Grunty przekazane państwu za rentę ciężko odzyskać

W 2012 r. córka Stanisławy Z. zakwestionowała przed ministrem rolnictwa i rozwoju wsi, Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Warszawie oraz przed Naczelnym Sądem Administracyjnym prawdziwość tych twierdzeń.

– Gospodarstwo przejęto z rażącym naruszeniem prawa, a wniosek był nieważny, gdyż urzędnikom gminy było wiadomo, że wskutek zaawansowanych zmian miażdżycowych Stanisława Z. nie miała możliwości swobodnego wyrażenia woli – mówiła pełnomocniczka spadkobierczyni adwokat Ewa Sawicka podczas rozprawy w NSA. – Mogła więc podpisać się pod wnioskiem, który jej podyktowano. To umożliwiło przejęcie gruntów. Był też następca, któremu było można przekazać gospodarstwo rolne, gdyż córka Stanisławy Z. miała tytuł kwalifikacyjny w zawodzie „ogrodnik warzywnik".

Minister rolnictwa nie uwzględnił jednak tych argumentów i nie stwierdził nieważności decyzji naczelnika gminy Wiązowna, czego domagała się spadkobierczyni rolniczki. Zwrócił uwagę, iż o nieważności złożonego oświadczenia woli mógł rozstrzygać jedynie sąd powszechny w osobnym postępowaniu. Takiego postępowania nie było. Według ówczesnych przepisów również kwalifikacje rolnicze córki Stanisławy Z. nie wystarczyły do przejęcia gospodarstwa.

Zgodnie z rozporządzeniami Rady Ministrów z 1964 r. oraz z 1977 r. kwalifikacje do prowadzenia gospodarstwa rolnego dawało jedynie ukończenie szkoły rolniczej lub przysposobienia rolniczego. Potwierdził to Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z 1982 r.

W ocenie WSA, a następnie NSA nie doszło więc do rażącego naruszenia ówczesnych przepisów. Gospodarstwo przejęto zgodnie z nimi, z powodu braku następców prawnych spełniających warunki do jego przejęcia, na podstawie wniosku rolniczki. Sędzia NSA Izabella Kulig-Maciszewska przypomniała jeszcze, że w 2001 r. Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie ocenił, iż poprzednie przepisy określające wymogi przejmowania gospodarstw rolnych były zgodne z konstytucją.

Sygn. akt: I OSK 33/14