Finał offsetowego eldorado

Lockheed Martin uzgodnił w Polsce ostatnie zobowiązanie offsetowe i chce przed czasem rozliczyć największy w historii koncernu program kompensacyjny związany z dostawami samolotów F16

Publikacja: 13.01.2013 10:47

Polskie F16 w bazie w Łasku.

Polskie F16 w bazie w Łasku.

Foto: Fotorzepa, Marian Zubrzycki

Amerykański offset, wart 6028 mln dolarów  pozostaje do dziś rekordowy, także w polskiej gospodarce, a doświadczenia z jego wprowadzaniem miały wpływ na realizację kolejnych  umów  z zagranicznymi dostawcami uzbrojenia. Resort gospodarki oblicza, że dzięki  18 projektom offsetowym  uruchomionym do tej pory do krajowej gospodarki trafią   zamówienia i inwestycje  szacowane na  9 mld dolarów, czyli ok. 30 mld złotych.

Amerykanie w Bydgoszczy

Przed ostatecznym rozliczeniem Lockheeda , rząd sprawdzi jeszcze wykonanie ostatnich projektów, przede wszystkim przekazanie technologii i kompetencji do napraw i obsługi myśliwców F -16 w bydgoskich Wojskowych Zakładach Lotniczych nr 2 ( projekt wyceniany na ok.300 mln dol. ) – zastrzega Hubert Królikowski dyrektor departamentu projektów offsetowych w resorcie gospodarki. Rząd negocjuje też ponadprogramową  kontynuację amerykańskich zamówień, przede wszystkim na amunicję z zakładów Mesko w Skarżysku i Dezametu z grupy Bumar Amunicja.

Mało technologii

Uzgodniony w ekspresowym tempie w 2003 roku rekordowy  offset Lockheeda przez lata, budził w kraju skrajne uczucia i emocje.

Amerykański dostawca samolotów F-16 zgodnie z prawem offsetowym RP musiał zainwestować, dostarczyć technologii lub kupić w polskich firmach towary za 6028 mln dolarów. To oczywiście nie wartość gotówki, lecz specjalnie wycenianych przedsięwzięć, które miały skompensować gospodarce ogromny budżetowy wydatek na import samolotów.

Amerykanie od początku krytykowani byli przede wszystkim  za skromną ofertę technologiczną. Błędy w początkowej realizacji programu wytknęła rządowi Najwyższa Izba Kontroli, jednak w konkluzji specjalnego raportu NIK ocenił offset Lockeeda pozytywnie.

Od Lotosu do Mesko

Do najważniejszych inwestycji można zaliczyć, historyczne już, przeniesienie do Polski przez General Motors montażu opli astra i zafira i włączenie do ich produkcji wielu polskich kooperantów (przedsięwzięcie wyceniono na 1,5 mld „offsetowych" dolarów). Na miliony dolarów szacowano udział przemysłowych partnerów producenta samolotów z Teksasu w modernizacji rafinerii Lotosu. W ramach offsetu części do maszyn budowlanych Amerykanie kupowali w zakładach Caterpillar Poland w Janowie Lubelskim, elektronikę samochodową zamawiali w Kimball Polska Poznań a komponenty lotnicze w Pratt&Whitney Kalisz. Inwestycje  kompensacyjne postawiły na nogi produkcję nowoczesnej amunicji w Zakładach Metalowych Mesko (w Skarżysku powstała też linia do utylizacji wybuchowych odpadów) i nowoczesnych granatów w Dezamecie Nowa Dęba. Offset pomógł zdobyć zamówienia na lotnicze części i usługi w WSK Rzeszów. Offsetowe kontrakty  uruchomiły sprzedaż do USA polskiego trotylu i otworzyły światowe rynki dla bydgoskiego Nitrochemu.

Inwestycyjne porażki i korzyści

Kilku istotnych projektów nie zrealizowano: nie powstał system łączności kryzysowej Tetra, rząd wycofał się też z budowy elektronicznego rejestru usług medycznych. Nie ruszyła wytwórnia turbin dla elektrowni wiatrowych w warszawskim Radwarze. A po załamaniu na rynku uzbrojenia zbyt łatwo ustępowano Amerykanom  rewidując niektóre zobowiązania związane z zamówieniami m.in. na remonty w kraju awionetek, czy sprzedaż polskich samolotów z Mielca.

Zdaniem Andrzeja Kińskiego szefa pisma Mowa Technika Wojskowa błędy przy pospiesznym zawieraniu największej umowy offsetowej z amerykańskim Lockheedem  spowodowały, że nie udało się w pełni wykorzystać możliwość jakie niesie offsetowa procedura wymuszania korzystnych inwestycji i zakupów w offsecie bezpośrednim, czyli przemyśle zbrojeniowym.

UE: offset reglamentowany

Offset z USA , krytykowany na początku jako wyjątkowo nieudany, z czasem stał się źródłem cennych technologii poprawiających konkurencyjność w gospodarce. — Firmy, które dobrze się przygotowały do negocjacji i zadbały o kluczowe zapisy w umowach, do dziś czerpią korzyści z inwestycji kompensacyjnych — przekonuje Hubert Królikowski .

Pod dyktando UE która uznaje offset z za zło konieczne, naruszające zasady wolnej konkurencji, musimy teraz ograniczyć wymagania i oczekiwania — wartość kompensat nie może być większa od wartości zakupu, przekazywane technologie muszą się wiązać z kupowanym sprzętem, offset przysługiwałby tylko w razie poważnych, uzasadnionych inwestycji obronnych. Już teraz zresztą gospodarcze kompensaty, wymagane przez polskie prawo są ograniczone do przemysłu zbrojeniowego.

Amerykański offset, wart 6028 mln dolarów  pozostaje do dziś rekordowy, także w polskiej gospodarce, a doświadczenia z jego wprowadzaniem miały wpływ na realizację kolejnych  umów  z zagranicznymi dostawcami uzbrojenia. Resort gospodarki oblicza, że dzięki  18 projektom offsetowym  uruchomionym do tej pory do krajowej gospodarki trafią   zamówienia i inwestycje  szacowane na  9 mld dolarów, czyli ok. 30 mld złotych.

Amerykanie w Bydgoszczy

Pozostało 90% artykułu
Biznes
„Rzeczpospolita” o perspektywach dla Polski i świata w 2025 roku
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Biznes
Podcast „Twój Biznes”: Czy Polacy przestają przejmować się klimatem?
Biznes
Zygmunt Solorz wydał oświadczenie. Zgaduje, dlaczego jego dzieci mogą być nerwowe
Biznes
Znamy najlepszych marketerów 2024! Lista laureatów konkursu Dyrektor Marketingu Roku 2024!
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Biznes
Złote Spinacze 2024 rozdane! Kto dostał nagrody?