Rekordowe ceny mleka

– Mleko jest drogie, ponieważ zakłady mleczarskie rywalizują o surowiec – mówi „Rz" Edward Bajko, prezes Spomleku, czołowego producenta sera w Polsce. – Chcą go kupić jak najwięcej, aby wykorzystać dobrą koniunkturę na światowym rynku – dodaje.

W listopadzie 2013 roku polscy rolnicy dostawali za mleko średnio nieco ponad 1,5 zł za litr, wynika z ostatnich danych GUS.

– To najwyższa cena w historii – podkreśla Marta Skrzypczyk, ekonomista Banku BGŻ.

Taniej niż u sąsiadów

Mleko kosztowało wówczas aż 23 proc. więcej niż rok wcześniej. Ale jego cena przekraczała także o prawie 36 proc. średnią zanotowaną w listopadzie w ciągu ostatnich pięciu lat.

Kolejny cenowy rekord mógł paść w grudniu, kiedy to tradycyjnie mleczarnie płacą więcej za surowiec. – Ceny skupu mogły być wówczas o około 2 grosze wyższe niż w listopadzie – szacuje Waldemar Broś, prezes Krajowego Związku Spółdzielni Mleczarskich.

W najbliższych miesiącach ceny mleka nie będą już szybować w górę w tak szybkim tempie jak w 2013 roku. Ale rolnicy nie będą mieli powodów do narzekań.

– W pierwszej połowie 2014 roku ceny skupu mleka będą o około 10 proc. wyższe niż w tym samym czasie rok wcześniej – szacuje Marta Skrzypczyk. – W drugim półroczu dynamika wyhamuje do 2–4 proc., ale w całym roku będzie o niemal 5 proc. wyższa.

Skala podwyżek może być mniejsza ze względu na wysoką bazę.

Wolniej niż w 2013 roku może rozwijać się eksport produktów mleczarskich z Polski. Bank BGŻ tłumaczy to umocnieniem złotego oraz wzrostem produkcji mleka w krajach należących do światowej czołówki, czyli m.in. w Stanach Zjednoczonych i Australii.

– Sam wzrost cen surowca, a co za tym idzie cen zbytu, nie wpłynie mocno na konkurencyjność naszych wyrobów, podwyżki cen mleka notowane są bowiem w każdym kraju liczącym się na rynku światowym. I to zarówno wśród eksporterów, jak i importerów, czyli np. Chin – mówi Marta Skrzypczyk.

Waldemar Broś zwraca uwagę, że ceny skupu mleka w Polsce są nadal niższe niż w wielu krajach europejskich. Komisja Europejska podaje, że w październiku 2013 roku średnio zakłady mleczarskie w Unii płaciły rolnikom 39,52 euro za 100 kg mleka. W Polsce przeciętna cena skupu wynosiła wówczas 34,07 euro za 100 kg. Dla porównania w Holandii sięgała 42,25 euro za 100 kg.

Wysokie ceny surowca mogą zaszkodzić zyskom krajowych mleczarni. – Wskaźniki rentowności firm mleczarskich będą w tym roku niższe niż w 2013 roku – ocenia Marta Skrzypczyk. – Trzeba jednak pamiętać, że ubiegły rok był bardzo dobry dla większości mleczarni. W pierwszych trzech kwartałach ub.r. stopa zysku netto była o 75 proc. wyższa niż w analogicznym okresie 2012 roku.

– Spółdzielnie, których udziałowcami są rolnicy, tradycyjnie dzielą się z nimi zyskami – mówi Edward Bajko. – Jednak pogoń za surowcem sprawia, że także i te zakłady, które mają słabe wyniki, podnoszą ceny mleka, aby nie doprowadzić do odpływu dostawców do konkurencji.

Wyższe ceny skupu oznaczają także, że więcej zapłacimy za przetwory z mleka. Bank BGŻ szacuje, że w grudniu 2013 roku mogły być one o 2 proc. wyższe niż przed rokiem.Wzrostu 4,5-4,6 proc. rok do roku spodziewa się natomiast Jadwiga Seremak-Bulge z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej. Według Banku BGŻ w czerwcu tego roku ceny produkty z mleka mogą przekraczać te sprzed roku o 3,5–4 proc. Drożeć mogą głównie jogurty i desery mleczne.

Marta Skrzypczyk nie obawia się, że podwyżki doprowadzą do zahamowania popytu na nabiał.

– Elastyczność cenowa artykułów typu mleko, śmietana czy sery białe jest dość niska. Moim zdaniem będą rosły także realne dochody konsumentów – uważa ekonomista Banku BGŻ.

Kwoty – do likwidacji

Wysokie ceny skupu powinny utrzymywać się co najmniej do końca marca 2015 roku. Później Unia Europejska uwolni swój rynek mleka, likwidując kwoty ograniczające produkcję.