W ocenie Związku Powiatów Polskich (ZPP) to zbyt wąska interpretacja. Należy przyjąć, że chodzi o lokale, do których powiat lub gmina mają tytuł prawny nie tylko z prawa rzeczowego (własność), ale i zobowiązań (np. użyczenie). Dzięki temu punkty będą mogły być prowadzone m.in. w lokalach organizacji pozarządowych.
Wystarczy, że powiat lub gmina podpisze z nimi umowy użyczenia. Inne zdanie ma Ministerstwo Sprawiedliwości. (patrz: wypowiedź Grzegorza Kubalskiego). Jego zdaniem użyczenie jest niedopuszczalne.
Ponadto miejsce świadczenia pomocy musi składać się z co najmniej jednego pomieszczenia. Wymagane jest również miejsce przeznaczone dla osób oczekujących na udzielenie nieodpłatnej pomocy prawnej – zapewniające odpowiednie warunki oczekiwania.
Należy pamiętać, że poczekalnia nie musi być odrębnym pomieszczeniem, może to być ogólna poczekalnia dla innych jednostek zlokalizowanych w budynku. Jej lokalizacja powinna być jednak blisko miejsca udzielania pomocy prawnej, żeby nie powodowało to niepotrzebnych komplikacji dotyczących kolejności wejścia czy utrudniała pracę innym pracowników.
Punkt pomocy ma być również dostępny dla osób niepełnosprawnych. Lokal nie musi znajdować się na parterze musi jednak posiadać windę lub podjazd.
Prawodawca w ogólny sposób podchodzi do problemu wyposażenia punktu pomocy. W lokalu powinien być zapewniony dostęp do sieci energetycznej, telekomunikacyjnej, teleinformatycznej.
Co do sieci teleinformatycznej nie są podane w przepisach żadne standardy, które mają być spełnione, dlatego zrealizowanie tego warunku nie będzie trudne.
Przepisy nie regulują też wprost warunków w sprawie sprzętu czy urządzeń, które mają być zapewnione do realizacji zadania. Zdaniem ZPP logicznym podejściem jest zapewnienie przez powiat lub gminę (jeżeli przewidywałoby to zawarte z nią porozumienie) podstawowych mebli, które umożliwią pracę oraz ewentualnie komputera lub tabletu czy też innego urządzenia, które można podłączyć do systemu teleinformatycznego.
Z ustawy wynika, że minimalnym standardem jest jedynie dostęp do bazy aktów prawnych. Baza aktów prawnych powszechnie obowiązujących jest dostępna bezpłatnie w Internecie (http://isap.sejm.gov.pl).
Pamiętaj!
Ustawa przewiduje mechanizmy kontrolne: wszyscy prawnicy będą musieli prowadzić ewidencję porad, których udzielili. Starosta będzie wiedział, którego prawnika beneficjenci wybierają, a którego nie. Ponadto starostowie będą mieli obowiązek przekazywania informacji zbiorczych Ministerstwu Sprawiedliwości. Będą one podlegać analizie. Wyniki te w przyszłości mogą stać się podstawą do zmiany wprowadzonych rozwiązań w celu ich lepszego funkcjonowania.
podstawa prawna: ustawa z 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej (DzU z 2015 r. poz. 1255).
Komentarz
Grzegorz Kubalski, Związek Powiatów Polskich
Przepisy ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej nie są precyzyjne. Powiaty mają problemy z ich interpretacją. Stąd wziął się pomysł na przygotowanie broszury, którą otrzymali nasi członkowie. Okazuje się jednak, że Ministerstwo Sprawiedliwości nie podziela naszej wykładni niektórych przepisów tej ustawy, np. w odniesieniu do godzin i dni otwarcia punktów oraz zawierania przez powiaty z organizacjami pozarządowymi umów użyczenia lokali. Nie zgadzamy się z poglądami ministerstwa i w punktach spornych przygotowujemy obszerną analizę prawną – celem wykazania, że prezentowana przez nas interpretacja jest właściwa.
Jakie zagadnienia
Nieodpłatna pomoc prawna obejmie następujące dziedziny prawa:
- prawo cywilne,
- prawo pracy,
- ubezpieczenie społeczne,
- przygotowania do rozpoczęcia działalności gospodarczej,
- sprawy karne,
- sprawy administracyjne,
- sprawy rodzinne,
- prawo podatkowe z wyłączeniem spraw podatkowych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Pomoc nie będzie natomiast obejmowała spraw z zakresu prawa celnego, dewizowego, handlowego i działalności gospodarczej, z wyjątkiem przygotowywania do jej rozpoczęcia.
Kto skorzysta z bezpłatnych porad
Darmową pomoc prawną (na etapie przedsądowym) otrzymają:
- młodzież do 26. roku życia,
- osoby fizyczne, którym w okresie roku poprzedzającego zostało przyznane świadczenie z pomocy społecznej na podstawie ustawy o pomocy społecznej
- osoby, które ukończyły 65 lat,
- posiadacze ważnej Karty Dużej Rodziny,
- kombatanci,
- weterani,
- zagrożeni lub poszkodowani katastrofą naturalną, klęską żywiołową lub awarią techniczną.
Na czym polega pomoc prawna
- poinformowanie osoby uprawnionej o obowiązującym stanie prawnym, przysługujących jej uprawnieniach lub spoczywających na niej obowiązkach;
- wskazanie osobie uprawnionej sposobu rozwiązania dotyczącego jej problemu prawnego;
- pomoc w sporządzeniu wymagającego wiedzy prawniczej projektu pisma w zakresie niezbędnym do udzielenia pomocy, z wyłączeniem pism procesowych w postępowaniach przygotowawczym lub sądowym i pism w postępowaniu sądowoadministracyjnym;
- sporządzenie projektu pisma o zwolnienie od kosztów sądowych lub o ustanowienie pełnomocnika z urzędu.
Skąd pieniądze
Art. 28 ustawy określa, ile państwo w latach 2016–2025 planuje przekazać środków na punkty. W 2016 r. będzie to np. 94 183 200 zł. Na sfinansowanie działalności poszczególnego punktu powinna być przeznaczona jednakowa kwota dotacji. Stąd na jeden punkt powinna przypadać kwota 5150 zł w ujęciu miesięcznym.
Dotacja na finansowanie zadania polegającego na udzielaniu nieodpłatnej pomocy prawnej jest przeznaczana w 97 proc. na wynagrodzenia z tytułu umów z podmiotami udzielającymi tej pomocy, a w 3 proc. – na pokrycie kosztów obsługi organizacyjno-technicznej zadania. Ta ostatnia część dotacji przypada więc powiatom.
