Stowarzyszenie eksporterów gazu to tylko cień OPEC

Rz: Jaka jest dziś siła Forum Eksporterów Gazu?

Andrzej Szczęśniak:

Może stanowić jakieś 5 procent mocy rynkowej OPEC. Eksporterzy ropy są bardzo skuteczni, potrafią wywierać nacisk na światowy rynek; utrzymywać ceny w ryzach. Wśród eksporterów gazu są bardzo różne kraje, zarówno gdy chodzi o sam gaz, który produkują, jak i to, gdzie i w jaki sposób go transportują i sprzedają. Liderzy, czyli Rosja i Katar, to dwa odmienne światy. Rosja preferuje przesył rurociągowy i działania regionalne; Katar to LNG i rynek globalny.

Co jest więc największym problemem w działaniach Forum?

Ich koordynacja. Główne kraje: Rosja i Katar, wyznają różne reguły gry, co ogranicza oddziaływanie całego bloku, powoduje, że  jest spętany przez przeciwstawne interesy. Natomiast w odróżnieniu od OPEC, rynek gazowy jest klarowniej podzielony i namieszać tu mogą, ale pozytywnie, Amerykanie. Sposobami biznesowymi, ale i dyplomacją wprowadzają oni teraz na rynku azjatyckim światowy model handlu gazem. Tworzą lub naciskają na tworzenie gazowych hubów, parkietów do handlu. A jak już nauczą te rynki zasad handlu globalnego, to wzrośnie też znaczenie Forum jako organizacji największych eksporterów.

Podczas pierwszego szczytu dwa lata temu w Dausze Rosja przeforsowała swój model cenowy oparty na cenie ropy. Czy to się zmieni?

Już się zmienia, bo uzależnienie ceny sprzedawanego gazu od ceny ropy sprzed kilku miesięcy osłabia oddziaływanie sprzedającego na rynek. Po podpisaniu kontraktu nie ma on już wpływu na cenę i to przez długie lata. Jeżeli dojdzie do oparcia ceny gazu na rynkach spotowych, to sprzedający zyskają większą siłę globalną. Warto jednak uzbroić się w cierpliwość, bo przypomnę, że OPEC powstało w 1960 r., a dopiero w 1971 r. organizacja eksporterów ropy zaczęła mieć odczuwalny wpływ na rynek.

Ile więc trzeba lat, by Forum urosło w siłę?

Myślę, że podobnie jak w wypadku OPEC będzie to 10–15 lat.

Czego możemy się spodziewać po moskiewskim szczycie?

Ustalenia reguł dalszego współdziałania; budowania siły dostawczej oraz choćby próby unikania forsowania sprzecznych interesów.