyższe nie tylko od pobieranych we wspomnianych już USA i Japonii, ale także w innych krajach rozwiniętych, takich jak Kanada, Australia czy Nowa Zelandia.

W Europie w krajach rozwiniętych pozostających poza UE sytuacja jest różna. Szwajcaria jest nisko opodatkowana (27,9 proc. PKB), ale Norwegia znacznie powyżej unijnej średniej.

Wysokie podatki w UE to nie nowość, geneza tej polityki sięga ostatnich dekad XX wieku. W szczególności w latach 70. widać było znaczący wzrost roli sektora publicznego w UE. W latach 80.–90. traktat z Maastricht nakazał państwom członkowskim prowadzenie bardziej restrykcyjnej polityki budżetowej. Część robiła to, ograniczając wydatki publiczne, dla wielu łatwiejszą drogą okazało się podnoszenie podatków.