Przewłaszczenia na zabezpieczenie nie da ulgi mieszkaniowej w PIT

X uznał, że oba wydatki - 59 tys. zł z tytułu umowy pożyczki i przewłaszczenia oraz 90 tys. zł na poczet ceny mieszkania – zostały poniesione na cele mieszkaniowe. To zaś daje mu prawo do skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT.

Kiedy powstaje przychód

Fiskus nie podzielił jego stanowiska. Jak wyjaśnił, przewłaszczenie na zabezpieczenie jest umową nienazwaną, a jej podstawowym celem jest zabezpieczenie wierzytelności przez przeniesienie na wierzyciela własności oznaczonej rzeczy z równoczesnym zobowiązaniem wierzyciela do korzystania z tej rzeczy w sposób oznaczony w umowie i do powrotnego przeniesienia własności na zbywcę po zaspokojeniu zabezpieczonej wierzytelności. Konstrukcja umowy może opierać się na warunku rozwiązującym, po spełnieniu którego własność automatycznie przechodzi na dłużnika lub warunku zawieszającym, gdzie istnieje dopiero zobowiązanie do przeniesienia własności rodzące obowiązek ponownego zawarcia umowy przenoszącej tę własność.

Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi zauważył, że jak wynika z art. 10 ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT, przewłaszczenie w celu zabezpieczenia np. pożyczki staje się źródłem przychodów, gdy następuje ostateczne przeniesienie własności nieruchomości, a więc gdy podmiot zobowiązany do zwrotu zaciągniętej pożyczki (kredytu) nie wykona ciążącego na nim obowiązku. Innymi słowy przychód powstanie tylko wówczas, gdy przedmiot przewłaszczenia – w związku z nieuiszczeniem długu – definitywnie przejdzie na własność wierzyciela.

- To oznacza, że samo zawarcie umowy przewłaszczenia w celu zabezpieczenia wierzytelności, tak jak opisał to Wnioskodawca, nie wywołuje skutków podatkowych na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i nie może być uznane za nabycie w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy PIT. Moment nabycia nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie zaciągniętej pożyczki został przesunięty do czasu ostatecznego przeniesienia przedmiotu umowy przewłaszczenia, a taka okoliczność ziści się dopiero, gdy pożyczkobiorcy nie dokonają spłaty zaciągniętej pożyczki - stwierdził fiskus.

W przypadku pana X ostateczne przeniesienie na niego własności spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nastąpiło 24 lutego 2015 r., bo do tego dnia pani Z miała spłacić pożyczkę. Nabycie prawa do lokalu mieszkalnego nastąpiło więc po upływie dwuletniego terminu uprawniającego do ulgi w PIT. Poza tym – zauważył organ podatkowy - Wnioskodawca nie przeznaczył i nie wydatkował przychodu uzyskanego ze sprzedaży lokalu mieszkalnego w 2011 r. bezpośrednio na własne cele mieszkaniowe. Nabycie prawa do lokalu nastąpiło bowiem w wyniku braku zwrotu pożyczki przez pożyczkobiorcę.

Także drugi wydatek pana X został zdyskwalifikowany jako wydatek na cel mieszkaniowy. Fiskus przypomniał, że nie wystarczy zawarcie umowy przedwstępnej i dokonanie wpłat na poczet ceny mieszkania. Aby skorzystać z ulgi, trzeba także zmieścić się w dwuletnim terminie z zawarciem notarialnej umowy przeniesienia własności nieruchomości lub prawa majątkowego.