Rządowy projekt nowelizacji ustaw, które wprowadzają duże zmiany do administracji rządowej, niespodziewanie wpłynął do Sejmu w środę i został skierowany do pierwszego czytania. Nie był poddany konsultacjom – zawisł na stronie Rządowego Centrum Legislacji w dniu wysłania go do Sejmu i zaskoczył nie tylko 120-tysięczną rzeszę członków korpusu służby cywilnej.
Choć projekt dotyczy „dostosowania struktury administracji rządowej do nowej, zrekonstruowanej Rady Ministrów, będącej odpowiedzią na czasy, z którymi wiążą się wyzwania wywołane Covid-19", nie ma w nim nic o skali zwolnień w administracji, o których rząd mówi od kilku miesięcy.
Kancelaria Premiera porządkuje działy administracji – wyodrębnia dział geologia, która przejmie m.in. koncesjonowanie złóż, NCBR przechodzi pod kuratelę ministra rozwoju, pracy i technologii. Najwięcej kontrowersji budzą zmiany w ustawie o pracownikach państwowych i ustawie o służbie cywilnej.
Pierwsza ma pozwolić premierowi elastycznie zarządzać kadrą urzędniczą – w drodze rozporządzenia ma decydować, w której komórce pracują urzędnicy, druga zmienić pozycję podsekretarza stanu, który zgodnie z nowymi propozycjami rządu ma wejść do kategorii wyższych stanowisk w służbie cywilnej, która jest apolityczna. KPRM przywołuje rozwiązania z Niemiec i Wielkiej Brytanii, gdzie funkcjonują dwa rodzaje sekretarzy stanu – jedni to politycy, drudzy mają status urzędnika państwowego.
Zdaniem Jerzego Siekiery, prezesa Stowarzyszenia Absolwentów Krajowej Szkoły Administracji Publicznej, zmiany stworzą sytuację, że w jednym urzędzie równolegle będą dwa „korpusy", co skutkować będzie degradacją służby cywilnej. – „Elastyczne regulowanie polityki zatrudnienia", o którym pisze wnioskodawca w uzasadnieniu, może doprowadzić do obniżenia jakości kadr i upartyjnienia struktur administracji rządowej – wskazuje Siekiera w piśmie do szefów wszystkich klubów parlamentarnych w Sejmie.
Urzędnicy i opozycja nie wierzą rządowi, że chce ulepszyć kadry. W 2016 r. PiS zniósł bowiem wymóg konkursów na stanowiska kierownicze, dziś ani KPRM, ani ministerstwa nie ogłaszają nawet publicznych naborów na te stanowiska – o wyborze decyduje przede wszystkim polityczny klucz.
Minister Michał Dworczyk, szef KPRM i autor zmian, zapewnia, że projekt nie upolitycznia administracji rządowej.
– Jest wręcz przeciwnie. Po wejściu w życie zmian przyjętych przez Radę Ministrów podsekretarze stanu nie będą mogli być radnymi, członkami partii politycznych ani związków zawodowych! W obecnych rozwiązaniach część z nich łączy nadzorowanie kilku departamentów w resortach z zaangażowaniem w samorządzie terytorialnym i aktywnością partyjną, zarabiając przy tym mniej niż podlegający im dyrektorzy – wyjaśnia „Rzeczpospolitej". Dodaje, że zmiany mają pozwolić zdecydowanie lepiej wynagradzać podsekretarzy stanu, którzy dziś, choć nadzorują wielomilionowe projekty i odpowiadają za skomplikowane ustawy, zarabiają mniej niż podlegli im dyrektorzy. Dworczyk zapewnia, że dzięki temu na podsekretarzy stanu będą powoływane osoby z doświadczeniem w świecie nauki, biznesu czy organizacji pozarządowych.
– Dotychczas takie osoby nie przyjmowały propozycji objęcia stanowisk podsekretarzy stanu ze względu na ich polityczny charakter i często konieczność znacznego obniżenia dochodów – twierdzi.
– Jeśli w każdym ministerstwie mamy po dwóch niekompetentnych sekretarzy stanu z nadania PiS, Solidarnej Polski czy Porozumienia, to rzeczywiście trzeba zatrudnić kogoś merytorycznego, kto będzie pracował za trzech i będzie miał wyższą pensję. Dlaczego jednak podatnik ma płacić za nicnierobienie sekretarzy stanów – pyta uszczypliwie Izabela Leszczyna, posłanka KO i była wiceminister finansów.
Według prezesa Siekiery „po wejściu w życie ustawy możemy mieć do czynienia z bezprecedensowym przejściem grupy aktywnych polityków do służby cywilnej".
