Brakujące drogi i tory

W ciągu ostatnich pięciu lat na nowe drogi wydaliśmy ok. 100 mld zł, kolejnych ok. 20 mld zł na kolej i ponad 5 mld zł na lotniska. Ok. 75 proc. z tych wydatków pokryła Unia Europejska.

Po zakończeniu wszystkich trwających prac jest szansa, że ukończona zostanie w całości jedynie jedna autostrada – A4 łącząca wschód z zachodem na południu Polski. Żadna z pozostałych dróg czy linii kolejowych nie zostanie wyremontowana w całości.

Rządowe cięcia

W przypadku dróg to konsekwencja zmiany planów rządowych z początku 2011 roku. Rząd przeliczył się w swoich zamierzeniach i był zmuszony zrewidować wydatki na infrastrukturę. W lutym 2011 r. unieważnił 12 trwających przetargów na budowę dróg wartych w sumie ok. 9,4 mld zł.

W sumie GDDKiA zawiesiła rozstrzygnięcie 26 przetargów wartych 26 mld zł na budowę 680 km dróg. Co przy zmniejszonej puli środków należy uznać za priorytet?

– Przede wszystkim należy doprowadzić do zakończenia budowy autostrady A1 – mówi Jerzy Polaczek, były minister transportu w rządzie PiS. – To projekt, który integruje kraj w osi północ – południe w sposób znaczący dla rozwoju polskiej gospodarki – dodaje. Jego zdaniem kolejną kluczową dla Polski inwestycją jest budowa drogi ekspresowej nr 19.

– Musimy dążyć do uzyskania efektu sieci transportowej, czyli doprowadzić do końca modernizację i budowę tych fragmentów dróg, które zaczęliśmy realizować – mówi Stanisław Żmijan, wiceprzewodniczący Sejmowej Komisji Infrastruktury. – Po zakończeniu trwających budów będziemy mieć prawie kompletną sieć autostrad, powstanie cała autostrada A4 i A2 do Warszawy. Jak dodaje, w dalszej kolejności skupić należy się na dokończeniu budowy tras ekspresowych, m.in. S17 i S19.

Zaniedbana jak kolej

Kolejarze wydali zaledwie 4 proc. z 21,5 mld zł. Na koniec czerwca w części programu poświęconej rozwojowi transportu kolejowego podpisano umowy tylko na 8,4 mld zł, czyli około 39 proc. środków.

Podobnie jak w przypadku dróg, żaden odcinek między głównymi miastami nie został w całości zmodernizowany. – Infrastruktura kolejowa przypomina mozaikę porozrzucanych po kraju lepszych i gorszych fragmentów. Aby uzyskać zmianę jakościową, trzeba poprawić integrację sieci i skupić się na standaryzacji poszczególnych szlaków – mówi dr Jakub Majewski z Pracowni Polityki Transportowej Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora.

Wśród inwestycji kolejowych, które powinny być zrealizowane w pierwszej kolejności, wskazuje m.in. modernizacje linii kolejowych na Śląsku. – Tamtejsze linie są najbardziej zdegradowane i jednocześnie występuje tam największa koncentracja ładunków – mówi.

Adrian Furgalski, ekspert w sprawach kolei, wskazuje na konieczność realizacji projektów rewitalizacji linii kolejowych. – Prowadzone równolegle z modernizacjami pozwolą uzyskać w 2020 r. dobrą przepustowość polskiej sieci kolejowej mniejszym kosztem. Projekty warte 200 – 300 mln zł przyniosą efekty porównywalne do modernizacji szlaków – mówi Adrian Furgalski.

Równolegle należy myśleć o modernizacji dworców kolejowych. – Ważne, by nie stracić tempa modernizacji dworców, które zostało narzucone przed mistrzostwami Euro 2012 – mówi Łukasz Kurpiewski, rzecznik PKP.

Przewoźnicy korzystają z ok. 900 dworców w całej Polsce. Powinny się znaleźć środki na modernizacje prawie 800 obiektów. – Zakończyliśmy remonty i przebudowy na ponad 35 dworcach. Trwają prace przygotowawcze do rozpoczęcia kolejnych ponad 60 inwestycji  – mówi Łukasz Kurpiewski, rzecznik PKP.

Lotnisk wystarczy na 5 – 10 lat

Inwestycje we wszystkie polskie lotniska realizowane w latach 2007–2013 mogą wynieść ok. 6 mld zł. Osiem lotnisk znajdujących się w sieci TEN-T wyda w sumie 4,2 mld zł. Te środki przeznaczone są na infrastrukturę – prawie wszystkie lotniska rozbudowują lub modernizują płyty postojowe, drogi kołowania lub pasy startowe, budują terminale. Inwestycje o największej wartości – 1,24 mld zł – realizuje port w Warszawie.

Kolejne 1,8 mld zł pochłonie rozbudowa 11 regionalnych portów współfinansowanych z regionalnych programów operacyjnych. To z tej puli była m.in. współfinansowana budowa portu lotniczego w Modlinie, która kosztowała ok. 400 mln zł, czy warta ok. 500 mln zł budowa Regionalnego Portu Lotniczego w Świdniku.

– Przed Euro 2012 mieliśmy do czynienia z rozpoczęciem dużych inwestycji w branży lotniskowej, wiele lotnisk już zakończyło rozbudowę infrastruktury lub zakończy w najbliższym czasie, jak np. port lotniczy w Krakowie – mówi Bartosz Baca, partner w firmie doradczej BBSG. Dodaje też, że do najpilniejszych obecnie inwestycji należą budowa terminalu w porcie w Krakowie i integracja terminali na warszawskim lotnisku.

– Przepustowość, jaką mają obecnie porty lotnicze, wystarczy im na 5–10 lat. Realizowane będą inwestycje okołolotniskowe, jak np. hotele czy parkingi – mówi Bartosz Baca z firmy doradczej BBSG.

Na autostrady jeszcze poczekamy

Z końcem sierpnia zostanie oddanych do użytku prawie 77 km dróg ekspresowych. Wrzesień przyniesie powiększenie mapy tych tras o kolejne 83 km.

Plan na najbliższy kwartał to oddanie 80 km autostrady A1 na północ od Łodzi, 21 km autostradowej obwodnicy Mińska Mazowieckiego w ciągu A2 oraz 170 km dróg ekspresowych – poinformowała Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad.

W ostatnim dniu sierpnia kierowcom ma zostać udostępniony m.in. 35-km odcinek trasy S7 z Pasłęka do Miłomłyna, 22,7-km fragment S8 z Rawy Mazowieckiej do granicy woj. łódzkiego, 11-km odcinek tej samej trasy, czyli obwodnice Zambrowa i Wiśniewa, oraz 8 km drogi ekspresowej nr 19 ze Stobiernej do Rzeszowa.

We wrześniu ma przybyć kolejne 83 km tras ekspresowych i łódzki odcinek autostrady A1 z Torunia do Strykowa. Trasy ekspresowe, które mają zostać oddane kierowcom we wrześniu, zgodnie z deklaracjami GDDKiA, to S8 z Wrocławia do Oleśnicy i z Piotrkowa Trybunalskiego do Rawy Mazowieckiej.

Jeszcze w tym roku, zgodnie z planami GDDKiA, gotowe powinny być też łódzkie odcinki autostrady A1 – fragment z Kowala do Torunia.

Mimo że autostrada A4 miała być gotowa na Euro 2012, wiadomo, iż do wschodniej granicy w całości nie powstanie nawet do końca roku. Pozostałe odcinki A4 opóźniły m.in. liczne powodzie i błędy projektowe. Trasa powstanie zapewne dopiero w 2014 r., mimo że w części kontraktów wciąż obowiązuje czas zakończenia prac w tym roku.