Wiedza Polaków oi wiarygodności finansowej jest mała

Co drugi dorosły Polak korzysta obecnie z jakiejś formy pożyczki lub kredytu. Równocześnie większość ankietowanych ocenia swoją wiedzę dotyczącą tematyki finansowej jako słabą (39 proc.) lub średnią (43 proc.). Tymczasem, jak się okazuje, faktyczna, obiektywna wiedza Polaków jest jeszcze mniejsza, niż im się wydaje – wynika z badania MillwardBrown przeprowadzonego na zlecenie Biura Informacji Kredytowej i Fundacji Kronenberga przy Citi Handlowym.

– Wprawdzie kredyty są ułamkiem całego rynku finansowego, jednak w przypadku nierozsądnych decyzji mogą wpływać na całe życie klientów i ich rodzin – mówi Krzysztof Kaczmar, prezes Fundacji Kronenberga.

Badanie pokazuje, że wśród Polaków wciąż brakuje powszechnej świadomości, iż racjonalne korzystanie z kredytów jest nowoczesnym narzędziem finansowania potrzeb. O kredytach lub pożyczkach myśli się najczęściej w kontekście zakupu dóbr i usług, podczas gdy w rzeczywistości bardzo często służą one jako źródło finansowania bieżących potrzeb (27 proc.). Zakup sprzętu RTV/AGD finansuje kredytem 18 proc. ankietowanych, samochodu 6 proc., a mebli 4 proc.

Aż 21 proc. kredytobiorców przyznało, że przynajmniej raz zdarzyło im się nie zapłacić raty w terminie, z czego 13 proc. miało taką sytuację częściej niż raz.

Sondaż pokazał, że 6 proc. badanych jest żyrantem czyjejś pożyczki lub kredytu. Wśród osób poręczających komuś pożyczkę 68 proc. twierdzi, że nie wiąże się to dla nich z obawą czy niepewnością.

Jednocześnie bardzo niska jest wiedza o wiarygodności kredytowej.

Budowanie wiarygodności

Chociaż dwie trzecie (62 proc.) ankietowanych zna pojęcie zdolności kredytowej, a prawie połowa (49 proc.) deklaruje, że wie, co oznacza wiarygodność finansowa, to o takich terminach, jak scoring czy RRSO (rzeczywista roczna stopa oprocentowania) słyszało stosunkowo niewielu respondentów (odpowiednio 17 i 8 proc.).

Większość nie wie, że to, jak spłacali kredyty w przeszłości, ma wpływ nie tylko na to, czy dostaną kolejny, ale także na opłaty i oprocentowanie.

Na pytanie, od czego zależą warunki udzielenia danej osobie kredytu, 65 proc. odpowiada, że jest to praca gwarantująca dobre zarobki, a tylko 23 proc. wie, że są to także zdolność i historia kredytowa.

Własna wiarygodność finansowa jest istotnym tematem dla jedynie co piątej osoby, a najwyższy odsetek takich deklaracji zanotowano wśród osób z wyższym wykształceniem. Natomiast 61 proc. osób w ogóle się nad tym nie zastanawiało.

Wiedza to więcej bezpieczeństwa

Małą wiedzę Polaków o finansach potwierdza prof. Janusz Czapiński z Uniwersytetu Warszawskiego. Jest ona głównym powodem zarówno ostrożności w sięganiu po pożyczki, jak i nierzadko przykrych konsekwencji zadłużenia.

– Nakłada się na to wiele czynników kulturowych, którym warto się bliżej przyjrzeć, aby efektywnie prowadzić edukację finansową Polaków – mówi. Jednocześnie zwraca uwagę, że w Polsce występuje odwrotna tendencja niż w innych krajach i wraz z bogaceniem się społeczeństwa spada odsetek ludzi zadłużonych. Zdaniem prof. Czapińskiego warto kredytobiorcom ułatwić dostęp do ich własnej historii kredytowej oraz pracować nad wzrostem świadomości zasad jej tworzenia, bo zwiększy to poczucie bezpieczeństwa i tym samym gotowość do korzystania z produktów kredytowych.

– W obecnych czasach racjonalne i rozsądne poruszanie się wśród różnorodnych ofert kredytowych i pożyczkowych jest niezwykle ważną umiejętnością – podkreśla Mariusz Cholewa, prezes BIK.

Pozytywna ?historia pomaga

Obecnie historie w BIK ma 22,6 mln osób, a baza zawiera informacje o 120 mln pojedynczych kredytów. 90 proc. danych to informacje pozytywne, czyli dotyczące terminowo spłacanych zobowiązań. Biuro Informacji Kredytowej zachęca do zaglądania i sprawdzania swojej historii i umożliwia m.in. zakładanie konta pozwalającego na jej sprawdzanie, a nawet stałe monitorowanie.

Obowiązujące przepisy gwarantują, że dwa razy w roku można to zrobić za darmo, a BIK w ramach czasowej promocji nie pobiera opłat od nowych klientów za szersze pakiety, za które standardowo trzeba zapłacić. Dostępne są m.in. alerty, czyli powiadomienia esemesem, gdy przy kredycie (także poręczonym) pojawi się opóźnienie, a także gdy wpłynie wniosek kredytowy na dane nazwisko, co z kolei pozwala uniknąć wyłudzeń. Obecnie 85 tys. osób ma konta w BIK.

W Inteligo, iPKO oraz Meritum Banku istnieje możliwość pobrania online raportu zawierającego własną historię kredytową przez internetowe konto bankowe. Prezes BIK obiecuje, że ta grupa może się powiększyć. – Rozmawiamy z bankami i liczę na to, że jeszcze w tym roku kilka kolejnych udostępni taką opcję swoim klientom – mówi Mariusz Cholewa.

Ostatnio BIK wprowadził rodzaj certyfikatu wiarygodności, który w ramach programu partnerskiego prowadzonego z niektórymi instytucjami daje możliwość uzyskania nieco lepszych warunków finansowych dla tych klientów, którzy wylegitymują się wysoką oceną wiarygodności.