W większości krajów europejskich dystrybucja dóbr publicznych faworyzuje luidz blisko władzy. Korupcja to tylko ekstremalny przejaw tego zjawiska. Problem w tym, że zasada, iż w demokracji każdego traktuje się równo jest nagminnie łamana. Przyjaciele polityczni danego rządu mają różne przywileje. Co gorsza, Unia Europejska z tym problemem sobie nie radzi, a czasem nawet sprzyja jego pogłębieniu. To tezy nowej książki Aliny Mungiu-Pippidi z berlińskiej uczelni Hertie School of Governance.
Unijne statystyki pokazują, iż opinia publiczna podziela wyniki badaczki. Dwie trzecie Europejczyków uważa, że korupcja jest powszechna w ich kraju. Zważywszy, iż w krajach skandynawskich te dane wyglądają dużo lepiej, reszta Europy i jej demokracje są postrzegane jako centrum obrotu brudnych pieniędzy. Według sondaży najbardziej skorumpowane instytucje to partie polityczne. Patologie są również dostrzegane w sferze biznesu. Nawet w Niemczech ponad połowa badanych przedsiębiorców uważa, iż kontrakty państwowe są ustawiane. We Francji przedsiębiorcy narzekają na nepotyzm i preferowanie firm dotujących partie.
Jeśli chodzi o wypaczenia w zarządzaniu mieniem publicznym to granica między nowymi i starymi członkami UE jest dość płynna. Ponad 50 proc. ankietowanych w Niemczech, Holandii, Wielkiej Brytanii i Francji uważa, iż układy polityczne są największym atutem w działalności biznesowej. W Indeksie Percepcji Korupcji oraz Indeksie Rzetelnego Zarządzania Estonia znajduje się na lepszym miejscu niż Francję. Najgorzej w statystykach wypada południe Europy.
Społeczne odczucia to jeszcze nie fakty, lecz trudno ignorować powszechne rozczarowanie systemem, który nagradza politycznych przyjaciół, ignorując wszystkich innych. Pod hasłami walki z korupcją wybory wygrywają populiści. Jednak w państwach, gdzie rządzą populiści afery korupcyjne nie ustają, przyjazne politycznie firmy wciąż prosperują, a pranie pieniędzy jest nagminne.
UE ma rozbudowany program antykorupcyjny, ale obejmuje on głównie kraje spoza Unii, na dodatek jest on niewydolny. Sama Bruksela gości tysiące lobbystów i co jakiś czas wychodzą na jaw przykłady faworyzowania różnych firm. Niedawny przegląd instytucji unijnych wykazał, iż połowa osób tam zatrudnionych nie zna podstawowych reguł etycznych UE.
