Pomimo obowiązujących w Polsce od kilku lat standardów opieki okołoporodowej, poprawy dostępu do znieczulenia przy porodzie oraz wprowadzaniu kolejnych standardów postępowania medycznego w okołoporodowej opiece położniczo-ginekologicznej, pacjentki nadal napotykają różnego rodzaju problemy.

Zdaniem Krystyny Barbary Kozłowskiej Rzecznika Praw Pacjenta przepisy to nie wszystko, bardzo ważne są także prawidłowa ich realizacja oraz właściwe relacje i komunikacja pomiędzy pacjentkami a lekarzami, pielęgniarkami i położnymi. Z tego powodu w Biurze Rzecznika Praw Pacjenta zostało zorganizowane spotkanie Rzecznika z przedstawicielami organizacji pozarządowych i społecznych działających na rzecz kobiet w okresie ciąży, porodu i połogu oraz szeroko pojętej poprawy sytuacji kobiet rodzących.

W spotkaniu udział wzięli także: Ewa Janiuk Wiceprezes Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych, Grzegorz Wrona Naczelny Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej Naczelnej Izby Lekarskiej oraz Wojciech Zawalski Dyrektor Wydziału Departamentu Świadczeń Opieki Zdrowotnej NFZ.

Celem spotkania była wymiana informacji o zidentyfikowanych problemach dotyczących opieki okołoporodowej, a także rozmowa o możliwościach wspólnego ich rozwiązania oraz o propozycjach działań Rzecznika Praw Pacjenta w tym zakresie.

Uczestnicy spotkania byli zgodni, że polskie przepisy wprowadzające standardy postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej są dobre i bardzo potrzebne. Mamy poczucie że bardzo wiele się zmieniło przez ostatnie kilkanaście lat. Jesteśmy w czołówce krajów europejskich jeśli chodzi o prawodawstwo w tym zakresie, standardy – podkreśliła Joanna Pietrusiewicz, Prezeska Fundacji Rodzić po Ludzku.

Dostrzeganym przez rozmówców problemem jest jednak brak narzędzi do egzekwowania tych standardów. Wiceprezes Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych Ewa Janiuk wskazała, że brak jest mechanizmów kontroli ich realizacji, monitorowania, zauważenia zmian.

Problemy związane z realizacją istotnych praw pacjentek w okresie ciąży, porodu i połogu oraz przestrzeganiem standardów opieki okołoporodowej przedstawili w prezentacji pt. „Opieka okołoporodowa – najczęstsze problemy zgłaszane do Biura Rzecznika Praw Pacjenta" pracownicy Wydziału Prawnego i Wydziału Interwencyjno-Poradniczego Biura. Przykładem niskiego stopnia przestrzegania standardów były również m.in. zaprezentowane w czasie spotkania wyniki audytu społecznego małopolskich szpitali i oddziałów położniczych, które przedstawiło Stowarzyszenie Obywatel Mama – autor tego badania.

Kolejna kwestia to także brak świadomości pacjentek o obowiązujących standardach postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem.

Na problemy ten zwróciły uwagę zarówno organizacje pozarządowe jak i Wojciech Zawalski Dyrektor Departamentu Świadczeń Opieki Zdrowotnej NFZ, który przedstawiając program opieki koordynowanej nad kobietą w ciąży fizjologicznej podkreślił, że Brakuje zrozumienia praw pacjenta. Program opieki koordynowanej zakłada informowania pacjentek o wszystkich uprawnieniach wynikających z rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie standardów okołoporodowych.

Zadaniem organizacji pozarządowych frustrację wśród kobiet wywołuje także okres laktacji i niemożność uzyskania profesjonalnej pomocy np. doradców laktacyjnych czy położnej. O problemie tym mówiły przedstawicielki m.in. Fundacja Rodzić po Ludzku, Centrum Nauki o Laktacji, Polskie Towarzystwo Konsultantów i Doradców Laktacyjnych czy Fundacja Bank Mleka Kobiecego.

Bardzo ważną sprawą jest także obecność psychologa na oddziałach ginekologiczno-położniczych. Obowiązek zapewniania pomocy psychologicznej pacjentkom określono w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 9 listopada 2015 r. w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych w dziedzinie położnictwa i ginekologii z zakresu okołoporodowej opieki położniczo-ginekologicznej, sprawowanej nad kobietą w okresie ciąży, porodu, połogu, w przypadkach występowania określonych powikłań oraz opieki nad kobietą w sytuacji niepowodzeń położniczych. Przepisy w tej sprawie wejdą w życie w czerwcu tego roku co niezwykle cieszy zarówno organizacje jaki i Rzecznika Praw Pacjenta, który od 2014 r. występował w tej sprawie do Ministra Zdrowia.

Z perspektywy Rzecznika Praw Pacjenta bardzo ważna była obecność na spotkaniu Naczelnego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej dr. Grzegorza Wrony. Udział przedstawiciela samorządu lekarskiego w tego rodzaju wydarzeniu jest dla Rzecznika Praw Pacjenta niezwykle cenny.