Gminy, które chcą przejąć na własność nieruchomość muszą udowodnić władanie

Decyzja przyznająca gminie własność gruntu pod drogą nie może być wydana na podstawie jednostronnie zebranych formalnych dowodów.

Aktualizacja: 27.01.2016 05:56 Publikacja: 26.01.2016 16:50

Gminy, które chcą przejąć na własność nieruchomość muszą udowodnić władanie

Foto: www.sxc.hu

Gminy, które nie wykazały, że władały nieruchomością, nie mogły jej przejąć na własność. Taki wniosek płynie z wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 stycznia 2016 r. Sprawy dotyczyły nabycia przez gminy i powiaty własności nieruchomości na podstawie art. 73 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. – Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną.

Zgodnie z nim nieruchomości pozostające 31 grudnia 1998 r. we władaniu jednostek samorządu terytorialnego, niestanowiące ich własności, a zajęte pod drogi publiczne, od 1 stycznia 1999 r. stają się z mocy prawa ich własnością za odszkodowaniem. Nabycie własności takiej nieruchomości przez gminę (powiat, województwo samorządowe) potwierdzała wydana przez wojewodę decyzja administracyjna.

– Organy orzekające zapominały, że art. 73 ust. 1 ustawy opiera się na okolicznościach faktycznych – wskazuje Bogusław Skręta, radca prawny. – Odwołuje się do władania rzeczą 31 grudnia 1998 r. przez samorząd.

Tymczasem wojewoda, a następnie minister właściwy ds. infrastruktury swoje rozstrzygnięcia opierali na ustaleniach formalnych.

– Samo sporządzenie mapy czy operatu geodezyjnego, rachunki za odśnieżanie drogi czy zeznania gminnej urzędniczki to za mało, by uznać, że gmina czy powiat 31 grudnia 1998 r. nieruchomością faktycznie władały – wskazywał Bogusław Skręta.

Zwłaszcza że urzędnicy materiał dowodowy gromadzili wybiórczo.

– Burmistrz Zakopanego wystąpił o stwierdzenie nabycia z mocy prawa fragmentu działki należącej do Anny Tylki, przedstawiając jako dowody władania umowę z firmą odśnieżającą zakopiańskie ulice oraz oświadczenie gminnej urzędniczki, że ta działka oraz 39 innych były przez miasto wykorzystywane pod drogę publiczną – referował Tomasz Zbrojewski, sędzia NSA. – Wojewoda z kolei nie uwzględnił wniosków dowodowych Anny Tylki, które wykazałyby, że działka leży poza terenem zajętym na gminną drogę – wskazywał w uzasadnieniu wyroku uchylającego decyzje sędzia Zbrojewski.

– Wydane przez wojewodę oraz ministra decyzje są niezgodne z prawem – wskazywała z kolei sędzia Joanna Runge-Lissowska w uzasadnieniu wyroku zwracającego własność nieruchomości Lucynie i Wacławowi Haberkom. – Skoro małżonkowie działką władali od 1972 r. i zasiedzieli ją (co potwierdza wyrok z 2002 r.), to powiat olkuski nie mógł tą samą nieruchomością władać 31 grudnia 1998 r. – wskazywała sędzia.

Sprawę wygrała też spółka Malibu reprezentowana przez Bogusława Skrętę.

– Prośby z 2005 r. o udostępnienie spornej działki na czas remontu drogi świadczą, że Warszawa nigdy nią nie władała – uzasadniała sędzia NSA Elżbieta Kremer.

Sygn. akt: I OSK 1020/14;I OSK 1053/14;I OSK 1104/14

Opinia:

Grzegorz Kubalski, zastępca dyrektora biura Związku Powiatów Polskich

Nabycie przez samorząd nieruchomości na podstawie art. 73 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. następowało z mocy prawa. Nie oznacza to jednak, że decyzja (deklaratoryjna) wojewody stwierdzająca ten fakt mogła zostać wydana bez poszanowania standardów kodeksu postępowania administracyjnego. Tam, gdzie nie zostały one zachowane, sądy decyzje uchylały. Inna sprawa, że samorządy z występowaniem o decyzje zwlekały, aby uniknąć płacenia odszkodowań. Stąd nagromadzenie spraw u wojewody po 2005 r. W takich warunkach nie badano zbyt wnikliwie spraw i wydawano decyzje korzystne dla samorządów – licząc na to, że ewentualne spory i tak rozstrzygną sądy administracyjne.

Gminy, które nie wykazały, że władały nieruchomością, nie mogły jej przejąć na własność. Taki wniosek płynie z wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 stycznia 2016 r. Sprawy dotyczyły nabycia przez gminy i powiaty własności nieruchomości na podstawie art. 73 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. – Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną.

Zgodnie z nim nieruchomości pozostające 31 grudnia 1998 r. we władaniu jednostek samorządu terytorialnego, niestanowiące ich własności, a zajęte pod drogi publiczne, od 1 stycznia 1999 r. stają się z mocy prawa ich własnością za odszkodowaniem. Nabycie własności takiej nieruchomości przez gminę (powiat, województwo samorządowe) potwierdzała wydana przez wojewodę decyzja administracyjna.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów