Rozstrzygnięcie z 9 grudnia 2016 r. (sygn. II OSK 766/15). zapadło na tle następującego stanu faktycznego. Mieszkańcy zaskarżyli uchwałę rady miejskiej w sprawie wprowadzenia Regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy. Kwestionowali oni przepis regulaminu, który stanowił: „w celu wyposażenia nieruchomości w pojemniki o odpowiedniej pojemności, ustala się następującą minimalną tygodniową ilość wytwarzanych niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych: 1) dla budynków mieszkalnych jednorodzinnych i wielorodzinnych – 20 l na osobę". Twierdzili, że organ upoważniony jest wyłącznie do określenia wielkości pojemników przeznaczonych na odpady, a nie ryczałtowego określenia ilości wytworzonych odpadów. Ponadto mieszkańcy zaskarżyli regulamin w części nakładającej na właścicieli nieruchomości obowiązek segregowania odpadów komunalnych, uznając za niedopuszczalne zmuszanie ich do selektywnej zbiórki odpadów.
Przekroczenie delegacji
Rada miejska nie zgodziła się z zarzutami skarżących. Jednak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach (wyrok z 26 listopada 2014 r., sygn. II SA/Gl 524/14) uwzględnił skargi i stwierdził nieważność całego regulaminu. W ocenie WSA rada miejska przekroczyła przy jego uchwalaniu delegację zawartą w art. 4 ust. 2 pkt 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (dalej: u.c.p.g.). Musiało to skutkować stwierdzeniem nieważności regulaminu w zaskarżonym zakresie, a w konsekwencji również całego regulaminu, gdyż stanowi on prawo miejscowe i powinien kompleksowo regulować zawartą w nim materię. WSA nie odniósł się do zarzutu skarżących dot. obowiązku segregowania odpadów.
Rada miejska zaskarżyła ww. wyrok do Naczelnego Sądu Administracyjnego domagając się jego uchylenia i oddalenia skarg skarżących. NSA uwzględnił skargę kasacyjną i uznał, że istota sprawy została wyjaśniona w stopniu uzasadniającym rozpoznanie przez sąd II instancji skarg, które skarżący wnieśli do sądu I instancji. NSA skargi te oddalił z następujących przyczyn. Zgodnie z art. 4 u.c.p.g. (w brzmieniu obowiązującym na dzień podjęcia przedmiotowej uchwały) rada gminy, po zasięgnięciu opinii państwowego powiatowego inspektora sanitarnego, uchwala regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy. Jest on aktem prawa miejscowego i określa szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy dotyczące m.in. rodzaju i minimalnej pojemności pojemników przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości, przy uwzględnieniu: (a) średniej ilości odpadów komunalnych wytwarzanych w gospodarstwach domowych bądź w innych źródłach, (b) liczby osób korzystających z tych pojemników.
Minimalna pojemność
Z treści upoważnienia ustawowego wynika, że prawodawca lokalny powinien określić rodzaj i minimalną pojemność pojemników przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości przez kreowanie normy umożliwiającej uniwersalne matematyczne obliczenie tej pojemności w nawiązaniu do każdej nieruchomości, na podstawie pewnej średniej dotyczącej wszystkich nieruchomości. Prawodawca lokalny ma przy tym różne drogi i techniki prawotwórcze do wyboru, w tym np.: zastosowanie odpowiedniego odesłania, wprowadzenie algorytmu lub wprowadzenie wyników ustaleń w przedmiocie ww. średniej bezpośrednio do normy prawa lokalnego.
Problemem prawnym, w realiach kontrolowanej sprawy, jest ustalenie w jakim kontekście/celu prawodawca lokalny posłużył się pojęciem ustalenia następującej minimalnej tygodniowej ilości wytwarzanych niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych w ilości 20 l na osobę w nawiązaniu do stwierdzenia, że następuje to w celu wyposażenia nieruchomości w pojemniki o odpowiedniej pojemności. NSA zauważył przy tym, że do treści regulaminu wprowadzono wyniki prawidłowo wykonanej kalkulacji, przeprowadzonej na podstawie analizy wielkości podanych w uchwale sejmiku województwa w sprawie wykonania Planu Gospodarki Odpadami.
