W tekście opublikowanym 24 września br. opisuje aktualną praktykę interpretowania i stosowania przepisów w zakresie sprzedaży mieszkań nabytych tytułem darowizny i podanymi przykładami pokazuje niespójność tego podejścia. Efektem jest rekomendacja aby podatnicy mieli się na baczności przed przepisami, które – zdaniem Fundacji - nie mają sensu. Albo sensu nie ma ich powszechnie stosowana wykładnia. Kwestia ta wymaga gruntownej analizy i powrotu do zasad, tzn. do opodatkowania dochodu rozumianego jako rzeczywisty przyrost majątku. Aktualnie siedzimy pod cieknącym dachem i zamiast go naprawić czekamy aż przestanie padać deszcz i do tego czasu rozkładamy parasol lub przesuwamy fotel.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT.) w art. 1 stanowi, że: „Ustawa reguluje opodatkowanie podatkiem dochodowym dochodów osób fizycznych". Organy podatkowe powołując się na art. 10 ust. 1 p. 8 lit. a) w/w ustawy: „Źródłem przychodu jest odpłatne zbycie nieruchomości" nakładają podatek dochodowy od w zasadzie całej ceny sprzedaży nieruchomości nabytych w spadku i darowiźnie.
Różne są formy „odpłatnego zbycia". To np.: zniesienie współwłasności, przeniesienie własności w zamian za zwolnienie z długu oraz sprzedaż. Ustawa PIT nie różnicuje zasad opodatkowania w zależności od formy odpłatnego zbycia. Wszystkie więc formy odpłatnego zbycia podlegają takiemu samemu opodatkowaniu. Obowiązek podatkowy w podatku dochodowym powstaje zaś jedynie w sytuacji, gdy mamy do czynienia z przychodem. Należy więc określić czy i jaki powstał przychód.
Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą NSA (np.: II FSK 1432/16, II FSK 1557/18, II FSK 1196/18) odpłatne zbycie w formie zniesienia współwłasności nieruchomości i przeniesienia własności w zamian za zwolnienie z długu (oczywiście jedynie do wartości nieruchomości opodatkowanej na podstawie ustawy o spadkach i darowiznach – u.p.s.d) nie powoduje powstania przychodu o jakim mowa w art. 10 ust. 1 p. 8 lit. a) ustawy PIT. W konsekwencji również odpłatne zbycie w formie sprzedaży za cenę nie wyższą niż wartość opodatkowana na podstawie u.p.s.d nie powoduje powstania przychodu w podatku dochodowym. Dochodzi jedynie do zmiany ekonomicznej w majątku nieprzekładającej się na sytuację prawnopodatkową.
Natomiast Organy podatkowe od lat opodatkowują w zasadzie całą kwotę uzyskaną ze sprzedaży - przed upływem lat 5 od daty nabycia - mieszkania otrzymanego w spadku lub darowiźnie. Pomniejszoną jedynie o koszty odpłatnego zbycia. Dochodzi w ten sposób do podwójnego opodatkowania tego samego przychodu. Raz opodatkowuje się przychód podatkiem od spadków i darowizn (podkreślenia wymaga, że zwolnienie z opodatkowania w obrębie najbliższej rodziny jest również opodatkowaniem), a potem, ten sam przychód, opodatkowuje się podatkiem dochodowym. Co w sposób oczywisty dowodzi, że mamy do czynienia nie tylko z błędnymi decyzjami, ale wręcz z rażącym naruszeniem prawa. Gdyby rzeczywiście z ustawy taki podatek wynikał to byłoby takie opodatkowanie ewidentnie niesprawiedliwe. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód III Wydział Karny, biorąc utrwaloną praktykę organów za obowiązujące prawo, skierował do TK Pytanie co do zgodności przedmiotowych przepisów z ustawą zasadniczą – sprawa P 1/19. Brak jest w Konstytucji uzasadnienie dla gorszego traktowania tych, którzy w spadku otrzymali mieszkanie od tych, którzy otrzymali np. pieniądze. Wg dotychczasowej praktyki organów obdarowani i spadkobiercy otrzymanymi w darowiźnie i spadku pieniędzmi dysponować mogą swobodnie nie płacąc żadnego podatku dochodowego. Natomiast obdarowani, aby nie płacić podatku, musieliby czekać ze zbyciem aż 5 lat.
