Trudniej o kredyt

Ban­ki za­ostrzy­ły wa­run­ki udzie­la­nia kre­dy­tów i za­po­wia­da­ją, że w ko­lej­nych mie­sią­cach bę­dzie jesz­cze trud­niej. Co­raz bar­dziej wy­śru­bo­wa­ne wy­ma­ga­nia od­czu­ją przede wszyst­kim oso­by, któ­re chcą po­ży­czyć na za­kup miesz­ka­nia.

Już w IV kwar­ta­le 2011 ro­ku wzrósł od­se­tek ban­ków za­ostrza­ją­cych po­li­ty­kę w seg­men­cie kre­dy­tów miesz­ka­nio­wych. Ta­kie zmia­ny wpro­wa­dzi­ło 46 proc. z nich, jed­na pią­ta zaś okre­śli­ła wpro­wa­dzo­ne ogra­ni­cze­nia ja­ko znacz­ne – wy­ni­ka z an­kie­ty opu­bli­ko­wa­nej przez NBP. Naj­więk­szy od­se­tek ban­ków pod­wyż­szył wy­ma­ga­ny udział wła­sny kre­dy­to­bior­cy w in­we­sty­cji oraz war­tość za­bez­pie­cze­nia.

Nie­daw­no Ko­mi­sja Nad­zo­ru Fi­nan­so­wa­nia po­da­ła, że w pierw­szych trzech kwar­ta­łach mi­nio­ne­go ro­ku po­dwo­iła się licz­ba ro­dzin, któ­re mia­ły do spła­ce­nia wię­cej, niż wy­no­si­ła war­tość nie­ru­cho­mo­ści, na któ­rych za­kup za­cią­gnę­ły kre­dyt. W ta­kiej sy­tu­acji by­ło aż 300 tys. go­spo­darstw do­mo­wych.

Po­nad jed­na trze­cia ban­ków po­in­for­mo­wa­ła o wy­co­fa­niu z ofer­ty kre­dy­tów wa­lu­to­wych i za­ostrze­niu za­sad kal­ku­la­cji zdol­no­ści kre­dy­to­wej w związ­ku z wdro­że­niem no­wych za­pi­sów re­ko­men­da­cji S.

Od stycz­nia, zgod­nie z za­le­ce­nia­mi KNF, ban­ki li­czą zdol­ność kre­dy­to­wą klien­tów mak­sy­mal­nie dla okre­su 25 lat, na­wet je­śli kre­dyt za­cią­ga­ny jest na dłu­żej. W przy­pad­ku pożyczek w wa­lu­tach ra­ta nie mo­że prze­kro­czyć 42 proc. do­cho­dów.

Ale to nie koniec złych wieści. Kre­dy­ty bę­dą tak­że droż­sze. Po trwa­ją­cych osiem kwar­ta­łów ob­niż­kach marż (skład­nik opro­cen­to­wa­nia) dla kre­dy­tów miesz­ka­nio­wych, jed­na pią­ta ban­ków za­de­kla­ro­wa­ła teraz ich pod­wyż­sze­nie. Jed­no­cze­śnie 15 proc. skró­ci­ło mak­sy­mal­ny okres kre­dy­to­wa­nia.

Wzrost marż w du­żo wyż­szym stop­niu do­ty­czył pożyczek wa­lu­to­wych niż zło­to­wych. Z da­nych fir­my Expan­der wy­ni­ka, że śred­nia mar­ża kre­dy­tu w eu­ro z 25-proc. wkła­dem wła­snym, w paź­dzier­ni­ku 2011 r. wy­no­si­ła 2 proc., a na po­cząt­ku lu­te­go bie­żą­ce­go ro­ku już 3,47 proc.

Wzrósł od­se­tek ban­ków tłu­ma­czą­cych za­ostrze­nie po­li­ty­ki w seg­men­cie kre­dy­tów miesz­ka­nio­wych ry­zy­kiem zwią­za­nym z prze­wi­dy­wa­ną sy­tu­acją go­spo­dar­czą. Ta­kie po­wo­dy wy­mie­ni­ło nie­mal trzy czwar­te in­sty­tu­cji.

Ban­ki prze­wi­du­ją dal­sze za­ostrze­nie kry­te­riów udzie­la­nia kre­dy­tów miesz­ka­nio­wych w I kwar­ta­le 2012 r. Ta­kie ocze­ki­wa­nia sfor­mu­ło­wa­ło oko­ło 86 proc. z nich, po­nad 40 proc. zaś okre­śli­ło za­ostrze­nie ja­ko znacz­ne.

– W naszym przy­pad­ku za­ostrze­nie po­li­ty­ki kre­dy­to­wej po­le­ga­ło na pod­wyż­sze­niu marż wszyst­kich pro­duk­tów hi­po­tecz­nych o 0,3 pkt proc. – mó­wi Agniesz­ka Na­chy­ła, dy­rek­tor mar­ke­tin­gu ban­ko­wo­ści hi­po­tecz­nej Kre­dyt Ban­ku. Do­da­je, że by­ło to po­dyk­to­wa­ne wyż­szym kosz­tem fi­nan­so­wa­nia ak­cji kre­dy­to­wej.

Trud­niej­szy do­stęp do kre­dy­tów ma­ją tak­że fir­my. Po sze­ściu kwar­ta­łach ob­ni­żek marż na kre­dy­tach dla przed­się­biorstw ban­ki teraz je pod­wyż­szy­ły. Prze­wa­ga pod­noszących mar­że nad ty­mi, któ­re je ob­ni­ży­ły, wy­nio­sła 36 proc.

Za­ostrze­nie wa­run­ków do­ty­czy­ło rów­nież mak­sy­mal­nej kwo­ty i okre­su kre­dy­to­wa­nia. Także w tym przypadku więk­szość ban­ków tłu­ma­czy­ła decyzję ry­zy­kiem w go­spo­dar­ce. W po­rów­na­niu z po­przed­nią edy­cją an­kie­ty NBP wzrósł rów­nież od­se­tek ban­ków wska­zu­ją­cych na swo­ją bie­żą­cą lub ocze­ki­wa­ną sy­tu­ację ka­pi­ta­ło­wą ja­ko przy­czy­nę za­ostrza­nia po­li­ty­ki kre­dy­to­wej. Jesz­cze pod ko­niec ubie­głe­go ro­ku nad­zór za­le­cił ban­kom nie­wy­pła­ca­nie dy­wi­den­dy z zy­sków za 2011 rok i za­si­le­nie ni­mi ka­pi­ta­łów, a do­dat­ko­wo po­dał li­stę ostrych kry­te­riów, któ­re upraw­nia­ją do wy­pła­ty dy­wi­den­dy. An­kie­to­wa­ne ban­ki tłumaczyły też ograniczenia wzrostem ry­zy­ka zwią­za­ne­go z sy­tu­acją naj­więk­szych klientów oraz po­gor­sze­niem się ja­ko­ści port­fe­la kre­dy­tów dla przed­się­biorstw.

Eko­no­mi­ści tłu­ma­czą, że per­spek­ty­wy wzro­stu go­spo­dar­cze­go w stre­fie eu­ro ule­gły w czwar­tym kwar­ta­le 2011 ro­ku istot­ne­mu po­gor­sze­niu, co prze­kła­da się na oczekiwania wobec dynamiki PKB w na­szym kra­ju. Niż­szy wzrost ozna­cza więk­sze ry­zy­ko kre­dy­to­we i po­gor­sze­nie ob­słu­gi spła­ty kre­dy­tów.

Z opi­nii ban­ków wy­ni­ka, że w I kwar­ta­le 2012 r. za­ostrze­nie po­li­ty­ki kre­dy­to­wej do­ty­czyć bę­dzie wszyst­kich ka­te­go­rii pożyczek dla przed­się­biorstw, choć naj­więk­szy od­se­tek ban­ków prze­wi­du­je za­ostrze­nie w seg­men­cie ma­łych i śred­nich firm. W seg­men­cie du­żych przed­się­biorstw oczeki­wa­nia za­ostrze­nia po­li­ty­ki kre­dy­to­wej do­ty­czą przede wszyst­kim kre­dy­tów dłu­go­ter­mi­no­wych.     —łuw

Opinie dla „Rz"

Agnieszka Chrzanowska dyrektor  bankowości hipotecznej, Bank Millennium

Obserwowane ostatnio zaostrzenie polityki banków wynika głównie z zewnętrznych wymogów, tj. rekomendacji wydawanych przez KNF, w wyniku których dostępność kredytów została znacznie ograniczona. Dodatkowo w konsekwencji trwającej od lutego 2011 r. walki instytucji finansowych o jak najatrakcyjniejsze warunki kredytowania zarówno marże, jak i prowizje znalazły się na bardzo niskim poziomie. W ostatnim czasie pojawiły się banki, które podjęły próbę urealnienia oferty i nieznacznie podwyższyły marże i prowizje. Należy się spodziewać, że kolejne włączą się do tego trendu, szczególnie te, które wcześniej najagresywniej walczyły, obniżając koszty udzielanych kredytów. Można się spodziewać sukcesywnych podwyżek marż. Mogą się również pojawić kolejne rekomendacje KNF. Nie wiemy też, jakie będą koszty finansowania akcji kredytowej i jaki będzie koszt pieniądza, a te właśnie czynniki mają zdecydowany wpływ na politykę kredytową banków.