Grupa PKN ORLEN systematycznie zwiększa skalę działalności, co m.in. znajduje odzwierciedlenie w rosnącej roli jej firm zależnych i aktywności prowadzonej poza macierzystymi zakładami w Płocku. W tym kontekście przede wszystkim należy pamiętać o przejęciach rafinerii w Czechach i na Litwie, które spowodowały, że koncern stał się w swojej branży liczącym się graczem europejskim.
Kluczowe rafinerie
PKN ORLEN kontrolny pakiet akcji czeskiego Unipetrolu nabył w maju 2005 r., a w październiku 2018 r. stał się jedynym właścicielem firmy. Należą do niej dwie rafinerie. Jedna o mocach przerobowych 5,4 mln ton ropy rocznie w Litvinovie, a druga o zdolnościach 3,3 mln ton w Kralupach. Dzięki nim grupa ma silną pozycję w regionie nie tylko w produkcji paliw, ale i petrochemikaliów. Do Unipetrolu należy też firma Spolana, jedyny tamtejszy producent polichlorku winylu i kaprolaktamu. W 2018 r. płocki koncern ulokował w Czechach prawie jedną trzecią wartości inwestycji całej grupy – jego wydatki nad Wełtawą sięgnęły 1,4 mld zł. W tym roku będą nieco mniejsze, co związane jest z końcowym etapem realizacji sztandarowego projektu.
W maju 2006 r. PKN ORLEN zawarł umowę w sprawie przejęcia kontrolnego pakietu akcji litewskiej rafinerii Mażeikiu Nafta o mocach przerobowych 10,2 mln ton rocznie. Firma przez długi czas przynosiła straty. W ostatnich latach zaczęła jednak osiągać zyski. Co więcej, poprawiają się warunki jej funkcjonowania. W 2018 r. m.in. zainaugurowano odbudowę torów z Możejek do łotewskiego Renge. Zawarto też porozumienie z Kolejami Litewskimi, które zaowocowało rozszerzeniem kooperacji o przewóz produktów w kierunku granicy z Polską. W 2018 r. ORLEN zainwestował na Litwie 300 mln zł. W tym roku będzie to podobna kwota.
Dzięki posiadanym rafineriom koncern jest znaczącym, światowym konsumentem ropy. Spółka dotychczas importowała surowiec m.in. z Rosji, Angoli, Arabii Saudyjskiej, Azerbejdżanu, Iraku, Kazachstanu, Nigerii, Norwegii, USA, Wenezueli oraz Zjednoczonych Emiratów Arabskich.
Polskie spółki
Jedną z głównych firm zależnych koncernu jest Anwil, który posiada we Włocławku zakłady wytwarzające nawozy, tworzywa sztuczne i chemikalia. Dzięki nowej inwestycji wartej około 1,3 mld zł ma stać się jeszcze mocniejszym graczem na europejskim rynku. Chodzi o rozbudowę zdolności produkcyjnych w segmencie nawozów.
W naszym kraju silną pozycję w swojej branży ma ORLEN Południe, do którego należą zakłady w Trzebini i Jedliczach zajmujące się produkują biopaliw, chemikaliów, parafin i regeneracją olejów przepracowanych. ORLEN Oil, który z kolei ma siedzibę w Krakowie, zajmuje się produkcją olejów smarowych i płynów eksploatacyjnych. Inowrocławskie Kopalnie Soli Solino w kawernach solnych magazynują ropę i paliwa. Aby powstały podziemne zbiorniki, muszą wydobywać solankę i konfekcjonować sól.
Wreszcie ORLEN Upstream zajmuje się poszukiwaniami i wydobyciem ropy i gazu w Polsce i Kanadzie. Ważną rolę w grupie pełni Basell ORLEN Polyolefins, w którym po połowie udziałów ma płocka spółka i Lyondell Basell Industries, największy w Europie wytwórca polietylenu i polipropylenu.
W segmencie detalicznym PKN ORLEN obecny jest już w pięciu krajach naszego regionu. Najwięcej stacji paliw ma dziś w Polsce, gdzie swój udział w rynku szacuje na 34 proc. Kolejne rynki to Czechy, Niemcy i Litwa. Słowacja będzie następnym krajem, gdzie pojawią się stacje paliw działające pod marką należącą do grupy. Na przełomie marca i kwietnia zacznie tam funkcjonować pierwszy tego typu obiekt pod szyldem Benzina.
Silni w regionie
PKN ORLEN mocno stawia na rozwój energetyki. W ostatnich kwartałach oddał do użytku dwie nowoczesne elektrociepłownie na gaz. Jedna z nich powstała we Włocławku, druga w macierzystym Płocku. Na tym nie koniec. Zależna firma Baltic Power rozpoczęła badania środowiskowe i pomiary warunków wietrzności na obszarze posiadanej koncesji na morską farmę wiatrową, która ma być zlokalizowana na Morzu Bałtyckim. Wstępnie mówi się o budowie instalacji o łącznej mocy wynoszącej nawet 1,2 tys. MW. Grupa już teraz jest czwartym pod względem produkcji wytwórcą energii elektrycznej w Polsce.
ORLEN do kluczowych elementów przewagi konkurencyjnej grupy w Polsce i regionie zalicza aktywa logistyczne. Szczególnie ważna dla koncernu jest infrastruktura służąca do przewozu i przeładunku ropy i paliw. Chodzi głównie o terminale paliw, lądowe i morskie bazy przeładunkowe, sieci rurociągów, a także transport kolejowy i cysternami samochodowymi.
W Polsce, Czechach i na Litwie koncern korzysta z rurociągów surowcowych i produktowych o łącznej długości prawie 3,8 tys. km, z czego część to jego własność. Wykorzystuje też kilkadziesiąt obiektów służących do przyjmowania, magazynowania, wydawania i przeładowywania paliw. Są one zlokalizowane w Polsce, Czechach, Niemczech i na Litwie. Jednocześnie płocki koncern buduje coraz silniejszą pozycję własnej kolejowej firmy przewozowej ORLEN KolTrans, co ma go uniezależnić od korzystania z usług innych podmiotów.
Ponad 90 krajów
Jeśli dojdzie do akwizycji Grupy Lotos, płocki koncern przejmie nie tylko gdańską rafinerię, której roczne zdolności przerobowe wynoszą 10,5 mln ton ropy. Efektem połączenia może być powstanie sieci stacji, która miałaby znacznie ponad 40 proc. krajowego rynku detalicznego paliw.
Na przejęciu ORLEN może też mocno zyskać w segmencie poszukiwań i wydobycia ropy i gazu, gdyż Lotos prowadzi tego typu działalność w Polsce, Norwegii i na Litwie. Do tego m.in. przejąłby drugiego co do wielkości przewoźnika kolejowego towarów w Polsce pod względem tzw. pracy przewozowej, czyli Lotos Kolej, i kilka dużych firm kontrolowanych przez gdańską spółkę z innych branż.
Wszystkie zrealizowane i planowane przedsięwzięcia powodują, że dla PKN ORLEN cały krajowy rynek staje się za mały. O globalnych aspiracjach koncernu mogą chociażby świadczyć zawierane umowy sponsoringowe. Niedawno spółka została oficjalnym partnerem zespołu Formuły 1, Williams Racing. W związku z tym logotyp grupy ORLEN znajdzie się na bolidach oraz kombinezonach zawodników występujących w najbardziej prestiżowych i najpopularniejszych wyścigach świata.
Grupa ORLEN ma dziś aktywa w pięciu krajach Europy i Ameryki Północnej, a jej produkty dostępne są w ponad 90 krajach na całym świecie.
- Tekst powstał we współpracy z PKN ORLEN