Monika Płatek: W Gostyninie testuje się przyzwolenie na łamanie prawa

Tzw. ustawa o bestiach testowała, do jakiego stopnia władza musi zdehumanizować określoną grupę ludzi, aby tak oddziałać na opinię publiczną, by uzyskać przyzwolenie na łamanie konstytucji i praw człowieka mówi prof. Monika Płatek, prawniczka, nauczycielka akademicka i specjalistka od prawa karnego.

Aktualizacja: 16.05.2021 22:48 Publikacja: 16.05.2021 00:01

Ustawa o Gostyninie przeszła. Fakt, że zrobiła to akurat PO, niczego nie zmienia. Przygotowano grunt

Ustawa o Gostyninie przeszła. Fakt, że zrobiła to akurat PO, niczego nie zmienia. Przygotowano grunt pod obecne lekceważenie podstawowych zasad konstytucyjnych. Na zdjęciu: Monika Płatek przemawia do uczestników demonstracji KOD „Obywatele dla demokracji”, Warszawa, 19 grudnia 2015 r.

Foto: EAST NEWS, Mariusz Gaczyński

Plus Minus: Jest takie powiedzenie: „Prawo jest jak pajęczyna, bąk się przebije, a na muchę wina". Prawdziwe?

Widać to w zakładach karnych. Siedzą w nich przeznaczeni do siedzenia, a nie ci, którzy łamią prawo. Wielu, którzy złamali prawo, nigdy nie trafiło do więzienia. Tam najczęściej siedzą młodzi, bez „pleców", słabo wykształceni i z kiepskim kapitałem społecznym. Bywałam regularnie na badaniach w zakładach karnych i w czasach PRL, i po 1989 roku. W czasach PRL działały studenckie naukowe koła penitencjarne. W ich ramach studentki i studenci prawa jeździli do więzień, robili badania, dyskutowali i także razem z „klawiszami" wykuwali kształt reform tego systemu. I pomimo że między studentami a służbą więzienną nie było szczególnej sympatii, to był szacunek i świadomość, że nasza obecność jest i formą kontroli społecznej rzeczywistości więziennej, i kontaktem ze społeczeństwem dla funkcjonariuszy. Nie było więc przypadku w tym, że w 1990 roku na czele więziennictwa stanął doktor socjologii z IPSiR na UW Paweł Moczydłowski. Pozornie tylko był „nieopierzony". Bo chociaż nigdy wcześniej nie pracował w więziennictwie, nie tylko miał charyzmę i był tam znany – ale też miał wiedzę, jak zreformować więziennictwo. Nie inaczej było z jego zastępczynią, prawniczką z Uniwersytetu M. Kopernika w Toruniu, doktor Danutą Gajdus. Wniosła wysoką kulturę jako standard pracy. Moczydłowski nie był abstynentem, ale stanowczo egzekwował zakaz picia na służbie. Ci, którzy się temu nie podporządkowali, zostali zwolnieni. Inni zrezygnowali, bo nie umieli przyjąć, że do osoby skazanej nie mówi się per „wy", tylko „proszę pana, proszę pani". I że choć ma się w ręku klucze od celi, to wchodząc do niej, należy zapukać. Dla wielu to był zbyt duży szok kulturowy. Ci, którzy zostali, udowodnili, że jeśli postawi się na jakość pracy, można wyeliminować i stare nawyki. Przyjęto też wtedy wielu wykształconych ludzi po studiach. Byli po psychologii, socjologii, ale też archeologii czy geologii i zmienili kulturę panującą w zakładach karnych. Jakość służby więziennej bardzo się poprawiła. Była pod względem programów uspołeczniających lepsza niż w wielu krajach zachodnich.

Pozostało 87% artykułu

Kontynuuj czytanie tego artykułu w ramach subskrypcji rp.pl

Na bieżąco o tym, co ważne w kraju i na świecie. Rzetelne informacje, różne perspektywy, komentarze i opinie. Artykuły z Rzeczpospolitej i wydania magazynowego Plus Minus.

Plus Minus
Tomasz P. Terlikowski: Zanim nadeszło Zmartwychwstanie
Plus Minus
Bogaci Żydzi do wymiany
Plus Minus
Robert Kwiatkowski: Lewica zdradziła wyborców i członków partii
Plus Minus
Jan Maciejewski: Moje pierwsze ludobójstwo
Plus Minus
Ona i on. Inne geografie. Inne historie