Ciągłe zmęczenie: nadmiar obowiązków czy choroba?

Brak sił już od samego rana, niechęć do jakiegokolwiek wysiłku, bak koncentracji – to mogą być zarówno objawy braku odpoczynku, jak i niepokojący sygnał poważnej choroby – syndromu przewlekłego zmęczenia. Jak je odróżnić?

Publikacja: 04.11.2018 17:06

Syndrom chronicznego zmęczenia możemy podejrzewać, gdy odpoczynek nie dodaje energii a objawy utrzym

Syndrom chronicznego zmęczenia możemy podejrzewać, gdy odpoczynek nie dodaje energii a objawy utrzymują od miesięcy.

Foto: 66219147

Osoby dotknięte syndromem przewlekłego zmęczenia często są wykształcone, ambitne, w kwiecie wieku i… bez sił do życia – czytamy w serwisie zdrowotnym Onetu. Łączy je frustracja, rezygnacja i zwątpienie codziennym brakiem energii, które nie mija nawet po przespanej nocy czy innej formie relaksu.

Czytaj też: Chronicznie zmęczeni są wśród nas

– Konkretna przyczyna problemu nie jest znana, chociaż istnieje wiele teorii: od infekcji wirusowych po stres. Niektórzy eksperci uważają, że zespół przewlekłego zmęczenia może być wywołany przez połączenie kilku różnych czynników – wyjaśnia lekarz Bartosz Pawlikowski, specjalista dermatolog i praktyk terapii kroplówkowych w leczeniu chorób przewlekłych, wieloczynnikowych. – Zmęczenie może być objawem wielu chorób, jak infekcje lub zaburzenia psychiczne – dodaje.

W postawieniu właściwej diagnozy istotna jest dogłębna analiza stanu zdrowia pacjenta, która pozwoli ustalić podłoże nieprzemijającego uczucia wyczerpania. A często u jego podstaw leży też inny, współistniejący problem, co też jest typowe dla tego schorzenia – wyjaśnia lekarz.

Kiedy zmęczenie to choroba?

Zespół chronicznego zmęczenia (Chronic Fatique Syndrome – CFS), nazywane też zespołem przewlekłego zmęczenia (ZPZ), jest złożonym zaburzeniem charakteryzującym się uczuciem krańcowego wycieńczenia, które występuje u pacjenta co najmniej od sześciu miesięcy. Jego rozpoznanie, oprócz nieprzemijającego uczucia wyczerpania, określa się na podstawie 8 kluczowych symptomów, spośród których pacjent musi spełniać minimum 4, a są to:

Utrata/zaburzenia pamięci lub koncentracji.

Ból gardła/chrypka.

Powiększone węzły chłonne szyi lub pachowe.

Niewyjaśnione bóle mięśni.

Ból, który przemieszcza się z jednego stawu do drugiego bez obrzęku lub zaczerwienienia.

Ból głowy inny niż zwykle, o innym nasileniu.

Sen nie dający wypoczynku.

Skrajne wyczerpanie trwające dłużej niż 24 godziny po wysiłku fizycznym lub psychicznym.

Ustalenie, czy rzeczywiście mamy do czynienia z zespołem chronicznego zmęczenia, odbywa się zwykle drogą eliminacji, w trakcie której próbuje się najpierw wykluczyć inne poważne choroby, których symptomy mogą przypominać CFS, m.in:

boreliozę,

cukrzycę,

anemię,

schorzenia tarczycowe np.

niedoczynność tarczycy,

nowotwory,

choroby autoimmunologiczne

(np. toczeń),

mononukleozę,

stwardnienie rozsiane,

zaburzenia snu,

schorzenia natury psychologicznej – np. schizofrenia, choroba dwubiegunowa czy depresja.

W przypadku tej ostatniej zdarza się jednak, że niektórzy pacjenci z CFS również się z nią zmagają, ale podkreśla się, że może ona współistnieć przy tej chorobie równie często jak inne przewlekłe schorzenia.

Depresja może towarzyszyć zespołowi chronicznego zmęczenia, ale także bywa jej przykrym następstwem, gdy nie podejmuje się stosownego leczenia.

Zmęczenie: choroba nie tylko naszych czasów

Pierwsze wzmianki o nieprzemijającym, długotrwałym zmęczeniu pojawiały się już w drugiej połowie XIX wieku, lecz swoje fachowe miejsce w literaturze i wpisanie do rejestru chorób jako Chronic Fatique Syndrome CFS otrzymały dopiero w latach 80. kolejnego stulecia (początkowo określane mianem „grypy yuppie” – młodych ludzi, słynących z pędu ku karierze, cierpiących na syndrom wypalenia zawodowego).

Jak pokazują badania, choroba ta może nas dopaść w każdym wieku – występuje już nawet u dzieci. Według amerykańskiego Centrum Kontroli i Prewencji Chorób (CDS) nawet 2,3% dzieci i młodzieży cierpi na to schorzenie. Najczęściej jednak atakuje ono kobiety w wieku 30-40 lat, choć także nierzadko pojawia się w kolejnym przedziale wiekowym 40-50 lat, również u panów.

Mimo zdefiniowania jednostki chorobowej przez amerykańskie Centrum Kontroli Chorób (1988 r.) bywa, że niektórzy lekarze nadal podchodzą sceptycznie do tego schorzenia, stosując pogłębioną diagnostykę w celu ustalenia „konkretnej” przyczyny występowania wymienionych objawów. A ich powody mogą wynikać z kombinacji wielu czynników, które wpływają negatywnie na ludzi urodzonych np. z predyspozycją do tej choroby. Przypuszcza się, że takimi czynnikami mogą być:

-  infekcje wirusowe (wirus Epsteina-Barr oraz wirus ludzkiej opryszczki typ 6),

-  brak równowagi hormonalnej (zaburzenia poziomu hormonów podwzgórza, przysadki, nadnerczy).

Zdarza się jednak, że badania nic nie wykazują i pacjent często pozostaje zdany tylko na siebie, cierpiąc z powodu nieustających dolegliwości.

Chroniczne zmęczenie: jak je leczyć?

Zespół przewlekłego zmęczenia obecnie leczony jest objawowo, w zależności od występujących symptomów. W przypadku skrajnego wycieńczenia pacjentom proponuje się m.in. kurację witaminą C podawaną dożylnie.

Gdy CFS towarzyszy depresja, kluczowymi środkami w terapii są tzw. antydepresanty, które również niwelują objawy przemęczenia, takie jak bezsenność czy dolegliwości bólowe. W leczeniu zespołu chronicznego zmęczenia, któremu towarzyszą zaburzenia snu, lekarz wdraża także krótkotrwałą terapię środkami nasennymi, aby przywrócić naturalną fazę snu i możliwość regeneracji organizmu. Jednak efekty takiej kuracji uzależnione są przede wszystkim od indywidualnego stanu pacjenta i nie zawsze obrana terapia prowadzi do sukcesu, choć może wpływać pozytywnie na niektóre zdrowotne aspekty:

W oswojeniu choroby pomaga także dwutorowe podejście – konsultacje psychologiczne, porządkujące bieżące sprawy, obecny styl życia, rytm dnia oraz dające nowe spojrzenie i podejście do codziennych zdarzeń, połączone z aktywnością fizyczną.

Osoby dotknięte syndromem przewlekłego zmęczenia często są wykształcone, ambitne, w kwiecie wieku i… bez sił do życia – czytamy w serwisie zdrowotnym Onetu. Łączy je frustracja, rezygnacja i zwątpienie codziennym brakiem energii, które nie mija nawet po przespanej nocy czy innej formie relaksu.

Czytaj też: Chronicznie zmęczeni są wśród nas

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Zdrowie
Choroby zakaźne wracają do Polski. Jakie znaczenie mają dziś szczepienia?
Zdrowie
Peru: Liczba ofiar tropikalnej choroby potroiła się. "Jesteśmy w krytycznej sytuacji"
Zdrowie
W Szwecji dziecko nie kupi kosmetyków przeciwzmarszczkowych
Zdrowie
Nerka genetycznie modyfikowanej świni w ciele człowieka. Udany przeszczep?
Zdrowie
Ptasia grypa zagrozi ludziom? Niepokojące sygnały z Ameryki Południowej