Zgody na podjęcie przez notariusza takiego dodatkowego zajęcia w spółkach Skarbu Państwa odmówiła Rada Izby Notarialnej we Wrocławiu, a następnie Krajowa Rada Notarialna. Oba organy samorządu zawodowego uznały, że nie ma możliwości wykonywania przez notariusza funkcji członka rady nadzorczej w spółce prawa handlowego, także w spółce Skarbu Państwa. Ustawa – Prawo o notariacie zakazuje notariuszom zajmowania się handlem, przemysłem, pośrednictwem i doradztwem w interesach. Całokształt uprawnień i obowiązków rady nadzorczej w spółce prawa handlowego potwierdza, że jest to doradztwo w interesach – oceniły oba organy. Za błędne uznały stanowisko notariusza, że ustawowy zakaz dotyczy tylko prowadzenia działalności gospodarczej, a odmowa wyrażenia zgody na dodatkowe zatrudnienie ingeruje nadmiernie w wolność wykonywania zawodu.

Czytaj także: Czy notariusz może być tłumaczem? Wyrok NSA

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, a następnie w skardze kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego notariusz zarzucił, że w świetle kodeksu spółek handlowych nie można uznać, iż sprawowanie funkcji członka rady nadzorczej w spółkach Skarbu Państwa jest równoznaczne z zajmowaniem się handlem, przemysłem, pośrednictwem i doradztwem w interesach. Takie stanowisko potwierdzają przepisy kodeksu spółek handlowych, określające szczegółowo obowiązki rady nadzorczej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu oraz NSA oceniły jednak, że ograniczenie prawa do dodatkowego zatrudnienia było konieczne ze względu na interes publiczny. Jako osoba zaufania publicznego notariusz nie może być członkiem rady nadzorczej spółki prawa handlowego i nie jest istotne, czy będą to spółki Skarbu Państwa. Rady nadzorcze uczestniczą bowiem w zarządzaniu spółką. Nie mogą wprawdzie wydawać zarządowi spółki wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki, mogą jednak badać wszystkie jej dokumenty, a także oceniać sprawozdania zarządów oraz wnioski zarządów dotyczące podziału zysku albo pokrycia straty.

Takiej wykładni przepisów nie zmienia fakt, że w przeciwieństwie do ustawy o ustroju sądów powszechnych, w której ustanowiono wprost zakaz zajmowania przez sędziego określonych stanowisk, w tym uczestnictwa w radach nadzorczych spółek prawa handlowego, ustawy – Prawo o notariacie nie uzupełniono takim zapisem. Nie oznacza to bowiem, że w stosunku do notariuszy organy samorządu notarialnego nie mogą dokonać takiej wykładni przepisów jak w tej sprawie – orzekł NSA, oddalając skargę kasacyjną.

Sygnatura akt: II GSK 4616/16