Najem: jak zapobiec problemom przy przekazaniu lokalu

Aby najemca mógł rozpocząć korzystanie z lokalu, niezbędne jest jego wydanie.

Aktualizacja: 06.04.2018 09:20 Publikacja: 06.04.2018 09:13

Najem: jak zapobiec problemom przy przekazaniu lokalu

Foto: ROL

Andrzej Lulka, radca prawny, Kancelaria Andrzej Lulka i Wspólnicy

Ten etap wykonywania umowy najmu nie jest wyczerpująco uregulowany w przepisach prawa – istotne będą zatem zasady wydania lokalu ustalone przez strony w samej umowie najmu.

Zgodnie z art. 662 § 1 k.c. wynajmujący powinien wydać najemcy rzecz w stanie przydatnym do umówionego użytku. Przydatność lokalu do umówionego użytku oznacza stan, w którym lokal nadaje się dla celów najemcy. Powinniśmy zatem tym bardziej zwrócić uwagę na omawiane już poprzednio pojęcia: „umówiony użytek" lub „przeznaczenie lokalu". To, jak określimy te terminy w umowie najmu, będzie miało także wpływ na stan lokalu wymagany w chwili wydania go najemcy. Z drugiej strony zalecane jest opisanie wprost i wyczerpująco w umowie najmu stanu lokalu wymaganego w chwili wydania go najemcy.

Rozwiązania są różne. Można wydać lokal w stanie deweloperskim, w stanie całkowicie wykończonym, tj. po całości prac tzw. fit-out, lub w stanie pośrednim, to jest po tzw. pracach wynajmującego, jednak jeszcze przed dodatkowymi pracami najemcy. Bywa także, że formalnie lokal jest wydawany najemcy przed pracami w zakresie fit-out, jednak i tak prace te wykonuje wynajmujący, tyle że w charakterze wykonawcy lub usługodawcy działającego na zlecenie najemcy.

Dla pełnego obrazu należy wspomnieć o tzw. udostępnianiu lokalu dla celów prowadzenia prac wykończeniowych. W takich przypadkach strony wyraźnie podkreślają, że lokal pozostaje nadal w posiadaniu wynajmującego, tzn. nie został jeszcze wydany najemcy, oraz że nie rozpoczął się okres najmu, a jedynie dostawcy, wykonawcy, a w końcowym okresie także służby wewnętrzne najemcy, np. informatycy, uzyskują dostęp do lokalu w określonym zakresie. Nie dość precyzyjne odniesienie się w umowie do tej kwestii może prowadzić do tego, że de facto najem rozpocznie się wcześniej, niż w terminie zakładanym przez strony. Tego rodzaju prace przygotowawcze są bowiem także korzystaniem z lokalu.

W umowie warto również oznaczyć, jakie wady lokalu strony uznają za istotne bądź nieistotne, oraz określić prawa i obowiązki stron związane z ich wystąpieniem. W szczególności dotyczy to przyznania najemcy prawa do odmowy odbioru lokalu i obowiązku wynajmującego usunięcia stwierdzonych wad w określonym terminie. Najczęściej umowy najmu lokali komercyjnych przewidują, iż najemca będzie uprawniony do odmowy dokonania odbioru lokalu tylko w przypadku wystąpienia wad istotnych, które strony powinny zdefiniować, a jeżeli pojawiły się wady nieistotne, najemcy takie prawo nie przysługuje.

Może on natomiast żądać od wynajmującego usunięcia wad po odbiorze lokalu. Skuteczniejsze wykonanie tego obowiązku przez wynajmującego najemca może sobie zapewnić np. poprzez prawo żądania zapłaty kar umownych lub przez prawo do wykonania zastępczego. Obowiązek zapłaty przez wynajmującego kary umownej można zastrzec oczywiście za sam fakt pojawienia się wad, jednak w praktyce jest to rzadko stosowane.

Warto również zwrócić uwagę na prawidłowe udokumentowanie odbioru lokalu, na podstawie protokołu zdawczo-odbiorczego. Standardowe zapisy umów najmu niekiedy przewidują uprawnienie wynajmującego do jednostronnego dokonania wydania lokalu, jeżeli najemca jedno- lub kilkukrotnie nie stawił się w umówionym terminie odbioru. Takie zaniechanie najemcy może także prowadzić do uruchomienia sankcji przewidzianych umową. Podpisanie protokołu tylko przez wynajmującego nie skutkuje wydaniem lokalu najemcy, ponieważ nie dochodzi do faktycznego odbioru lokalu.

W umowie najmu można jednak zastrzec, że kontrakt obejmuje pełnomocnictwo upoważniające wynajmującego do odbioru lokalu w imieniu najemcy. Umowa najmu może także przewidywać, iż jednostronne podpisanie przez wynajmującego protokołu uprawnia wynajmującego do rozpoczęcia naliczania czynszu najmu. Podpisanie protokołu zdawczo-odbiorczego tylko przez wynajmującego utrudniać będzie najemcy obalenie ustawowego domniemania, że lokal został wydany najemcy w stanie dobrym i przydatnym do umówionego użytku (art. 675 § 3 k.c.), co ma znaczenie w kontekście obowiązku najemcy do zwrotu lokalu w stanie niepogorszonym po zakończeniu najmu.

Aby uniknąć kosztów związanych z koniecznością przywrócenia lokalu do stanu wynikającego z powyższego domniemania (nawet jeżeli w chwili pozostawienia lokalu do dyspozycji najemcy lokal już miał wady), najemca powinien stawić się w terminie odbioru lokalu i ewentualnie odmówić odbioru ze względu na wady, wskazując to w protokole.   —oprac. Anna Krzyżanowska

Andrzej Lulka, radca prawny, Kancelaria Andrzej Lulka i Wspólnicy

Ten etap wykonywania umowy najmu nie jest wyczerpująco uregulowany w przepisach prawa – istotne będą zatem zasady wydania lokalu ustalone przez strony w samej umowie najmu.

Pozostało 95% artykułu
Nieruchomości
Rząd przyjął program tanich kredytów. Klienci już rezerwują odpowiednie mieszkania
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Nieruchomości
Wielki recykling budynków nabiera tempa. Troska o środowisko czy o portfel?
Nieruchomości
Opada gorączka, ale nie chęci
Nieruchomości
Klienci czekają w blokach startowych
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Nieruchomości
Kredyty mieszkaniowe: światełko w tunelu