Hetman Żółkiewski w animacji i na wystawie online

Oba projekty powstały w 400 rocznicę śmierci jednego z najwybitniejszych wodzów Rzeczypospolitej. Ich patronem jest Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA.

Aktualizacja: 12.11.2020 14:18 Publikacja: 12.11.2020 14:15

Hetman Żółkiewski w animacji i na wystawie online

Foto: materiały prasowe

Stanisław Żółkiewski (1547-1620) jest uosobieniem męstwa, wielkości Polski i politycznej mądrości. Po bitwie pod Byczyną w 1588 został hetmanem polnym koronnym W 1595 r. uczestniczył w zwycięskiej bitwie pod Cecorą. Podczas wojny moskiewskiej brał udział w oblężeniu Smoleńska, a 4 lipca 1610 r. w bitwie pod Kłuszynem pokonał siedmiokrotnie liczniejsze oddziały Dymitra Szujskiego i zmusił bojarów moskiewskich do wyboru królewicza Władysława na cara. We wrześniu tego roku wkroczył do Moskwy. Wojnę tę opisał w pamiętniku pt. „Początek i progres wojny moskiewskiej”. Na sejmie 1611  prezentował królowi i izbie poselskiej zdobyte sztandary moskiewskie i zdetronizowanego cara Wasyla Szujskiego.

W 1618 roku Żółkiewski został hetmanem wielkim koronnym, rok później kanclerzem. Zginął na polu bitwy pod Cecorą w potyczce z Turkami i Tatarami. Na jego nagrobku, który stanął w prezbiterium kolegiaty św. Wawrzyńca w Żółkwi wykuto łaciński cytat z „Eneidy”: „Powstanie kiedyś z kości naszych mścicie”), który potem odnoszono do  prawnuka hetmana - króla Jana III Sobieskiego.

Filmowa twarz Hetmana

Animacja „Hetman” opowiada o Żółkiewskim i bitwach, w których brał udział oraz jego mieście Żółkwi. Reżyserem filmu jest Krzysztof Czeczot. Graficzna koncepcja opiera się na ikonograficznych źródłach z epoki oraz przedstawieniach XIX i XX-wiecznych. Wizerunek hetmana wzorowany jest na portrecie nieznanego siedemnastowiecznego malarza ze zbiorów Muzeum Wojska Polskiego. Inspiracją innych postaci były także historyczne portrety malarskie i rzeźbiarskie.

W animacji pojawiają się liczne polonika, jak katedra łacińska we Lwowie, zamek w Żółkwi, nagrobki Stanisława i Jana Żółkiewskich z kolegiaty św. Wawrzyńca w Żółkwi. 

W ścieżce dźwiękowej głosu użyczyli: Danuta Stenka (narrator), Waldemar Barwiński (hetman Żółkiewski), Miłogost Reczek (Zygmunt III Waza), Leszek Zduń (Tomasz Zamoyski) i Krzysztof Tymiński (Jan Sobieski - przyszły król Polski).

Wystawę „Hetman” planowano pokazać w  Kordegardzie-Galerii Narodowego Centrum Kultury w Warszawie. Ale z powodu pandemii przeniesiona została  do przestrzeni wirtualnej i w niej  miała premierę Można ja oglądać na platformie Google Arts & Culture.

I ona opowiada o życiu hetmana, jego karierze politycznej i stoczonych bitwach. 

Według Dolabelli i Matejki

Historycznemu komentarzowi towarzyszą obrazy, mapy, ryciny i wizerunki Stanisława Żółkiewskiego. Z malarskich przedstawień na szczególna uwagę zasługują obrazy: „Stanisław Żółkiewski przedstawia królowi Zygmuntowi III na sejmie w 1611 roku pojmanych carów Szujskich” przypisywany Tomaszowi Dolabelli, malarzowi Wazów - z kolekcji w zamku w Podhorcach (obecnie w zbiorach Lwowskiego Muzeum Historycznego) oraz „Bitwa pod Kłuszynem”, pędzla Szymona Boguszowicza z pierwszej połowy XVII wieku. Ten drugi ufundował prawnuk hetmana król Jana III (kiedyś znajdował się w żółkiewskiej kolegiacie, a dziś w dawnym zespole klasztornym kapucynów w Olesku, oddziale Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki). Z kolei Jan Matejko w „Batorym pod Pskowem” przedstawił Żólkiewskiego  w zbroi husarskiej.

Znaczną część wystawy poświęcono Żółkwi i jej wspaniałym zabytkom: kolegiacie pw. św. Wawrzyńca, nagrobkom w kościele dominikańskim (ufundowanym przez Teofilę z Daniłowiczów Sobieską, matkę króla Jana III), czy taki pamiątkom, jak płaskorzeźba ze św. Wawrzyńcem i herbem miasta na budynku dawnej elektrowni. 

Warto przypomnieć, że we wnętrzu kolegiaty w Żółkwi szczególne miejsce zajmują cztery wielkoformatowe obrazy batalistyczne „(Bitwa pod Kłuszynem”, „Bitwa pod Chocimiem”, „Bitwa pod Wiedniem” i „Bitwa pod Parkanami”) przedstawiające największe zwycięskie bitwy króla Jana III Sobieskiego i jego pradziada, Stanisława Żółkiewskiego. Tworzą one jeden z najbardziej monumentalnych zespołów malarstwa batalistycznego w Europie.

Dzieła Martina Altomonte „Bitwa pod Wiedniem” i „Bitwa pod Parkanami” zostały poddane kompleksowym pracom konserwatorskim, sfinansowanym przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (w wysokości 4,48 mln zł). To największe przedsięwzięcie z zakresu rewaloryzacji obiektów „wspólnego dziedzictwa kulturowego”, realizowane z udziałem muzealników ukraińskich. 

Stanisław Żółkiewski (1547-1620) jest uosobieniem męstwa, wielkości Polski i politycznej mądrości. Po bitwie pod Byczyną w 1588 został hetmanem polnym koronnym W 1595 r. uczestniczył w zwycięskiej bitwie pod Cecorą. Podczas wojny moskiewskiej brał udział w oblężeniu Smoleńska, a 4 lipca 1610 r. w bitwie pod Kłuszynem pokonał siedmiokrotnie liczniejsze oddziały Dymitra Szujskiego i zmusił bojarów moskiewskich do wyboru królewicza Władysława na cara. We wrześniu tego roku wkroczył do Moskwy. Wojnę tę opisał w pamiętniku pt. „Początek i progres wojny moskiewskiej”. Na sejmie 1611  prezentował królowi i izbie poselskiej zdobyte sztandary moskiewskie i zdetronizowanego cara Wasyla Szujskiego.

Pozostało 83% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sztuka
Omenaa Mensah i polskie artystki tworzą nowy rozdział Biennale na Malcie
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Rzeźba
Rzeźby, które przeczą prawom grawitacji. Wystawa w Centrum Olimpijskim PKOl
Rzeźba
Trzy skradzione XVI-wieczne alabastrowe rzeźby powróciły do kościoła św. Marii Magdaleny we Wrocławiu
Rzeźba
Nagroda Europa Nostra 2023 za konserwację Ołtarza Wita Stwosza
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Rzeźba
Tony Cragg, światowy wizjoner rzeźby, na dwóch wystawach w Polsce