Wielka afera łapówkarska w Wal-Mart

Dziennik podał, że we wrześniu 2005 r. wysoko postawiony prawnik największej na świecie sieci handlowej otrzymał e-mail od byłego członka zarządu największej zagranicznej filii, Wal-Mart de Mexico, Sergio Cicero Zapaty, opisujący, jak filia płaciła łapówki za zezwolenia na budowę sklepów Wal-Marta w całym kraju.

Amerykanie wysłali do stolicy Meksyku ekipę śledczych, którzy znaleźli w dokumentacji setki podejrzanych wypłat na ponad 24 mln dolarów, jednak dyrekcja sieci zamknęła śledztwo i nie poinformowała o niczym organów prawa w USA i Meksyku.

Według dziennika, obecny prezes Wal-Marta, Mike Duke i b. prezes Lee Scott zasiadający w radzie dyrektorów, byli w gronie osób z kierownictwa, które wiedziały o całej sprawie.

Rzecznik sieci, David Tovar oświadczył, że wiele z tych działań zarzucanych w artykule miał miejsce ponad 6 lat temu. — Jeśli zarzuty są prawdziwe, to nie świadczą o tym, kim jesteśmy, ani na czym nam zależy. Jesteśmy głęboko zaniepokojeni tymi zarzutami i działamy agresywnie dla ustalenia, co się stało. Nie będziemy tolerować naruszania ustawy o zwalczaniu korupcyjnych praktyk zagranicą (Foreign Corrupt Practices Act) gdziekolwiek czy na dowolnym szczeblu firmy — dodał.

Wal-Mart oświadczył też, że przystąpił ostatniej jesieni do sprawdzania zgodności swych działań z ustawą FCPA. Sieć stwierdziła ponadto, że przekazała informacje o swym śledztwie resortowi sprawiedliwości USA i komisji kontroli giełdowej SEC.

Podjęto także działania w Meksyku dla zaostrzenia kontroli zgodności działań firmy z ustawą FCPA. Postępowanie wyjaśniające nadal trwa, więc żaden przedstawiciel kierownictwa sieci nie chciał wypowiedzieć się teraz o sprawie.

Prawnik związany z ustawą FCPA, Richard Cassin napisał w firmowym blogu FCPA Blog, że sieci będzie trudno przekonać resort sprawiedliwości i SEC, o opanowaniu problemu w Meksyku. „Zanim będzie możliwe rozwiązanie tej kwestii z władzami USA, firma musi dosłownie zajrzeć pod każdy kamień, by sprawdzić przypadki możliwej korupcji. Czy były podobne kwestie w Chinach albo w innych krajach? — To zechcą wiedzieć władze, a akcjonariusze sieci bedą zadawać takie same pytania" — napisał prawnik.

Rzeczniczka ministerstwa odmówiła komentarza, przedstawiciel SEC stwierdził, że nie ma nic do powiedzenia.

Wal-Mart de Mexico, albo Walmex, rozwinęła się szybko od czasu uruchomienia przez Amerykanów pierwszego poza USA sklepu w Ciudad de Mexico w 1991 r., wówczas jako część spółki j. v. W 2011 r. filia osiągnęła obroty 379 mld peso (29 mld dolarów), podczas gdy roczne obroty sieci (do 31 stycznia) wyniosły 442,85 mld.

Ukrywanie wypłat kopertówek

W Meksyku używa się pośredników — gestores — do pomagania firmom w różnych sprawach, od otrzymania zezwolę na czasowy pobyt i załatwianie kwestii podatkowych po uzyskanie zezwoleniom na planowanie działalności. Często działają oni zgodnie z prawem w gąszczu biurokracji tego kraju, ale brak przejrzystości uniemożliwia stwierdzenie, czy stosują łapówki.

Według nowojorskiego dziennika, Cicero Zapata przekazał personalia, daty i wielkości wręczonych sum; dodał, że wie tak dużo, bo od lat jego zadaniem jako prawnika było uzyskiwanie zezwoleń na budowę dla Walmexu. Głównym odpowiedzialnym za lata łapownictwa był Eduardo Castro Wright, ale nikogo z kierownictwa Walmexu nie ukarano.

Castro Wright został prezesem filii w 2003 r., a dwa lata później szefem Walmart US. W 2008 r. został wiceprzewodniczącym rady dyrektorów, zaś od 2010 do stycznia 2012 kierował działem handlu elektronicznego. 1 lipca ma odejść na emeryturę.

Śledczy z Wal-Mart trafili na dokumenty wskazując, że członkowie kierownictwa Walmexu nie tylko wiedzieli o nielegalnych przepływach gotówki, ale także podejmowali działania, aby ukryć to przed centralą sieci w Bentonville (Arkansas).

Sama sieć wynajęła kancelarię prawniczą Farr & Gallagher mającą doświadczenie w sprawach o naruszanie ustawy FCPA, aby zajęła się tym wszystkim, ale gdy prawnicy zasugerowali dokładniejsze śledztwo, sieć nie zgodziła się i ograniczyła działania do wstępnego postępowania wyjaśniającego.

Główny śledczy Wal-Marta, były agent specjalny FBI uważa, że istnieją rozsądne podejrzenia, iż doszło do naruszenia przepisów amerykańskich i meksykańskich, więc zalecił dokładne śledztwo. Na posiedzeniu kierownictwa sieci, gdy omawiano tę sprawę ówczesny prezes Lee Scott zbeształ własnych śledczych za zbytnią agresywność. Kilka dni później główny radca prawny sieci zlecił wysyłkę do Ciudad de Mexico dokumentacji zgromadzonej przez śledczych.

Odpowiedzialnym za postępowanie wyjaśniające zrobiono wówczas głównego radcę prawnego Walmexu, który miał zezwalać na wypłacanie łapówek. Zwolnił on następnie z wszelkiej odpowiedzialności członków kierownictwa Walmexu.