Mieszkańców można spytać o budowę lotniska

Referendum lokalne nie musi mieć rozstrzygającego charakteru. Może służyć do konsultowania spraw istotnych dla wspólnoty i mieszkańców.

Aktualizacja: 03.02.2016 15:47 Publikacja: 03.02.2016 07:10

Mieszkańców można spytać o budowę lotniska

Foto: www.sxc.hu

Z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 2 lutego 2016 r. wynika, że nie można utrudniać przeprowadzenia referendum w sprawie budowy lotniska. Rozpatrywana sprawa dotyczyła skargi mieszkańców województwa podlaskiego na bezczynność sejmiku. Ten pozostawił bez rozpatrzenia ich wniosek o zorganizowanie referendum.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z 24 września 2015 r. orzekł, że takie referendum jest niedopuszczalne, ponieważ służyłoby tylko i wyłącznie zasięgnięciu opinii mieszkańców (sygn. II SAB/Bk 59/15). Naczelny Sąd Administracyjny wyrok ten uchylił.

O co w sprawie chodziło

Grupa mieszkańców wystąpiła 6 listopada 2014 r. do marszałka województwa podlaskiego z wnioskiem o przeprowadzenie referendum wojewódzkiego w sprawie budowy regionalnego portu lotniczego. Zaproponowała następujące pytanie referendalne: „Czy jest pan/pani za wybudowaniem w województwie regionalnego portu lotniczego?". Wraz z wnioskiem przedłożono karty z podpisami mieszkańców województwa.

Ponieważ wniosek ten pozostał bez rozpatrzenia, wnioskodawcy wnieśli (18 grudnia 2014 r.) do WSA w Białymstoku skargę na niedotrzymanie przez sejmik województwa terminu na podjęcie odpowiedniej uchwały. Zgodnie bowiem z art. 18 ustawy o referendum lokalnym organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego podejmuje uchwałę w sprawie przeprowadzenia referendum lub uchwałę o odrzuceniu wniosku mieszkańców nie później niż w ciągu 30 dni od dnia przekazania wniosku organowi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku skargę mieszkańców oddalił i orzekł, że regulacje ustawy z 15 września 2000 r. o referendum lokalnym (tekst jedn.: DzU z 2013 r., poz. 706 z późn. zm.) nie przewidują w polskim systemie prawnym referendów lokalnych opiniodawczych, lecz wyłącznie wiążące.

Była zmiana przepisów

Wyrok ten mieszkańcy skutecznie zaskarżyli do NSA, który przyznał im rację i nakazał, aby WSA ponownie zbadał sprawę.

– Ustawa o referendum lokalnym została znowelizowana i od 15 lutego 2013 r. jej art. 2 zyskał nowe brzmienie – argumentował Mariusz Kotulski, sędzia NSA. – Zmiana ta jest konsekwencją wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który jednoznacznie wskazał, że dopuszczalne są zarówno referenda rozstrzygające, jak i opiniodawcze oraz konsultacyjne – uzasadniał sędzia. I dodał, że słusznie to zostało w skardze kasacyjnej mieszkańców uwypuklone.

Zgodnie bowiem z teraz obowiązującym art. 2 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o referendum lokalnym mieszkańcy jednostki samorządu terytorialnego wyrażają w drodze głosowania swoją wolę: co do sposobu rozstrzygania sprawy dotyczącej tej wspólnoty, mieszczącej się w zakresie zadań i kompetencji organów danej jednostki. A także w innych istotnych sprawach, dotyczących społecznych, gospodarczych lub kulturowych więzi łączących tę wspólnotę.

– Rozważania WSA były zbyt wąskie – wskazywał sędzia Kotulski. – Nie uwzględniały bowiem tego, że referendum jest formą sprawowania władzy przez mieszkańców i wyrażania zdania we wszystkich istotnych dla wspólnoty sprawach – argumentował.

sygnatura akt: II OSK 2851/15

Prawo do referendum jest szerokie

Trybunał Konstytucyjny rozpoznał 26 lutego 2003 r. wniosek rzecznika praw obywatelskich w sprawie zgodności z konstytucją art. 2 ust. 1 ustawy o referendum lokalnym (sygn. K 30/02).

W wyroku podkreślił, że prawo do referendum należy rozumieć szeroko. Wskazał, że art. 2 ust. 1 ustawy powinien być rozumiany jako niewyłączający prawa członków wspólnoty samorządowej do wyrażenia w drodze referendum swojego stanowiska w istotnych sprawach tej wspólnoty, niezastrzeżonych do wyłącznej kompetencji organów innych władz publicznych. Trybunał dokonał też wykładni art. 170 konstytucji, podkreślając, że wynika z niego zarówno możliwość przeprowadzenia referendów o charakterze wiążącym, jak i referendów opiniodawczych.

„Na żądanie mieszkańców danej jednostki samorządowej przeprowadzić można referendum opiniodawcze również w sprawach zadań publicznych zastrzeżonych dla innych organów niż organy jednostek samorządowych" – czytamy w uzasadnieniu wydanego przez TK orzeczenia.

Z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 2 lutego 2016 r. wynika, że nie można utrudniać przeprowadzenia referendum w sprawie budowy lotniska. Rozpatrywana sprawa dotyczyła skargi mieszkańców województwa podlaskiego na bezczynność sejmiku. Ten pozostawił bez rozpatrzenia ich wniosek o zorganizowanie referendum.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z 24 września 2015 r. orzekł, że takie referendum jest niedopuszczalne, ponieważ służyłoby tylko i wyłącznie zasięgnięciu opinii mieszkańców (sygn. II SAB/Bk 59/15). Naczelny Sąd Administracyjny wyrok ten uchylił.

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów