Pracownik samorządowy został zwolniony z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, co spowodowało jego przejście na emeryturę. Czy dyscyplinarne zwolnienie tej osoby wyłącza uzyskanie przez nią uprawnienia do odprawy emerytalnej?
Nie. Zgodnie z art. 36 ust. 2 ustawy o pracownikach samorządowych (dalej u.p.s.) pracownikowi samorządowemu przysługuje m.in. jednorazowa odprawa w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy. Odprawa ta należy się w wysokości określonej w art. 38 ust. 3 u.p.s., czyli: po 10 latach pracy – w wysokości 2-miesięcznego wynagrodzenia, po 15 latach pracy – 3-miesięcznego wynagrodzenia, a po 20 latach pracy – 6-miesięcznego wynagrodzenia. W art. 38 ust. 5 u.p.s. zaznaczono, że do okresów pracy uprawniających do odprawy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę wlicza się wszystkie poprzednio zakończone okresy zatrudnienia oraz inne okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
W myśl § 9 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych odprawę wypłaca się w dniu ustania stosunku pracy.
W orzecznictwie podkreśla się, że związek między rozwiązaniem stosunku pracy a nabyciem prawa do emerytury lub renty może mieć charakter przyczynowy (rozwiązanie stosunku pracy jest spowodowane tym, że pracownikowi przysługuje prawo do świadczenia), czasowy (rozwiązanie stosunku pracy zbiega się w czasie z nabyciem prawa do świadczenia niezależnie od przyczyny rozwiązania stosunku pracy), czasowo-przyczynowy (przyczyną rozwiązania stosunku pracy jest nabycie prawa do emerytury lub renty i rozwiązanie następuje w chwili przyznania świadczenia) bądź funkcjonalny (rozwiązanie stosunku pracy następuje przed spełnieniem warunków uprawniających do emerytury lub renty, ale nabycie prawa do jednego z tych świadczeń i przyznanie świadczenia po ustaniu zatrudnienia jest konsekwencją sytuacji bezpośrednio poprzedzającej rozwiązanie stosunku pracy. W odniesieniu do odprawy emerytalnej (inaczej niż w stosunku do odprawy rentowej) ukształtował się jednak pogląd, zgodnie z którym, w razie przejścia na emeryturę, warunkiem istnienia związku między rozwiązaniem stosunku pracy a przejściem na emeryturę jest spełnianie przez pracownika warunków nabycia emerytury w momencie rozwiązywania stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 1 kwietnia 2015 r., sygn. II PK 136/14, LEX nr 1666017). Podnoszono również, że odprawa emerytalna stanowi gratyfikację także za właściwe wykonywanie pracy. Powoduje to, że w sytuacji, gdy dochodzi do ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków, rozwiązanie z tej przyczyny stosunku pracy może nie uzasadniać przyznania mu odprawy emerytalnej (wyrok SN z 26 listopada 2013 r., sygn. II PK 60/13, LEX nr 1421809).
W tej sytuacji SN powziął wątpliwość, czy możliwe jest nabycie prawa do odprawy emerytalnej w razie rozwiązania stosunku pracy w trybie art. 52 § 1 k.p. Zagadnienie to przedstawiono do rozstrzygnięcia powiększonemu składowi SN. Uchwałą 7 sędziów SN z 28 czerwca 2017 r. (sygn. III PZP 1/17, www.sn.pl) przyjęto, że rozwiązanie stosunku pracy z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych (na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 k.p.) nie wyklucza prawa pracownika samorządowego do jednorazowej odprawy emerytalnej.
