- Rada gminy podjęła uchwałę o charakterze niewładczym, zawierającą tylko apel rady w sprawie dotyczącej gminy. Czy taką uchwałę także trzeba przesłać organowi nadzoru (wojewodzie)?

Tak.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (dalej u.s.g.) do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej. Przyjmuje się, że przepis ten nie jest samodzielną podstawą do wydawania przez radę ogólnie obowiązujących aktów o charakterze normatywnym, gdyż takie akty muszą mieć umocowanie w przepisach materialnego prawa administracyjnego. Na jego podstawie rada gminy może jednak podejmować działania niewładcze (np. o charakterze programowym, intencyjnym), pozostające w granicach zadań gminy przewidzianych w przepisach prawa (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 28 kwietnia 2011 r., sygn. II OSK 269/11, LEX nr 992533).

Czytaj także: Do zmiany statutu gminy potrzebna jest uchwała rady

W wyroku NSA z 1 lutego 2017 r. (sygn. I OSK 2779/16, LEX nr 2226615) podkreślono, że, aby stwierdzić legalność określonego aktu pochodzącego od rady gminy, konieczne jest ustalenie czy dotyczy on zadań powierzonych radzie, gdyż tylko w takim zakresie możliwe jest wydawanie nawet niewiążącego stanowiska czy opinii. Rada gminy może wypowiadać się w kwestiach pozostających w zakresie działania gminy, czyli w sprawach publicznych o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżonych ustawami na rzecz innych podmiotów (por. art. 6 ust. 1 u.s.g.). Każdy organ władzy publicznej musi działać na podstawie i w granicach prawa, w związku z czym zakazane jest domniemywanie kompetencji i zadań publicznych na rzecz jakiegokolwiek organu (por. np. wyrok NSA 17 grudnia 2018 r., sygn. II OSK 2685/18, LEX nr 2628652).

W myśl art. 85 u.s.g. nadzór nad działalnością gminną jest sprawowany na podstawie kryterium zgodności z prawem. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) ma obowiązek przedłożenia organowi nadzoru (wojewodzie albo regionalnej izbie obrachunkowej) uchwał rady gminy, w ciągu 7 dni od dnia ich podjęcia (art. 90 u.s.g.). Uchwała sprzeczna z prawem jest nieważna. O nieważności uchwały, w całości lub w części, orzeka organ nadzoru w  terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia doręczenia mu uchwały (art. 91 ust. 1 u.s.g.). W razie nieistotnego naruszenia prawa organ nadzoru nie stwierdza nieważności uchwały, ograniczając się do wskazania, że wydano ją z naruszeniem prawa (art. 91 ust. 4 u.s.g.).

Podkreśla się, że nadzór jest sprawowany nad działalnością gminną, czyli także nad całą działalnością uchwałodawczą rady gminy, niezależnie od charakteru czy rodzaju podejmowanych uchwał. Jednocześnie jednak organ nadzoru może ocenić uchwałę rady tylko na podstawie kryterium zgodności z prawem. Wojewoda nie może kierować się względami pozaprawnymi, np. politycznymi (por. wyrok NSA z 18 kwietnia 2018 r., sygn. I OSK 552/18, LEX nr 2494132). Za „istotne" naruszenie prawa, skutkujące stwierdzeniem nieważności uchwały, uznaje się uchybienie prowadzące do konsekwencji, które nie mogą być akceptowane w demokratycznym państwie prawnym. Zalicza się do nich m.in. naruszenie przepisów wyznaczających kompetencję do podejmowania uchwał, podstawy prawnej podejmowania uchwał, prawa ustrojowego i prawa materialnego, a także przepisów regulujących procedury podejmowania uchwał (por. np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 15 marca 2017 r., sygn. II SA/Po 77/17, LEX nr 2267487).

Autorka jest radcą prawnym

podstawa prawna: art. 6, art. 18, art. 85-88, art. 90-94, art. 98 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 506)