Art. 98 Kodeksu postępowania cywilnego oraz § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie zaskarżył pewien obywatel. Mężczyzna wniósł do sądu pozew o zapłatę. Żądanie pozwu obejmowało również zwrot kosztów niezbędnych do celowego dochodzenia praw. Do kosztów tych zaliczono m.in. wynagrodzenie adwokata z wyboru, a także kwotę podatku od towarów i usług (23% VAT) od takiego wynagrodzenia.
W związku z tym, że proces zakończył się po myśli obywatela, sąd zasądził na jego rzecz – jako strony wygrywającej – należne koszty procesu, w tym koszty zastępstwa procesowego, ale bez zwiększenia ich o stawkę podatku VAT. Sąd stwierdził, że w § 2 ust. 3 rozporządzenia w sprawie opłat adwokackich prawodawca zdecydował, że podatek VAT ma wpływ na wysokość przyznanego wynagrodzenia wyłącznie w przypadku pomocy prawnej udzielanej z urzędu. W tym zakresie podatek VAT nie wchodzi w skład wynagrodzenia adwokata z wyboru, o którym mowa w art. 98 § 3 kodeksu postępowania cywilnego.
Tymczasem zdaniem obywatela zwrot kosztów procesu przyznany na podstawie art. 98 kodeksu postępowania cywilnego powinien obejmować również kwotę podatku VAT doliczoną do wynagrodzenia adwokata z wyboru, w sytuacji gdy strona nie może pomniejszyć kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Wówczas podatek VAT jest koniecznym kosztem procesowym poniesionym w celu dochodzenia lub obrony swoich praw, który powinien zostać zwrócony przez stronę przegrywającą sprawę.
Jego zdaniem kwestionowane przepisy naruszają prawo do sądu gwarantowane w art. 45 ust. 1 konstytucji, w szczególności prawo dostępu do sądu oraz prawo do sprawiedliwie ukształtowanej procedury. Stanowią również barierę w dostępie do sądu, gdyż powodują, że dochodzenie praw przed sądem „nie jest ekonomicznie opłacalne". Ponadto uniemożliwiają one sprawiedliwe rozstrzygnięcie sprawy, czyli w ocenie skarżącego takie, w którym strona wygrywająca sprawę otrzymuje najpełniejszą rekompensatę słusznie i koniecznie poniesionych w toku postępowania wydatków.
Wyrok zostanie ogłoszony w czwartek 7 kwietnia o godz. 9.15.
Sygn. akt SK 67/13
