Posiłki w szpitalach złej jakości - wyniki kontroli Sanepidu i Inspekcji Handlowej

W pierwszej połowie roku Sanepid sprawdził żywność w 284 szpitalach, które samodzielnie przygotowują pacjentom posiłki. Równolegle Inspekcja Handlowa, na zlecenie UOKiK, zbadała 99 firm cateringowych przygotowujących i dostarczających gotowe posiłki do 234 szpitali. Najczęściej stwierdzane nieprawidłowości dotyczyły niespełniania wymagań higieniczno-sanitarnych oraz niezgodności w zakresie żywienia pacjentów.

Przeterminowana szynka, niedoważony pulpecik

Inspekcji Handlowa stwierdziła nieprawidłowości w 61 placówkach cateringowych przygotowujących i dostarczających gotowe posiłki do szpitali (62 proc. zbadanych) na 99 sprawdzonych.

Najczęściej nie przestrzegano terminów przydatności produktów do spożycia. Zastrzeżenia dotyczą 13 firm cateringowych i 108 partii na 1083 sprawdzone partie.

Przykład: w jednym zakładzie zakwestionowano 17 partii wartości 1234 zł (w tym 14 partii mięsa i jego przetworów) oraz 2 partie drożdży i 1 – ketchupu, m.in. 10,77 kg szynki wieprzowej z golonką w op. o zmiennej masie, przeterminowanej o 3 miesiące, 7 op. a' 100 g drożdży „Babuni" świeżych, przeterminowanych o 3 miesiące i 6 dni.

ZOBACZ: Informacja z kontroli Inspekcji Handlowej (581 KB, pdf)

Pacjentom podawano posiłki, które miały zaniżoną wielkość porcji w stosunku do deklaracji w jadłospisie. Zastrzeżenia dotyczą 13 firm cateringowych i 15 partii na 155 sprawdzonych w tym zakresie. Niedowagi sięgały nawet 62 proc.

Przykład: porcja bitek schabowych była lżejsza od 5 do 50 g, przy czym, jak wynikało z jadłospisu, waga jednej porcji powinna wynieść 80 g.

Pacjent bez warzyw i owoców

Posiłki sprawdzono również w laboratoriach UOKiK, weryfikując rzeczywisty ich skład. Zastrzeżenia dotyczą 6 przedsiębiorców i 7 partii na 75 zbadanych.

Przykład: zbyt wysoka zawartość glutenu w „sosie bezglutenowym" - stwierdzono 30 mg/kg glutenu. Może to być szkodliwe dla osób uczulonych na ten składnik i chorych na celiakię. Zgodnie z przepisami, produkt bezglutenowy może zawierać do 20 mg/kg glutenu.

Inspektorzy Inspekcji Handlowej przyjrzeli się także umowom zawieranym przez szpitale z firmami cateringowymi. Brakowało w nich m.in.: szczegółowych zasad dostarczania posiłków (podawano jedynie godziny oraz informację, że będą przygotowywane według jadłospisów), kar umownych za nienależyte wykonanie umowy. Zdarzało się, że postanowienia umów nie były przestrzegane.

Przykład: do posiłku zaplanowano kompot, którego nie zaserwowano; umowa stanowiła, że warzywa owoce powinny być podane do każdego śniadania i kolacji, tymczasem pacjenci otrzymali je tylko 3 razy w ciągu dekady.

Mandaty i apele

Szpitale w różny sposób realizowały swoje uprawnienia do kontroli przedsiębiorstwa cateringowego – od codziennych osobistych wizyt dietetyka szpitalnego i sprawdzania jakości wydawanych posiłków, do kontaktu mailowego wyłącznie w razie nieprawidłowości.

Stwierdzono też przypadki, gdy szpital w ogóle nie interesował się, jakie faktycznie posiłki dostarczane mu są przez catering i nie żądał przekazywania mu aktualnych jadłospisów. Świadczyło o tym np. następujące ustalenie kontroli:  przedsiębiorca cateringowy okazał nieaktualne jadłospisy dekadowe dla diety podstawowej i lekkostrawnej oświadczając, że „nie są one aktualne, ponieważ zostały sporządzone na potrzeby złożenia oferty przetargowej i w międzyczasie uległy zmianom". Przedsiębiorca sporządzał jadłospisy dzienne, ale nie przekazywał ich na oddziały w szpitalu, a jedynie na potrzeby własnej kuchni, zresztą sam ich nie przestrzegał.

Inspektorzy Inspekcji Handlowej zawiadomili kierowników szpitali o wykrytych nieprawidłowościach i zaapelowali o zwiększenie nadzoru nad firmami dostarczającymi posiłki pacjentom. Przekazali ustalenia kontroli do organów nadzoru sanitarnego, urzędów miar, inspektoratów Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych oraz do Narodowego Funduszu Zdrowia.

Za nieprzestrzeganie przepisów m.in. dotyczących terminów przydatności do spożycia 27 osób ukarano mandatami na łączną kwotę 5,7 tys. zł.

O kontroli

Przedsiębiorców wytypowano do kontroli na podstawie informacji przekazanych przez Państwową Inspekcję Sanitarną. Kontrola odbyła się w kwietniu i maju 2016 roku i dotyczyła 99 firm cateringowych przygotowujących posiłki dla 234 szpitali. Sprawdzono jakość używanych składników i ich oznakowanie, wielkość wydawanych porcji, przestrzeganie dat minimalnej trwałości lub terminów przydatności do spożycia. W trakcie kontroli przyjrzano się również umowom zawieranym pomiędzy administratorami szpitali oraz firmami cateringowymi dostarczającymi posiłki.

Działania były prowadzone równolegle z kontrolami Państwowej Inspekcji Sanitarnej, która sprawdzała posiłki przygotowywane samodzielnie przez szpitale.