Kryzys tutaj nie dotarł

Z danych Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego monitorującej rynek detaliczny wynika, że spowolnienie gospodarcze nie miało wpływu na wielkość zużycia paliwa. Utrzymuje się obserwowany od kilku lat wzrost zapotrzebowania. W pierwszym półroczu sprzedaż benzyny była wyższa o 6 proc. w porównaniu z tym samym okresem 2008 r., a oleju napędowego o 4 proc.

– Wraz ze wzrostem popytu na benzynę spada, i to znacząco, zużycie gazu płynnego – mówi Leszek Wieciech z POPiHN. – Gaz stał się mniej opłacalny z powodu niższych cen benzyny; zawsze uchodził za jej substytut.

Sprzedaż oleju napędowego rośnie, ponieważ jest on tańszy niż benzyna i wiele firm transportowych wybiera samochody z silnikiem Diesla. Do wzrostu sprzedaży przyczyniła się też tzw. turystyka paliwowa, zwłaszcza w regionach przygranicznych; Litwini, Czesi i Niemcy chętnie tankują na naszych stacjach.

Według Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego olej napędowy (bez lotniczego i opałowego), stanowi połowę paliwa sprzedawanego w naszym kraju. W najbliższym czasie ta proporcja się nie zmieni.

Na polskim rynku działa obecnie 6,7 tys. stacji. Ubywa obiektów należących do osób indywidualnych, choć nadal stanowią one niemal połowę wszystkich istniejących. Kurczy się też sieć stacji krajowego potentata, PKN Orlen, który od dwóch lat pozbywa się obiektów uznanych za nierentowne.

Najbardziej widoczne tendencje na rynku detalicznym to podział stacji na ekonomiczne i premium oraz tworzenie sieci przez stacje niezależne (nienależące do żadnego koncernu). W czołówce koncernów zagranicznych obecnych na naszym rynku są: BP, Shell oraz Statoil.

Koncerny zagraniczne mają już ponad 1,2 tys. stacji, czyli o jedną trzecią więcej niż cztery lata temu.

– BP i Shell stawiają w ostatnich latach przede wszystkim na stacje partnerskie – zauważa Leszek Wieciech. – Zmiana wizerunku stacji już istniejącej kosztuje dużo mniej niż budowa stacji od podstaw. Z kolei dla właścicieli niezależnych jest to dobra okazja, gdyż mogą liczyć na pomoc koncernu.

Do wielkiej trójki zagranicznych koncernów (Shell, Statoil, BP) należy co szósta stacja w kraju. Ich udział w rynku sprzedaży jest jednak znacznie większy, zależnie od analiz wynosi 25 – 30 proc.

W tle potentatów rozwija się sieć stacji samoobsługowych Neste (dawniej Fortum). Jest ich teraz 106, czyli o 38 więcej niż w 2005 r. Dołączyła do nich fińska firma St1 działająca głównie na Śląsku.

Według danych Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego w Polsce działa 20 sieci zorganizowanych przez niezależne firmy. Najbardziej znane i najszybciej rozwijające się to: Delfin – prawie z setką stacji, Huzar (ok. 50), Moja Stacja (40) i WWW Energy (46). Pozostałe mają po kilkanaście obiektów.

– Stacje niezależne, zwłaszcza działające w tym samym regionie, powinny się zrzeszać, bo to zadecyduje o ich przyszłości – uważa Leszek Wieciech. – Na zmianę oznakowania trzeba wydać kilkanaście tysięcy złotych. To stosunkowo niewiele, a korzyści są duże, bo stacje sieciowe są dobrze postrzegane przez kierowców.

Marek Pietrzak, szef spółki organizującej sieć Delfin, przyznaje, że zrzeszenie się przez niezależnych właścicieli to warunek przetrwania ich stacji.

– Samodzielne, pojedyncze stacje mają szanse działać tylko w najmniejszych miejscowościach, o ile w pobliżu nie pojawi się stacja z logo koncernu – mówi Marek Pietrzak. – Gdy taka konkurencja już jest, od razu odbiera część klientów, bo koncerny mają różne promocje czy karty lojalnościowe.

Przedstawiciele niezależnych sieci przyznają, że najłatwiej im działać przy drogach lokalnych. Przy autostradach i trasach szybkiego ruchu nie wytrzymałyby konkurencji z koncernami.

Podstawowym problemem ograniczającym rozwój sieci prywatnych jest brak kapitału. Dlatego nawet w największych sieciach tylko część stacji ma jednolity wizerunek; w przypadku sieci Delfin tylko jedna czwarta, a w Huzarze – połowa.

Marek Pietrzak przypomina, że właścicieli stacji czekają w najbliższych latach poważne wydatki. I to też może ich zniechęcać do zrzeszania się.