W ustawie wskazano nową kategorię tzw. instytucji obowiązanych. Są to podmioty, które prowadzą działalność gospodarczą, polegającą na świadczeniu usług w zakresie:

- wymiany pomiędzy walutami wirtualnymi (w szczególności kryptowalutami) i prawnymi środkami płatniczymi oraz pomiędzy poszczególnymi walutami wirtualnymi,

- pośrednictwa w wymianie walutami wirtualnymi,

- prowadzenia rachunków dla klientów tzw. „hot wallets"/„online wallets".

Podmioty te będą mieć obowiązek stosowania środków bezpieczeństwa finansowego przy obrocie walutami wirtualnymi oraz powiadamiania GIIF o okolicznościach, które sugerują podejrzenie popełnienia przestępstwa prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.

Do GIIF będą też zgłaszane podejrzenia, że określona transakcja lub wartości majątkowe mogą mieć związek z przestępstwami.

Zmiany te wynikają przede wszystkim z:

- międzynarodowych wytycznych Financial Action Task Force (FATF), które dotyczą przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu i rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia,

- przygotowanego obecnie w Unii Europejskiej projektu zmian dyrektywy (UE) 2015/849 w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu oraz dyrektywy 2009/101/WE. Podmioty, które oferują usługi w zakresie walut wirtualnych, zostały wskazane w projekcie jako odpowiedzialne za realizację obowiązków w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowania terroryzmu,

- doświadczeń krajowych i międzynarodowych dotyczących wykrytych przypadków wykorzystania walut wirtualnych do prania pieniędzy.

Definicja waluty wirtualnej

Ustawa wprowadza definicję waluty wirtualnej, która obejmuje zarówno tzw. kryptowaluty, jak i scentralizowane waluty wirtualne. Definicja ta bazuje w dużym stopniu na definicji stosowanej przez FATF oraz użytej w projekcie zmian dyrektywy (UE) 2015/849.

Większa rola Komitetu Bezpieczeństwa Finansowego

KBF ma stać się w przyszłości platformą wymiany wiedzy, doświadczeń i informacji z zakresu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Zwiększono zakres zadań KBF, działającego przy Generalnym Inspektorze Informacji Finansowej, jako ciała opiniodawczo-doradczego oraz rozbudowano jego skład.

Nowe rozwiązania w zakresie środków bezpieczeństwa finansowego

Nowe przepisy wyraźnie akcentują zasadę podejścia opartego na ocenie ryzyka prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu przez instytucje obowiązane. Określono kilka poziomów oceny ryzyka: na poziomie Komisji UE (wszystkich krajów Unii), na poziomie krajowym, danych instytucji obowiązanych oraz na poziomie klienta. Aby przygotować lub aktualizować krajową ocenę ryzyka GIIF będzie mógł żądać od instytucji obowiązanych przekazania przygotowanych przez nie ocen ryzyka oraz innych informacji, które mogą mieć wpływ na tę ocenę.

CRBR zwiększy bezpieczeństwo obrotu gospodarczego

Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych to system teleinformatyczny, który będzie służyć przetwarzaniu informacji o beneficjentach rzeczywistych niektórych podmiotów (o charakterze korporacyjnym). Informacje zgromadzone w CRBR będą jawne. Oprócz przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu wpłynie to również na ochronę bezpieczeństwa uczestników obrotu gospodarczego przez zapewnienie im dostępu do informacji o potencjalnych kontrahentach. Zwiększy też m.in. kontrolę informacji przez społeczeństwo obywatelskie, w tym przez media i organizacje społeczne oraz przyczyni się do utrzymania zaufania do uczciwości transakcji finansowych oraz systemu finansowego.

Międzynarodowa wymiana informacji

Ustawa doprecyzowuje przepisy dotyczące wymiany informacji między organami informacji finansowej (PJAF) z ich zagranicznymi odpowiednikami oraz z Europolem – tym samym realizuje jeden z głównych celów, jakiemu służyło przyjęcie dyrektywy 2015/849.

Dalsze prace nad projektem

Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, uchwalona 1 marca br. z poprawkami przez Sejm, następnie trafi do Senatu.